Hibrydnyja aŭto zabrudžvajuć navakolnaje asiarodździe amal hetak ža, jak bienzinavyja: voś fakty

Aŭtamabili-hibrydy, jakija mohuć pracavać jak na elektryčnych akumulatarach, tak i na ruchavikach unutranaha zharańnia, pazicyjanujucca vytvorcami jak idealnaje rašeńnie dla dalokich padarožžaŭ biez prypynkaŭ u adroźnieńnie ad całkam elektryčnych madelaŭ. Pry hetym abiacajuć značnaje źnižeńnie škodnych vykidaŭ. Adnak apošniaje daśledavańnie jeŭrapiejskaj arhanizacyi Transport & Environment (T&E) stavić heta pad sumnieŭ, demanstrujučy značny razryŭ pamiž zajaŭlenymi i realnymi pakazčykami vykidaŭ CO₂.

Spravazdača pad nazvaj «Dymavaja zasłona» hruntujecca na analizie realnych danych i pakazvaje, što hibrydnyja aŭtamabili (PHEV) zabrudžvajuć navakolnaje asiarodździe značna bolš, čym pryniata ličyć.

U čym roźnica pamiž PHEV i EREV?

Pierš čym pahłybicca ŭ vyniki, važna zrazumieć klučavuju terminałohiju.

PHEV (Plug-in Hybrid Electric Vehicle) — padklučalny hibrydny elektramabil. Heta aŭtamabil, jaki maje jak ruchavik unutranaha zharańnia (RUZ), tak i elektraruchavik z batarejaj, jakuju možna zaradžać ad źniešniaj krynicy (razietki). Jon moža prajechać peŭnuju adlehłaść (zvyčajna 40‑80 km) vyklučna na elektryčnaści, paśla čaho ŭklučajecca RUZ. Abodva ruchaviki mohuć pracavać adnačasova dla pavieličeńnia mahutnaści.

Pavialičyć

EREV (Extended-Range Electric Vehicle) — elektramabil z pavialičanym zapasam chodu. Heta raznavidnaść hibryda, dzie asnoŭnaja rola advodzicca elektraruchaviku. Koły zaŭsiody krucić elektramator. Ruchavik unutranaha zharańnia tut pracuje vyklučna jak hienieratar dla padzaradki batarei padčas ruchu, a nie dla niepasrednaha pryvada kołaŭ. EREV časta majuć bolš mahutnyja elektraruchaviki i bolšyja batarei, čym tradycyjnyja PHEV.

Adkul uziatyja danyja?

Daśledavańnie T&E, vykananaje Technałahičnym univiersitetam Hraca (Aŭstryja), abapirajecca nie na łabaratornyja testy, a na realnyja danyja ekspłuatacyi. Z 2021 hoda ŭsie novyja aŭtamabili ŭ ES u abaviazkovym paradku abstaloŭvajucca bartavymi ličylnikami spažyvańnia paliva (On-Board Fuel Consumption Meters, OBFCM). Hetyja pryłady fiksujuć realny raschod paliva i projdzienuju adlehłaść, što dazvalaje z vysokaj dakładnaściu raźličyć faktyčnyja vykidy CO₂.

Analityki vyvučyli ananimnyja danyja z 800 000 aŭtamabilaŭ, zarehistravanych u Jeŭropie ŭ pieryjad z 2021 pa 2023 hod. Heta dazvoliła paraŭnać aficyjnyja ličby, atrymanyja ŭ idealnych łabaratornych umovach zhodna z praceduraj teściravańnia WLTP (Worldwide Harmonised Light Vehicles Test Procedure), z tym, jak hetyja mašyny pavodziać siabie na sapraŭdnych darohach u rukach zvyčajnych kiroŭcaŭ.

Klučavyja vysnovy: razryŭ pamiž teoryjaj i praktykaj

1. Realnyja vykidy ŭ piać razoŭ vyšejšyja za aficyjnyja.

Hałoŭny vynik daśledavańnia: u 2023 hodzie realnyja vykidy CO₂ ad PHEV akazalisia ŭ siarednim u 4,9 razu vyšejšymi za ličby, paznačanyja ŭ techničnaj dakumientacyi. Bolš za toje, hety razryŭ ź ciaham času pavialičvajecca: u 2021 hodzie jon składaŭ 3,5 razu. Heta śviedčyć ab tym, što aficyjnaja mietodyka teściravańnia ŭsio bolš addalajecca ad realnaści.

Pavialičyć

Ale siarednija ličby chavajuć sapraŭdnych «rekardsmienaŭ». Niekatoryja premijalnyja brendy demanstrujuć jašče bolšy razryŭ.

