Žyvie 30 hadoŭ i sychodzić u zimovuju śpiačku. Dzie ŭ Biełarusi možna sustreć redkuju bałotnuju čarapachu?
Fatohrafka dzikaj pryrody Ina Subocina apublikavała kadry, jakija maryła zrabić niekalki hadoŭ. Na ich — jeŭrapiejskaja bałotnaja čarapacha, zaniesienaja ŭ Čyrvonuju knihu. Dzie ŭ Biełarusi možna pahladzieć na hetuju reptyliju, i čamu jaje tak składana sfatahrafavać u dzikaj pryrodzie, daviedałasia vydańnie «Smartpres».
«My ź siabrami pajechali na Paleśsie ŭ Žytkavicki rajon pahladzieć na biełuju sinicu.
Tolki spynilisia na dambie kala vioski Kremnaje: u vadzie na stvale siadzić čarapacha. Hrejecca. Imhnienna vyznačyła — heta ž jeŭrapiejskaja bałotnaja čarapacha!
Stolki hadoŭ maryła jaje źniać», — raskazvaje Ina Subocina.
Ina — fatohrafka, u jakoj niadaŭna prajšła vystava «Biełaruś — kraina rajskich ptušak». Jak tolki zakančvajecca jaje źmiena ŭ balnicy, dzie jana pracuje doktarkaj, žančyna padarožničaje pa krainie ŭ pošukach unikalnych kadraŭ. Tak vyjšła i hetym razam.
«Varta było nam ź siabrami padyści bližej, čarapacha tut ža nyrnuła ŭ vadu, — uspaminaje Ina. — Usie razyšlisia, a ja zastałasia čakać. Sieła ŭ travu, zamiorła, u hałavie pračnułasia: «Tut ža klaščy! Ničoha strašnaha, strasu».
Spačatku źjaviłasia adna čarapacha, potym druhaja. Vyleźli na sušu, stali hrecca na soncy. Zdajecca, heta byli samka i samiec. Kab vy razumieli, pakul zdymała, nie varušyłasia, kab ich nie napałochać».
Jeŭrapiejskaja bałotnaja čarapacha zaniesienaja ŭ Čyrvonuju knihu Biełarusi.
«U nas žyvie niekalki tysiač takich čarapach, heta vielmi mała. Da mielijaracyi Paleśsia jana była zvyčajnym vidam, — adznačaje bijołah Alaksandr Vinčeŭski. —
U siarednim jeŭrapiejskaja bałotnaja čarapacha žyvie 30 hadoŭ. I nie kožny hod razmnažeńnie zakančvajecca pośpiecham: ich jajki lubiać lisy i krumkačovyja ptuški. Darečy, jajki jany zakopvajuć u piasok na sušy, jak i marskija čarapachi».
Pastajanna bałotnaja čarapacha žyvie na Paleśsi, choć asobnych žyviolin možna ŭbačyć u lubym rajonie krainy. Ale šancaŭ bolš kala Pružanaŭ, Biełaaziorska, Cielachan, Dziakavič, Dobruša, u Žytkavickim rajonie.
Darečy, viasna — heta čas, kali bałotnaja čarapacha źjaŭlajecca paśla praciahłaj zimoŭki. Jana zakopvajecca ŭ hlej u kastryčniku-listapadzie i moža spać tak 4-6 miesiacaŭ.
Jana dobra płavaje i nyraje, moža doŭha zastavacca pad vadoj. Na pavierchniu padymajecca praz kožnyja 15-20 chvilin, kab hłynuć pavietra. Charčujecca žukami, čarviakami, makrycami, maluskami.
Za siezon samka robić 1-3 kładki pa 5-10 jajek u kožnaj, ale prablema ŭ vielmi vysokim uzroŭni śmiarotnaści čarapašak — ad 15-20%, a časam u kładcy hinuć usie jajki. Pavodle prykładnych acenak, da viasny nastupnaha hoda dažyvaje nie bolš za 5% ahulnaj kolkaści novaj hienieracyi.
«Byŭ hałodny, jak z Aśviencima, nie jeŭ ni miasa, ni harodniny». Što viadoma pra śmierć babrujskaha žurnalista, na jakoha zaviali kryminalnuju spravu ŭ Polščy1919
Kamientary
na ŭskrajku horada. Paśla spadu vady zručna adšukvać pa šamacieńni na
hleista-travianoj korcy.