Меркаванні2121

Андрэй Курэйчык пра «Крышталь»: 90-я — гэта перадусім нацыянальнае адраджэнне, а гэтага ў фільме няма. Ён эмігранцкі

Калегі паклікалі на прэм'еру фільма «Крышталь» Дар'і Жук. Хачу сказаць, што гэта цудоўнае фестывальнае кіно, якое абсалютна заслужана атрымала ўзнагароды фестываляў, і напэўна яшчэ атрымае іх нямала, піша ў сябе ў фэйсбуку Андрэй Курэйчык.

Гэта ў першую чаргу заслуга Дар'і, але я віншую ўсіх маіх сяброў і калегаў, якія маюць дачыненне да гэтага праекту, перш за ўсё Валерыя Дмітрачэнку і Сяргея Якубоўскага і многіх іншых. Пра сам фільм напісана шмат крытыкі, я лепш не напішу.

Але вось якія ў мяне думкі.

Для мяне «Крышталь» вянчае тэндэнцыю, якую, чамусьці нашая кінасуполка і крытыка прапусціла, а яе варта абмеркаваць. А тэндэнцыя складаецца ў тым, што

самыя значныя адносна беларускія фестывальныя стужкі апошніх гадоў «У тумане» Сяргея Лазніцы (прэм'ера Каны), «Туфлікі» (Монтэ-Карла) і «Сведкі» (ММФК) Канстанціна Фама, «Крышталь» Дар'і Жук (Карлавы Вары), рабіліся па адной і той жа схеме. Рэжысёр, які даўным даўно жыве на Захадзе (Лазніца шмат гадоў таму ўладкаваўся ў Берліне, Косця вечнасць жыве ў Лос Анжэлесе, Дар'я ў 16 гадоў у сярэдзіне 90-х з'ехала ў Нью-Ёрк і з канцамі), прыязджае ў Беларусь здымаць кіно за заходнія бюджэты, але на адносна беларускую праблематыку і беларускі матэрыял.

(Першыя — праблематыку вайны ў Беларусі, Дар'я — 90-х гадоў тут жа), прыцягваючы мясцовы прадакшн, частку артыстаў і пазіцыянуючы гэта як адносна сумеснае беларускае кіно.

Плюсы гэтай тэндэнцыі ў тым, што бюджэты ўсіх гэтых фільмаў на некалькі парадкаў вышэйшыя за тыя, якія маюць незалежныя кінематаграфісты ў Беларусі (больш за 400 тысяч еўра каштаваў «Крышталь», больш за два мільёны еўра «У тумане» і «Сведкі» супраць тысяч ці максімум дзясяткаў тысяч на якія здымаюць незалежныя рэжысёры тут), свабоды значна больш, ёсць першапачатковая інтэграцыя ў еўрапейскае фестывальнае жыццё, ды і наш прадакшн значна больш адкрыты для нерэзідэнтаў, але з беларускім бэкграундам і з добрымі бюджэтамі. Што казаць, калі нават дзяржаўны «Беларусьфільм», які заўсёды грэбаваў і заносяцца перад мясцовымі незалежнымі кінавытворцамі, у гэтых выпадках заўсёды гатовы на ролю «прынясі-падай» і долю 4—7 адсоткаў (натуральна, у надзеі апынуцца на чырвонай дарожцы якога-небудзь фестывалю).

Бывалі ў гэтай тэндэнцыі і не такія паспяховыя прэцэдэнты (хоць у любым выпадку яны яе пацьвярджаюць): Уільям Дэвіталь-Васількоў, з таго ж Лос-Анжэлеса прыязджаў здымаць нацыянальнае кіно пра Беларусь, малады Кірыла Нонг адтуль жа прыляцеў, каб паказаць як «зняць на паразу».

Усе яны здымалі ў Беларусі тое, што тут захоплена называюць «беларускім кіно». А па той бок мяжы, ва ўсіх каталогах і інтэрв'ю, называюць чамусьці «рускім», «амерыканскім», «еўрапейскім» і розным іншым…

Я гэта называю «сіндромам Вікторыі Азаранка». Выдатна, жыць у Амерыцы, быць абсалютным бенефіцыярам амерыканскага дабрабыту, плаціць там падаткі і ездзіць па амерыканскім пашпарце, а сюды прыязджаць толькі па ўзнагароды ад Лукашэнкі і ў гэты момант раптам становіцца «беларускай тэнісісткай».

«Сіндром Азаранка» ў беларускім кіно кажа толькі аб адным — унутраны рынак усё яшчэ не склаўся.