Siarod madelaŭ ź vialikim abjomam prodažaŭ u 2023 hodzie absalutnym lidaram pa razychodžańni staŭ Mercedes-Benz GLE-Class, čyje realnyja vykidy pieravysili zajaŭlenyja na 611%. Za im iduć Land Rover Range Rover (pieravyšeńnie na 557%) i BMW X5 (na 486%). Dla hetych marak zanižeńnie vykidaŭ źjaŭlajecca nie prosta niedakładnaściu, a sistemnaj pieravahaj, jakaja dazvalaje im lohka ŭpisvacca ŭ ekałahičnyja normy ES.

2. Prablema «kaeficyjenta karysnaha vykarystańnia».

Asnoŭnaja pryčyna takoha razychodžańnia — pamyłkovyja zdahadki ab pavodzinach kiroŭcaŭ. Aficyjnaja mietodyka raźliku vykidaŭ (tak zvany Utility Factor) mierkavała, što ŭładalniki PHEV prajazdžajuć na elektryčnaści 84% svajho šlachu.

Adnak analiz danych z bartavych ličylnikaŭ pakazaŭ, što realnaja dola elektryčnaha prabiehu składaje ŭsiaho 27%. Sapraŭdny paradoks zaklučajecca ŭ tym, što navat pavieličeńnie zapasu chodu na batarei nie vyrašaje prablemu.

Naprykład, u madeli Mercedes-Benz GLC-Class z 2021 pa 2023 hod zajaŭleny zapas chodu na elektryčnaści vyras amal utraja (z 44 da 112 km). Tearetyčna heta pavinna było pryvieści da źnižeńnia vykidaŭ na 55%. Na praktycy ž realnyja vykidy hetaj madeli źnizilisia ŭsiaho na 6%. Heta dakazvaje, što bolšaść kiroŭcaŭ, asabliva kali aŭtamabil słužbovy, nie mianiajuć svaich zvyčak i praciahvajuć vykarystoŭvać hibryd jak zvyčajny bienzinavy transpart.

3. «Elektryčny režym» nie źjaŭlajecca całkam čystym.

Samaje niečakanaje adkryćcio daśledavańnia: navat kali PHEV ruchajecca ŭ režymie «EV» (na elektryčnaści), jaho vykidy daloka nie nulavyja i ŭ siarednim składajuć 68 h CO₂/km. Heta adbyvajecca tamu, što kanstrukcyja mnohich premijalnych hibrydaŭ maje fundamientalny niedachop: dysbałans mahutnaści. Ich ciažkim kuzavam (asabliva va ŭsiedarožnikaŭ) dla dynamičnaha razhonu patrabujecca mahutny RUZ, u toj čas jak elektraruchavik časta zastajecca zanadta słabym.

U vyniku pry lubym bolš-mienš intensiŭnym nacisku na piedal hazu, a taksama ŭ chałodnaje nadvorje bienzinavy ruchavik vymušany ŭklučacca, kab «dapamahčy». Heta pryvodzić da taho, što amal tracinu dystancyi, projdzienaj u «elektryčnym režymie», ruchavik praciahvaje spalvać paliva. Najbolš jaskravy prykład — Range Rover, u jakoha RUZ bolš čym udvaja mahutniejšy za elektraruchavik. U vyniku jaho vykidy ŭ nibyta «čystym» režymie dasiahajuć 192 h CO₂/km — heta bolš, čym u mnohich zvyčajnych bienzinavych aŭto.

Kab palepšyć realnyja pakazčyki vykidaŭ, PHEV pavinny mieć dastatkova mahutnyja elektraruchaviki. Prosty pryncyp: elektraruchavik pavinien być jak minimum udvaja mahutniejšy za ruchavik unutranaha zharańnia, kab zabiaśpiečyć sapraŭdnuju jazdu na elektryčnaści. Na siońnia nivodny PHEV na rynku nie adpaviadaje hetamu standartu, što i tłumačyć značnuju častku prablemy, jakuju rehulatary pavinny terminova vyrašać.

Finansavyja i palityčnyja nastupstvy

Razryŭ pamiž aficyjnymi i realnymi danymi bje nie tolki pa klimacie, ale i pa kašalkach uładalnikaŭ. Na praktycy kiroŭcy PHEV traciać na paliva ŭ siarednim u čatyry razy bolš, čym abiacajuć ličby WLTP. Hetyja dadatkovyja vydatki składajuć kala 940 jeŭra na hod. Kali ŭličyć ahulnyja vydatki na enierhiju (paliva plus zaradka), kiroŭcy płaciać prykładna na 500 jeŭra na hod bolš, čym čakałasia. Heta značyć, realnyja vydatki amal na 50% vyšejšyja za aficyjnyja.

