Admin biełaruskaj Vikipiedyi: Davajcie spynim pisać pra biazdarnaściaŭ tolki tamu, što jany biełarusy abo emihranty

Mnohija naviny pra sučbiełkult — heta sproby vyciahnuć ź nieviadomaści ludziej i prajekty, jakija nieviadomyja nie tamu, što pra ich mała pišuć, a tamu, što ich dziejnaść prosta mała kaho čaplaje.

Usio ž davajcie ličyć, što ŭ miedyja, jak u artykułaŭ Vikipiedyi, jość niejki paroh značnaści, heta nie hazieta z płatnymi abviestkami pra budź-jakija rečy.

Usie aburajucca, što mała pišuć pra biełaruskuju litaraturu, muzyku, kino i vystaŭki za miažoj. Pra litaraturu nasamreč pišuć šmat: za hod vychodzić bolš recenzij na biełaruskija knihi, čym na što-niebudź inšaje. Jano zrazumieła, bo žurnalistyka i litaratura «sazłučanyja sasudy» — adny i tyja ž tvary i tam, i tut.

Muzyka, kino i vystavy — masavaja kultura, nie spračajusia. Ale što z taho vartaje artykuła, a nie prosta abviestki? Mnie nie vielmi zrazumieła, navošta pisać pra fiestyvalnaje kino — jano litaralna robicca dla svaich, dla starejšych kaleh, jakija tolki tak i mohuć adšukać talenavityja kadry.

Dla čaho čytaču «Našaj Nivy» ci «Zierkała» viedać, što małady biełaruski režysior prezientavaŭ svaju novuju stužku na fiestyvali ŭ pravincyjnym francuzskim haradku — nie ŭjaŭlaju.

Kali stužka ničym nie adznačyłasia, jaje nie acanili navat siniemafiły z žury fiestyvalu, to navošta pra jaje viedać biełarusam? I takoha ŭ nas zanadta šmat: kali značeńnie nie adpaviadaje pryśviečanaj uvazie.

«Nu jak ža tak, heta ž biełaruskaja kultura!», — aburycca niechta. Ale vystaŭka člena praŭładnaha Sajuza mastakoŭ Biełarusi ŭ haradskoj halerei Mahilova moža być pa ŭsich paramietrach bolš kaštoŭnaja pa značeńni, sensach i majsterstvie, čym vystaŭka biełaruskaj emihrantki ŭ Vilni.

Amal upeŭnieny, što tyja, chto aburajucca, što miedyja mała pišuć pra mastactva, aburalisia b, kali b niechta napisaŭ pra tvorčaść mastaka ź niedastatkova vyraznaj palityčnaj pazicyjaj.

Pamiataju, letaś ci pazaletaś u adnym miedyja aburalisia, što inšaje nazvała troch pieramožcaŭ nacyjanalnaha konkursu najlepšymi mastakami Biełarusi. Maŭlaŭ, jak ža tak možna, kali mnohija emihravali?

Pisać, byccam by, treba pra kryštalna pravilnych palityčnych emihrantaŭ, niachaj u ich tvorčaści ničoha niama admietnaha, a 99% biełarusaŭ ź Biełarusi nikoli nie zmohuć trapić na ichnija vystaŭki ŭ Vilni. Takimi patrabavańniami naviazvajecca niejkaja kulturnaja hietaizacyja miedyja.

Najlepšaja pazicyja dla miedyja: kali niama pra što pisać, to nie pisać, nie sprabavać vydavać pustazielle za kulturnyja parastki.

Zaraz patłumaču na svajoj śfiery dziejnaści.

Ja pa prafiesii architektar, vučyŭsia hetamu 7 hadoŭ, malujučy ałoŭkam, akvarellu, admyvajučy tuššu, vyčerčvajučy šedeŭry antyčnaści i lepiačy z płastylinu razietki i panaramnyja krajavidy, słuchajučy lekcyi pa historyi suśvietnaj, biełaruskaj i rasijskaj architektury, pa horadabudaŭnictvie i ŭrbanistycy, pa restaŭracyi, achovie pomnikaŭ, pa kałarystycy, pa estetycy i mnohim inšym. Heta nie ličačy taho, što ŭ mianie była škoła z estetyčnym uchiłam i mastackaja škoła, dzie byli svaje profilnyja dyscypliny, u tym liku historyja mastactva.

