U Biełarusi aktyŭna budujuć dziaržaŭnyja majninhavyja fiermy. Jany dapamohuć padniać ekanomiku?

Majninh jak dziaržaŭnaja palityka

U apošni čas ułady Biełarusi asabliva aktyŭna ŭzialisia za zdabyču kryptavalut.

U sakaviku 2025 hoda Alaksandr Łukašenka zajaviŭ, što ŭ Biełarusi jość lišak elektryčnaści, i rasparadziŭsia pryciahvać inviestaraŭ i majnić kryptu samastojna.

U tym ža miesiacy ab raźvićci i vydzialeńni płoščaŭ pad budaŭnictva novych majninhavych fiermaŭ u svaim rehijonie abviaściŭ staršynia Mahiloŭskaha abłvykankama Anatol Isačanka.

A ŭ pačatku maja dyrektar Biełaziorskaj DRES Andrej Ličyk raskazaŭ pra płany pašyryć najbujniejšuju majninhavuju fiermu krainy mahutnaściu ŭ 105 MVt spačatku na 50 MVt, a zatym jašče na 100 MVt (takija mahutnaści paraŭnalnyja z enierhaspažyvańniem horada siaredniaha pamieru).

Mahčyma, biełaruskija čynoŭniki natchnilisia prykładam Butana. Vykarystoŭvajučy liški hidraelektraenierhii, heta nievialikaje hornaje karaleŭstva z 2020 hoda namajniła 12 000 bitkoinaŭ (prykładna $1,3 młrd pa biahučym kursie) i daviało kryptavalutny rezierv da 40% VUP — ź jaho, naprykład, finansujuć nadbaŭki da zarobkaŭ dziaržsłužačych.

Advarotny bok «dziaržmajninhu» — darahaja elektryčnaść dla zvyčajnych spažyŭcoŭ

Dla niekatorych krain majninh kryptavalut užo pryvioŭ da prablem u enierhietycy.

Tak, majninh Efiopii, jaki burna razivajecca, u 2025 hodzie, jak čakajecca, asvoić vosiem teravat-hadzin elektraenierhii — kala traciny ŭsiaho spažyvańnia ŭ dziaržavie. Košty na jaje buduć raści, pry hetym amal pałova nasielnictva hetaj krainy nie maje dostupu da nadziejnaha elektrazabieśpiačeńnia.

U Kuviejcie majninh pryvioŭ da pierahruzki sietak i spravakavaŭ sapraŭdny enierhietyčny kryzis. U kancy krasavika 2025 hoda ŭłady pačali represii suprać majnieraŭ. U El-Vafry, samym paŭdniovym rajonie Kuviejta, siłaviki praviali rejd pa 100 damach, u jakich spažyvałasia anamalna vialikaja kolkaść elektryčnaści. Paśla hetaha jaje raschod skaraciŭsia na 55%.

U listapadzie 2024 hoda Rasija zabaraniła majninh krypty ŭ niekalkich rehijonach Sibiry i ŭ akupavanych rehijonach Ukrainy. A ŭ samym pačatku 2025 hoda zabaronu na majninh uvioŭ urad Kosava.

U cełym majninh dziaržaŭnych maštabaŭ chutčej charakterny dla nie vielmi raźvitych krain. U Jeŭropie i ZŠA sprabujuć atrymlivać vyhady ad kryptavalut, ale ŭ ramkach bolš składanych jurydyčnych i finansavych apieracyj.

• U sakaviku biahučaha hoda ŭ ZŠA źjaviŭsia stratehičny rezierv kryptavalut, jaki budzie papaŭniacca nie z dapamohaj majninhu, a atrymaje bitkojny, kanfiskavanyja sudami.
• Vialikabrytanija apublikavała prajekt zakona ab rehulavańni kryptaaktyvaŭ z metaj abarony spažyŭcoŭ i pavyšeńnia davieru inviestaraŭ. Jon pavinien raspaŭsiudzić na kryptakampanii žorstkija standarty prazrystaści i apieracyjnaj ustojlivaści, jakija prymianiajucca da tradycyjnych finansavych ustanoŭ krainy.
• Šviejcaryja i Aŭstralija admovilisia ad idei ŭklučeńnia kryptavalut u svaje finansavyja reziervy i, jak i Vialikabrytanija, vyrašyli zasiarodzicca na stvareńni rehulatarnaj bazy.

Pavialičyć

Ekśpiert: Biełaruś — unikalny, ale supiarečlivy kiejs u kryptavalutnaj hieahrafii Uschodniaj Jeŭropy

Ci mohuć majninhavyja fiermy pryvieści da prablem z elektrazabieśpiačeńniem?

Alisa Ryžyčenka, mahistr ekanomiki, ekśpiert u halinie dziaržaŭnaha rehulavańnia i mižnarodnaha raźvićcia

U 2023—2025 hadach Biełaruś prapanoŭvała paraŭnalna nizkija taryfy na elektraenierhiju, asabliva dla pramysłovych spažyŭcoŭ. Siaredniaja cana składała kala 5—6 centaŭ USD za kVt·h, što znachodzicca na miažy rentabielnaści dla majninhu pry biahučych kursach kryptavalut. Dla paraŭnańnia, u Kazachstanie ceny ŭ rajonie 3-5 centaŭ, u RF — 4-6 centaŭ. 

Tak, maštabnaje raźvićcio majninhu moža stvaryć nahruzku na infrastrukturu, asabliva ŭ rehijonach z abmiežavanaj prapusknoj zdolnaściu sietak. Ekspłuatacyja BiełAES dazvolić pavialičyć unutranyja enierhietyčnyja mahutnaści, ale va umovach ekanamičnaha kryzisu i deficytu valutnych pastupleńniaŭ niama harantyj, što ŭrad nie budzie pavyšać taryfy abo pieraraźmiarkoŭvać enierhiju na karyść dziaržpradpryjemstvaŭ.

U dadatak isnujuć aściarohi, što pryjarytetnaje absłuhoŭvańnie majninhavych fiermaŭ moža paŭpłyvać na dastupnaść enierharesursaŭ dla inšych siektaraŭ ekanomiki: ŽKH i ahrapramysłovaści.

Umovy ŭ Biełarusi naohuł pryvabnyja dla majninhu? 

Biełaruś adnoj ź pieršych na postsavieckaj prastory zrabiła sprobu instytucyjanalizavać kryptavalutny siektar. Jašče ŭ 2017 hodzie byŭ padpisany Ukaz № 8 «Ab raźvićci ličbavaj ekanomiki», jaki zafiksavaŭ lehalizacyju majninhu, abmienu i zachoŭvańnia kryptavalut. Jon taksama ŭstalavaŭ časovyja padatkovyja kanikuły dla rezidentaŭ Parka vysokich technałohij (PVT) u hetaj śfiery. Usio heta dazvoliła pazicyjanavać Biełaruś jak «rehulatarny aazis» dla ŭdzielnikaŭ industryi, asabliva na fonie abmiežavańniaŭ u susiednich krainach.

Da kanca 2025 hoda ŭ Biełarusi dziejničaje režym padatkovych kanikuł dla rezidentaŭ PVT, jakija zajmajucca kryptavalutami. Jany vyzvaleny ad padatku na prybytak, PDV, padachodnaha padatku i inšych zboraŭ pa apieracyjach, źviazanych z majninham, abmienam, zachoŭvańniem i vypuskam tokienaŭ. Farmalna heta robić padatkovuju nahruzku nulavoj. Zaraz heta adna z samych miakkich sistem u śviecie, asabliva ŭ paraŭnańni z susiednimi krainami.

Zrešty, u hetym hodzie praviły hulni źmianilisia, i fizasobam užo treba płacić padatak z kryptavalutnych dachodaŭ, kali jany atrymany za miežami PVT.

My pa-raniejšamu majem pryvabnyja ŭmovy dla inviestaraŭ. Ale hetaja pryvabnaść mocna abmiežavana faktarami pravavoj i palityčnaj niavyznačanaści. Adsutnaść niezaležnaj sudovaj sistemy, vysoki ŭzrovień dziaržaŭnaha kantrolu nad ekanomikaj, mižnarodnyja sankcyi i nizki ŭzrovień abarony inviestaraŭ istotna źnižajuć davier ź ich boku.

U vyniku pieravahami biełaruskaha zakanadaŭstva mohuć skarystacca chiba što rehijanalnyja hulcy, jakija majuć dośvied pracy ŭ krainach z anałahičnym instytucyjnym asiarodździem. Dla bujnych zachodnich inviestaraŭ ryzyki pakul značna pierakryvajuć mahčymyja vyhady.

Padatkovy režym dla majninhu ŭ Biełarusi sapraŭdy vyjhraje ŭ karotkaterminovaj pierśpiektyvie za košt padatkovych pasłableńniaŭ, asabliva ŭ ramkach PVT. Ale dostup da hetych ilhot abmiežavany — jany dajucca nie aŭtamatyčna, a ŭ vyniku ŭzhadnieńnia z administracyjaj Parku.

Faktyčna heta barjer dla ŭvachodu i palityčny filtr, jakija źnižajuć ahulnuju pradkazalnaść sistemy.

Častkovaja mižnarodnaja izalacyja i sankcyi ŭpłyvajuć na dostup da sučasnaha majninhavaha abstalavańnia?

Sankcyi surjozna ŭskładniajuć zakupku abstalavańnia ŭ aficyjnych pastaŭščykoŭ, asabliva pradukcyi amierykanskich i tajvańskich vytvorcaŭ (Bitmain, MicroBT i inš.).

Dastaŭka abstalavańnia ŭ Biełaruś naprastki stała niemahčymaj, i ŭvoz idzie ŭ abychod — čaściej za ŭsio praz AAE, Turcyju, Armieniju abo Kazachstan. Heta pavyšaje košt i ryzyki pastavak, źnižaje harantyi jakaści i paślaprodažnaha absłuhoŭvańnia. Akramia taho, sankcyi abmiažoŭvajuć dostup da śpiecyjalizavanaha PZ i vobłačnych servisaŭ manitorynhu i aptymizacyi.

Ułady Biełarusi ŭsprymajuć majninh jak asnovu dla raźvićcia bolš šyrokaj kryptaekanomiki i błokčejn-industryi? Ci jak časovuju, situacyjnuju mahčymaść zarabić valutu?

— Na dadzieny momant dziaržaŭny padychod možna acharaktaryzavać jak prahmatyčna-apartunistyčny. Majninh razhladajecca pierš za ŭsio jak krynica valutnych pastupleńniaŭ va ŭmovach sankcyjnaj izalacyi, a nie jak fundamient dla sistemnaha raźvićcia błokčejn-ekanomiki. U dziejańniach biełaruskich uładaŭ pieravažaje karotki haryzont płanavańnia i imknieńnie da kantrolu, a nie da inavacyj.

Rytoryka ab «ličbavaj ekanomicy» i «čaćviortaj pramysłovaj revalucyi», što aktyŭna prasoŭvałasia ŭ 2017—2019 hh., faktyčna syšła na druhi płan paśla 2020 hoda. U novych realijach akcent zrobleny na apieratyŭnaj vyhodzie, a nie na instytucyjnych źmienach. Majninh zastajecca ŭ statusie «instrumienta na čas», čyj los naŭprost zaležyć ad palityčnych rašeńniaŭ uładaŭ.

Biełaruś — unikalny, ale supiarečlivy kiejs u kryptavalutnaj hieahrafii Uschodniaj Jeŭropy. Libieralizacyja ŭ ramkach PVT i tannaja elektraenierhija stvarajuć iluziju pryvabnaści. Adnak mižnarodnaja izalacyja, palityčnyja i pravavyja ryzyki rezka abmiažoŭvajuć realny prytok inviestycyj.

U karotkaterminovaj pierśpiektyvie kraina moža vykarystoŭvać majninh jak krynicu valuty, ale biez strukturnych reformaŭ ustojlivaje raźvićcio kryptahaliny małavierahodnaje.

• 1
• 0
• 0
• 2
• 0
• 1
• 0
• 0