Akramia taho, PHEV nie tolki daražejšyja ŭ ekspłuatacyi, ale i ŭ pakupcy. Pa danych Bloomberg Intelligence, siaredni košt PHEV u Hiermanii, Francyi i Vialikabrytanii ŭ 2025 hodzie składzie 55 700 jeŭra, što na 15 200 jeŭra daražej, čym siaredni košt poŭnaha elektramabila (BEV). Daśledavańnie Boston Consulting Group pakazała, što navat na praciahu piaci hadoŭ vałodańnia i ekspłuatacyi elektramabili D-siehmienta abychodziacca na 9300—10100 jeŭra tańniej, čym ich anałahi PHEV.

Što tyčycca aŭtavytvorcaŭ, to zanižanyja aficyjnyja vykidy dazvalajuć aŭtakancernam lohka vykonvać siarednija pakazčyki pa vykidach dla ŭsiaho svajho aŭtaparka. T&E padličyła, što za 2021‑2023 hady čatyry bujnyja aŭtamabilnyja hrupy zmahli paźbiehnuć štrafaŭ na sumu bolš za 5 miljardaŭ jeŭra dziakujučy hetaj «papiarovaj» ekałahičnaści.

Jeŭrapiejskaja kamisija ŭžo pryznała prablemu i płanuje skarektavać Utility Factor u 2027‑2028 hadach. Adnak, pavodle analizu T&E, navat paśla hetaj karekciroŭki realnyja vykidy PHEV usio roŭna buduć na 18% vyšejšyja za aficyjnyja. Heta stavić pad pahrozu dasiahnieńnie klimatyčnych met ES.

Ci źjaŭlajucca EREV rašeńniem?

Na fonie narastajučaj krytyki płahin-hibrydaŭ (PHEV) aŭtamabilnaja industryja, asabliva ŭ Kitai, pačała aktyŭna prasoŭvać novuju alternatyvu — elektramabili z pavialičanym zapasam chodu (EREV). Hałoŭnaje adroźnieńnie EREV ad kłasičnaha PHEV zaklučajecca ŭ tym, što koły ŭ im zaŭsiody krucić elektraruchavik.

EREV majuć bolš mahutnyja elektraruchaviki, jakija zabiaśpiečvajuć płaŭny i imhnienny vodhuk, jak u sapraŭdnaha elektramabila. Pakolki elektraruchavik zaŭsiody pracuje ŭ aptymalnym režymie, niama nieabchodnaści ŭ raptoŭnym padklučeńni RUZ dla dadatkovaj mahutnaści. Akramia taho, mnohija EREV padtrymlivajuć chutkuju zaradku, što jašče bolš nabližaje ich da poŭnych elektramabilaŭ.

Niahledziačy na hetyja techničnyja palapšeńni, daśledavańnie pakazvaje, što EREV nie vyrašajuć fundamientalnaj prablemy hibrydnych technałohij — jany pakidajuć spažyŭcu mahčymaść nie zaradžać aŭtamabil.

Kitajskija madeli EREV, jakija źjaŭlajucca ŭzoram dla hetaj technałohii, časta abstaloŭvajucca vialikimi paliŭnymi bakami. Heta dazvalaje im prajazdžać da 900 kiłamietraŭ z dapamohaj bienzinavaha hienieratara. Što heta aznačaje na praktycy? Kiroŭca moža tydniami, a to i miesiacami, nie padjazdžać da zaradnaj stancyi, vykarystoŭvajučy EREV jak zvyčajny bienzinavy aŭtamabil.

Bolš za toje, efiektyŭnaść hetaha režymu vyklikaje vialikija pytańni. Kali EREV pracuje na hienieratary, jaho siaredni raschod paliva składaje 6,7 ł/100 km. Hety pakazčyk całkam paraŭnalny z raschodam zvyčajnaha jeŭrapiejskaha bienzinavaha ŭsiedarožnika. Atrymlivajecca, što EREV — heta, pa sutnaści, elektramabil, jaki pastajanna vozić z saboj ułasnuju nieefiektyŭnuju bienzinavuju elektrastancyju.

Vysnovy

Daśledavańnie T&E prychodzić da vysnovy, što prasoŭvańnie PHEV i EREV jak pierachodnych technałohij źjaŭlajecca adciahnieńniem uvahi ad hałoŭnaj mety — poŭnaha pierachodu na transpart z nulavymi vykidami (BEV).

Pasłableńnie zakanadaŭstva, na jakim nastojvaje aŭtamabilnaje łobi, moža pryvieści da dadatkovych 2,8 hihatony vykidaŭ CO₂ da 2050 hoda. Aŭtary spravazdačy rekamiendujuć ES prytrymlivacca abranaha kursu, paćvierdzić metu zabarony prodažu novych aŭto z RUZ u 2035 hodzie i skancentravać namahańni na raźvićci infrastruktury i stymulavańni popytu na całkam elektryčnyja aŭtamabili.

• 9
• 1
• 4
• 4
• 5
• 1
• 1
• 0