Mianie rychtavali rabić mastactva ci prynamsi raźbiracca ź im. U lubym razie ŭ vizualnych mastactvach maja ekśpiertyza budzie na hałavu vyšejšaja, čym ekśpiertyza vypusknika žurfaka, choć ja mahu nie tak składna pisać, jak jon. I ja sa śmiecham hladžu, kali havorać pra toje, što znoŭ ničoha nie napisali pra čarhovuju knižku, film ci vystaŭku biełaruskaha aŭtara.

Mnohija z hetych rečaŭ — što rabizna na vadzie, jakaja nie pakidaje śladoŭ. A voś z tymi vynikami tvorčaj dziejnaści, jakija pakidajuć maje kalehi, daviadziecca žyć popleč miljonam biełarusaŭ mnohija dziesiacihodździ.

Kali vy havorycie pra kulturu, to vy zabyvajecie, što kultura — heta ŭsio, što nie maje pryrodnaha pachodžańnia: ad kremnievych pryład pracy da kampjutarnych hulniaŭ. Palityka, sport, archieałohija, śviatkavańnie 9 Maja — heta ŭsio kultura.

Ja razumieju, što kali vy kažacie, što mała pišuć pra kulturu, to majecie na ŭvazie mastactva. Ale vy zabyvajecie, što i mastactva taksama vielmi roznaje:

— Ci napisaŭ niechta pra novy dyzajn aŭtobusaŭ MAZa ź biełaruskich miedyja? Ci aburyŭsia niechta, što miedyja nie napisali? Nie? A što zdaryłasia, niejkaja nie takaja kultura hety vaš pramysłovy dyzajn?

— Ci napisaŭ niechta pra asablivaści novaha parku, pabudavanaha da Dažynak u Zasłaŭi?

— Ci napisaŭ niechta pra mastackija vartaści novaha pomnika achviaram nacystaŭ u Biełarusi? Nie? Ideałahična niablizka? Iznoŭ niejkaja nie taja kultura.

— Ci byli detalovyja razbory prajektaŭ, jakija ŭdzielničali ŭ nacyjanalnym fiestyvali architektury? Nie? Ale ž heta amal jak film na fiestyvali!

— Ci napisaŭ niechta pra architekturnyja vartaści novaha žyłoha kompleksu ŭ Sucharavie? Nie? Jak ža tak?

Ja dumaju, pieršaje, što ŭźnikaje ŭ hałavie, kali čałaviek čytaje hety pieralik: «Kamu heta treba? Nichto nie budzie pra heta čytać. Heta niejkaja niavartaja drobiaź».

Mienavita! Ale čamu vy baiciesia spytać toje ž samaje pra mastactvy, na jakija akcentavanaja vaša ŭvaha? Kali b mianie paprasili napisać pra vartaści novaha žyłoha kompleksu ŭ Sucharavie, ja pakruciŭ by palcam kala skroni, bo ŭ im niama ničoha vartaha, navat razhromnaja krytyka kompleksu nie vartaja majho času.

I toje ž samaje z novymi litaraturnymi tvorami, pastanoŭkami, filmami i vystaŭkami — nie ŭsio toje vartaje papiery, što nazyvaje siabie kulturaj.

Toje, kolki pišuć pra kulturu, adlustroŭvaje ahulny ŭzrovień kultury i zacikaŭlenaść hramadstva ŭ hetaj kultury. Nichto nie admianiaŭ aśvietnickuju funkcyju miedyja, ale vyratavańnie tapielca — sprava ruk, u pieršuju čarhu, samoha tapielca.

Ja sutykaŭsia z tymi architektarami, u jakich byŭ ułasny, niepaŭtorny styl — nasamreč jany byli biazdarnaściami, jakija hrebavali tym, kab skapiravać niešta dobra ŭ inšych, a tamu lapili niejki pačvarny treš, na jaki baluča hladzieć. Nichto nie moža sam: spačatku ty kapiruješ, paŭtaraješ, pierajmaješ, a tolki paśla źjaŭlajecca niešta tvajo ŭnikalnaje.

Kali niama svajoj vartaj kultury, to lepš znajomić čytačoŭ z suśvietnaj, farmiravać husty publiki na najlepšych prykładach.

Słova «biełaruskaja» nie dadaje nijakaj vartaści kultury: jak i lubaja nacyjanalnaja prystaŭka, vartaść dadaje talent tvorcaŭ.

• 61
• 14
• 3
• 1
• 0
• 0
• 0
• 0