Pačali vydańnie zboru tvoraŭ Kuźmy Čornaha. Hetym razam u 12-ci tamach
U Instytucie litaraturaznaŭstva imia Janki Kupały Centra daśledavańniaŭ biełaruskaj kultury, movy i litaratury NAN Biełarusi niadaŭna prezientavali pieršy tom zboru tvoraŭ Kuźmy Čornaha ŭ 12 tamach, piša «Źviazda».
Novy zbor tvoraŭ — heta ŭžo čaćviortaje vydańnie, jakoje, jak abiacajuć, stanie najbolš poŭnym i navukova kamientavanym. Raniejšyja vydańni vychodzili jašče ŭ saviecki čas. U 1950-ja i 1980-ja hady zbor tvoraŭ Kuźmy Čornaha vychodziŭ u 6 tamach, a ŭ 1970-ja hady — u 8 tamach.
U novaje vydańnie ŭvojduć teksty, jakija raniej nie drukavalisia albo pabačyli śviet tolki na staronkach pieryjadyčnych vydańniaŭ ci asobnych zbornikaŭ.
Pry padrychtoŭcy 12-tomnika daśledčyki karystajucca aŭtohrafami, mašynapisami, archiŭnymi materyjałami, jakija zachoŭvajucca ŭ Centry daśledavańniaŭ staradrukavanych vydańniaŭ i rukapisaŭ Centralnaj navukovaj biblijateki imia Jakuba Kołasa, u Biełaruskim dziaržaŭnym archivie-muziei litaratury i mastactva, u Nacyjanalnaj biblijatecy, a taksama ŭ pryvatnych archivach naščadkaŭ piśmieńnika.
U novym vydańni značna pašyranyja kamientaryi. Dziakujučy pracy vučonych sa zboru tvoraŭ možna budzie daviedacca pra drukavanyja i rukapisnyja krynicy tekstu, miesca pieršaj publikacyi, datavańnie tvora. Tłumačacca histaryčnyja i kulturnyja padziei, dajucca źviestki pra asob, zhadanych kłasikam, paznačajucca cytaty z tvoraŭ inšych piśmieńnikaŭ.
Teksty drukujucca z zachavańniem asablivaściaŭ movy piśmieńnika, leksičnych adzinak i asobnych hramatyčnych formaŭ.
U pieršy tom zboru tvoraŭ Kuźmy Čornaha ŭvajšli rannija apaviadańni 1921—1925 hadoŭ. U tekstach adlustravanyja asablivaści movy tych časoŭ. U vyniku pa ich u tym liku možna prasačyć, jakija moŭnyja pracesy adbyvalisia stahodździe tamu.
Jak zaŭvažyła zahadčyca adździeła dyjalektałohii i linhvahieahrafii Instytuta movaznaŭstva imia Jakuba Kołasa Vieranika Kurcova, takoje vydańnie možna ličyć jašče i adnym z pomnikaŭ movie.
Kuźma Čorny pražyŭ usiaho 44 hady, ale paśpieŭ pakinuć bahatuju litaraturnuju spadčynu jak piśmieńnik, litaraturny krytyk, pierakładčyk, adzin sa stvaralnikaŭ biełaruskaha ramana, nacyjanalnaj sacyjalna-psichałahičnaj i intelektualna-fiłasofskaj prozy.
U pamiać pra piśmieńnika nazvanyja vulicy ŭ Minsku, Babrujsku, Niaśvižy, Słucku. Na radzimie Kuźmy Čornaha ŭ Cimkavičach jość škoła, jakaja nosić jaho imia. U joj pracuje litaraturny muziej. Taksama tvory Kuźmy Čornaha ŭklučanyja ŭ ahulnaadukacyjnuju prahramu pa biełaruskaj litaratury.
Ciapier čytajuć
Maładuju arhanizatarku viasiellaŭ asudzili za «raspalvańnie varožaści»3
Kamientary