У гэтым сэнсе, вы ўжо ўсе мне прабачце, даражэнькія мае, але ў мяне яшчэ больш шчырай павагі да тых беларускім рэжысёраў, якія, жывучы тут, нягледзячы ні на што, за капейкі здымаюць у Беларусі незалежнае або нонканфармісцкае кіно: Андрэю Кудзіненку, Уладзе Сяньковай, Юліі Шатун, Сяргею Талыбаву, Максу Сіраму, Андрэю Голубеву, Мітрыю Сямёнаву-Алейнікаву, Віктару Аслюку, Мікіту Лаўрэцкаму дый нябожчыку Сашы Колбышаву. Сябе я таксама да іх адношу. Таму што мы жылі і жывём у іншай рэальнасці.

Гэта вядома прыемна, з'ехаць у Лондан, які-небудзь, стаць карэспандэнтам Асашыэйтэд прэс, пражыць там дваццаць гадоў, затым прыехаць у Беларусь, з найкруцейшай прэс-картай, сутачнымі ў фунтах і найноўшай камерай і зрабіць ачмуральны рэпартаж з калгаса. Вярнуцца назад у свой Лондан, і атрымаць там кучу журналісцкіх прэмій. А ты папрацуй ў БелаПАНе ці на ТУТ.бай, калі цябе шманаюць, забараняюць выезд з краіны, заводзяць крымінальныя справы. Папрацуй гады, за гэты заробак, гэтак жа сама робячы рэпартажы з таго ж калгаса.

Простае пытанне: жыві Лазніца, Фам, Жук у Беларусі, знялі б яны свае фільмы так і за такія бюджэты? Жыві яны тут, мелі б яны такія магчымасці? Не ўпэўнены. А чаму?

Таму што New York Art Council даў грант Дашы на здымкі фільма пра нейкую там далёкую Беларусь і пра дзяўчыну, якая жадае зваліць з краіны, а аддзел ідэалогіі Мінгарвыканкама не даў бы. Вось і ўсё. Нямецкія фонды далі Лазніцу паўтара мільёна еўра на беларускага пісьменніка Васіля Быкава, а Дрыга б не дала. Таму што Быкаў быў супраць Лукашэнкі.

Вядома, усім разумным рэжысёрам Беларусі ўзяць і з'ехаць на Захад — выйсце. Шанцаў здымаць там кіно — больш. Доступ да рэсурсаў значна шырэйшы. А практыка паказвае, што можна выдатна жыць на Захадзе, хоць з дзяцінства, хоць з нараджэння, і пры гэтым выдатна заставацца «беларускім рэжысёрам». І прымуць цябе тут значна лепш, калі ты жывеш за мяжой. Але нешта мне ў гэтай дарозе не падабаецца… Не падабаецца, і ўсё. Як не падабаецца як па-беларуску кажуць у Сярожыным «У тумане». Хоць тым, хто чытае фестывальныя субцітры ў Канах, было ўсё роўна…

Але гэта так. Пра тэндэнцыі. Пра сітуацыю ўвогуле.

А канкрэтна ў «Крышталі» мне вельмі спадабалася роля Светы Анікей, а галоўная гераіня ну вельмі падобная да адной маёй аднакласніцы. І яшчэ, асабіста для мяне. 90-я ў Беларусі — гэта перш за ўсё Пагоня і бел-чырвона-белы… Гэта кароткі момант нацыянальнага адраджэння. Мне шкада, што фільм усё гэта абышоў. Мне гэтага бракавала.

Дар'і Жук, Валеру Дзмітрычэнка і ўсім датычным шчырыя віншаванні з прэм'ерай!

Каментары21

Цяпер чытаюць

Дачка Надзеі Ермаковай пастаўляе рыбу ў калоніі, бальніцы і сілавікам8

Дачка Надзеі Ермаковай пастаўляе рыбу ў калоніі, бальніцы і сілавікам

Усе навіны →
Усе навіны

Беларуса, які напаў на Паўла Латушку, ужо дэпартавалі з Польшчы ў Беларусь4

У Расіі маланкай забіла на пляжы трох чалавек. Як так атрымалася?3

У Індыі памерла найстарэйшая азіяцкая сланіха. Ёй было больш за 100 гадоў1

У Гомелі адбыўся пажар у раёне прадпрыемства ВПК

Польская пракуратура пацвярджае, што напад на расійскага апазіцыянера Волкава рабіўся «пад уплывам» Леаніда Неўзліна3

Лукашэнка прыгразіў ураду адказнасцю за «свавольствы» з цэнамі5

Украіна ракетным ударам пакінула расійскую элітную брыгаду марпехаў без камандавання4

Ілан Маск заявіў, што штучны інтэлект ужо сёння разумнейшы за большасць людзей5

Зяленскі прапанаваў узначаліць урад Украіны Юліі Свірыдзенка

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Дачка Надзеі Ермаковай пастаўляе рыбу ў калоніі, бальніцы і сілавікам8

Дачка Надзеі Ермаковай пастаўляе рыбу ў калоніі, бальніцы і сілавікам

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць