Piasčanyja bury, jakija dachodziać da Biełarusi z Sachary, mohuć utrymlivać radyjacyju
Mižnarodnaja kamanda navukoŭcaŭ vyjaviła ŭ piaskach i pyłu z Sachary, jakija apynulisia ŭ Jeŭropie, radyjeaktyŭnyja čaścicy ceziju i płutoniju. Dahetul mierkavałasia, što ich krynica — ślady jadziernych vyprabavańniaŭ, jakija Francyja niekali pravodziła na poŭnačy Afryki, ale ciapier vyjaviłasia sapraŭdnaja pryčyna.
Mižnarodnaja hrupa klimatołahaŭ pry francuzskim univiersitecie Paryž-Sakle praanalizavała bolš za 50 uzoraŭ piasku i pyłu, sabranyja ŭ roznych častkach Jeŭropy, jakija ŭ 2022 hodzie pryniesła z saboj mahutnaja piasčanaja bura z afrykanskaj Sachary.
Analiz pakazaŭ najaŭnaść va ŭsich ŭzorach radyjeaktyŭnych izatopaŭ płutoniju i ceziju (cezij-137), jakija zvyčajna ŭźnikajuć paśla jadziernych vybuchaŭ. Ale ich kancentracyja była zanadta nizkaj, kab ujaŭlać pahrozu dla zdaroŭja ludziej, paviedamlaje navukovy partał Interesting Engineering.
Prysutnaść radyjeaktyŭnych čaścic u pustyni Sachara ŭžo daŭno nie sakret — u časy Chałodnaj vajny Francyja pieryjadyčna vypraboŭvała ŭ rehijonie svaju jadziernuju zbroju, śled ad jakoj zastaniecca tam jašče vielmi doŭni čas.
Adnak tyja čaścicy, jakija apynulisia ŭ Jeŭropie razam z sacharskaj pyłavoj buraj, jak vyśvietliła daśledavańnie, nie majuć suviazi ź minułymi francuzskimi jadziernymi vyprabavańniami.
«Krynicaj akazalisia bolš mahutnyja jadziernyja vyprabavańni ZŠA i SSSR na ich ułasnych terytoryjach padčas honki ŭzbrajeńniaŭ u druhoj pałovie minułaha stahodździa. Istotnaja častka radyjeaktyŭnych apadkaŭ, jakija raźlatalisia pa ŭsim śviecie, asiadała i ŭ paŭnočnaafrykanskaj pustyni, adkul dahetul parcyjonna praciahvaje traplać u Jeŭropu razam ź piasčanymi burami», — adznačajuć klimatołahi.
Vialikaja pyłavaja Bura 2022 hoda, jakuju analizavali navukoŭcy, tady nijak nie zakranuła Biełaruś, ale piaski z Sachary ŭsio ž niekalki razoŭ traplali ŭ našu krainu. Źjavu možna było nazirać u 2019-m i dvojčy ŭ 2024-m (pieravažna na poŭdni Biełarusi, ale pył, byvała, dachodziŭ i da Minsku). Najaŭnaść radyjeaktyŭnych čaścic, kali vieryć dziaržaŭnym krynicam, va ŭsich vypadkach nie fiksavałasia.
Ciapier čytajuć
«Usio tak ci inakš budzie vyrašacca na poli boju». Čym budzie zajmacca novaja kiraŭnica Misii demakratyčnaj Biełarusi va Ukrainie?14
Kamientary