«Перавыхаваць, мілітарызаваць і русіфікаваць»: Расія стварыла беспрэцэдэнтную сістэму для выкрадзеных украінскіх дзяцей
У новай справаздачы лабараторыя гуманітарных даследаванняў Ельскага ўніверсітэта раскрывае існаванне сеткі з 210 устаноў па ўсёй Расіі і на акупаваных тэрыторыях, прызначаных для ідэалагічнай апрацоўкі ўкраінскіх дзяцей.
Лабараторыя гуманітарных даследаванняў Ельскага ўніверсітэта (HRL) апублікавала справаздачу пад назвай «Выкрадзеныя дзеці Украіны: у цэнтры расійскай сеткі перавыхавання і мілітарызацыі».
У ёй аналізуецца, як Масква стварыла маштабную і беспрэцэдэнтную сетку для інтэграцыі дэпартаваных украінскіх дзяцей у расійскую ваенную машыну. З некаторымі ключавымі высновамі даследавання знаёміць французскае выданне Le Monde.
Паводле ацэнак HRL, у руках Расіі зараз знаходзіцца да 35 000 такіх дзяцей. У справаздачы зафіксавана існаванне як мінімум 210 устаноў па ўсёй Расіі і на акупаваных тэрыторыях Украіны, дзе дзяцей падвяргаюць прымусоваму «перавыхаванню» і мілітарызацыі.
Маштаб гэтай сеткі, якая працягвае развівацца, ашаламляе. Яна распасціраецца ад Чорнага мора да ўсходняга ўзбярэжжа Ціхага акіяна, праходзячы праз Сібір, і ахоплівае больш за 5600 кіламетраў і 59 рэгіёнаў у Расіі і акупаванай Украіне.
Даследчыкі вызначылі восем тыпаў месцаў: вайсковыя вучылішчы, вайсковыя базы, медыцынскія ўстановы, рэлігійныя аб'екты, школы і ўніверсітэты, гасцініцы, цэнтры дапамогі сем'ям, дзіцячыя дамы і, часцей за ўсё, летнія лагеры і санаторыі.
Перыяд знаходжання дзяцей у гэтых месцах розны. Некаторых накіроўвалі туды часова, і яны вярнуліся дадому, іншых утрымлівалі нявызначаны тэрмін. У некаторых выпадках дзеці, якія прайшлі праз гэтыя ўстановы, былі ўключаны ў расійскую праграму прымусовага ўсынаўлення, каб трапіць у расійскія сем'і і стаць грамадзянамі Расіі.
«Прамыванне мазгоў»
Расследаванне HRL устанавіла, што «Расія выкарыстоўвае патэнцыйна беспрэцэдэнтную сістэму масавага перавыхавання, ваеннай падрыхтоўкі і інтэрнатаў, здольных размясціць дзясяткі тысяч украінскіх дзяцей на працяглы перыяд».
Яно таксама паказвае глыбокую ўцягнутасць і саўдзел расійскага ўрада ў механізмах фінансавання, транспарціроўкі, ваеннай падрыхтоўкі і вярбоўкі. Больш за палову выяўленых аб'ектаў (як мінімум 106 з 210) наўпрост кіруюцца федэральнымі або мясцовымі органамі ўлады Расіі. Каб прыйсці да такіх высноў, даследчыкі спалучылі аналіз інфармацыі з адкрытых крыніц — часта з афіцыйных расійскіх дакументаў — з вывучэннем спадарожнікавых здымкаў.
Паводле справаздачы, мерапрыемствы па «перавыхаванні» ўкраінскіх дзяцей праводзіліся ў большасці (61,9%) выяўленых месцаў. Яны ўключалі культурныя, патрыятычныя або ваенныя праграмы, якія адпавядаюць інтарэсам Масквы і з'яўляюцца часткай больш шырокай кампаніі, якая праводзіцца па загадзе Уладзіміра Пуціна для русіфікацыі жыхароў акупаваных тэрыторый.
Гэтая сістэматычная і наўмысная кампанія відавочна накіравана на дзяцей, — удакладняецца ў дакуменце, — асабліва на тых, хто належыць да ўразлівых катэгорый, такіх як сіроты і дзеці, што жывуць паблізу лініі фронту.
«Гэта найбуйнейшая аперацыя па выкраданні дзяцей з часоў Другой сусветнай вайны, калі нацысты выкралі тысячы польскіх дзяцей, — заявіў выданню Натаніэль Рэйманд, выканаўчы дырэктар HRL. — Расія стварыла сістэму для ідэалагічнай апрацоўкі ўкраінскіх дзяцей, іх ваеннай падрыхтоўкі і падмены ўкраінскай нацыянальнай ідэнтычнасці на расійскую».
Ваенная падрыхтоўка
Уладзімір Пуцін на працягу больш як дзесяці гадоў узмацняе патрыятычнае выхаванне і мілітарызацыю расійскай моладзі, але цяпер у гэтыя праграмы ўключаюць і ўкраінскіх непаўналетніх ва ўзросце ад 8 да 17 гадоў.
Гэта адбываецца як мінімум у 39 з 210 выяўленых устаноў, прычым прапарцыянальна іх колькасць амаль аднолькавая як у Расіі, так і на акупаваных тэрыторыях. Дзяцей навучаюць весці бой, яны ўдзельнічаюць у парадах, вывучаюць ваенную гісторыю і вырабляюць абсталяванне для расійскіх узброеных сіл, у тым ліку дроны.
У справаздачы адзначаецца, што немагчыма вызначыць, ці адпраўлялі дзяцей, якія ўдзельнічалі ў гэтых праграмах, на фронт ва Украіну. Аднак выпадкі прызыву ўкраінскіх дзяцей у расійскую армію ўжо фіксаваліся. Так, у студзені ўкраінскі Цэнтр процідзеяння дэзынфармацыі паведаміў, што дзеці з тэрыторый, акупаваных Расіяй з 2014 года, былі прызваны ў расійскую армію і загінулі ў баях у 2022 годзе.
Масква займалася дэпартацыяй, перавыхаваннем, мілітарызацыяй і прымусовым усынаўленнем украінскіх дзяцей на акупаваных тэрыторыях Крыма, Луганскай і Данецкай абласцей яшчэ з 2014 года, пасля пачатку вайны на Данбасе. Але пасля поўнамаштабнага ўварвання 2022 года гэтыя намаганні значна пашырыліся і набылі большы маштаб, — падкрэсліваецца ў дакуменце.
Аўтары сцвярджаюць, што доказы, прадстаўленыя ў гэтай і папярэдніх справаздачах, складаюць трывалую аснову для вызначэння дзеянняў Расіі як ваенных злачынстваў і злачынстваў супраць чалавечнасці.
Цяпер чытаюць
«У выніку ён сказаў мне: «Хопіць мяне шантажаваць, я хачу палюбавацца гэтымі дрэвамі». Аксана Колб расказала, пра што размаўляла са Статкевічам на мяжы88
Каментары