Polskija vajskoŭcy bjuć tryvohu praz zaležnaść ad amierykanskaj zbroi, jakuju ZŠA mohuć zabłakavać adnym klikam
Zakupka Polščaj źniščalnikaŭ F-35 i tankaŭ Abrams pavinna była stać harantyjaj jaje vajennaj mocy i technałahičnaj pieravahi ŭ rehijonie. Adnak polskija vajennyja ekśpierty bjuć tryvohu praz poŭnuju zaležnaść ad ZŠA, jakaja ŭ krytyčny momant moža pieratvaryć najdaražejšuju techniku ŭ bieskarysny mietał.

Prablemy, schavanyja za maštabnym pieraŭzbrajeńniem, padrabiazna raskryvaje ŭ svajoj knizie «Kardonnaje vojska» (Wojsko z tektury) polskaja žurnalistka Edyta Žemła (Edyta Żemła). Jana parazmaŭlała z aficerami roznych ranhaŭ — ad śpiecnaza da Vajenna-pavietranych sił, — jakija na ŭmovach ananimnaści padzialilisia svaimi aściarohami nakont budučyni polskaj armii. Vydańnie Onet.pl pryvodzić uryvak z knihi.
Adnoj z klučavych prablem, jakuju raskryvaje aŭtar, źjaŭlajecca adsutnaść kantrolu nad ułasnym uzbrajeńniem. Jak adznačaje polski aficer śpiecnaza, usia klučavaja infarmacyja i kody dostupu da zakuplenaj techniki znachodziacca za akijanam.
«My kupili nievierahodna darahi samalot F-35. Heta mašyna nastolki našpihavanaja technałohijami, što biez zhody amierykancaŭ my ničoha nie zmožam vyrašać u pytańni jaje vykarystańnia. Toje samaje i z artyleryjaj dalokaha radyusu dziejańnia. My kuplajem amierykanskija rakiety na Maskvu. Kali Tramp vyrašyć, što jany ŭsio ž nie pavinny lacieć na Maskvu, to jany i nie palaciać. Tanki Abrams taksama nie pajeduć», — śćviardžaje jon.

Jak adznačaje ananimny śpiecyjalist pa ŭzbrajeńni, prablema maje sistemny charaktar dla ŭsioj Jeŭropy, ale dla Polščy jak pryfrantavoj dziaržavy jana asabliva aktualnaja.
Śpiecyjalist tłumačyć, što kod dostupu da prahramnaha zabieśpiačeńnia F-35 nie prosta sakretny — usie danyja ab vykananych misijach pavinny apracoŭvacca na siervierach vytvorcy ŭ ZŠA. Heta aznačaje, što amierykanskija vajskoŭcy ŭ luby momant mohuć adklučyć infarmacyjnyja sistemy samalotaŭ, nabytych Polščaj i inšymi jeŭrapiejskimi krainami.
Aficer VPS śćviardžaje, što, nabyŭšy takija sistemy, jak F-35 i «Abrams», polskaja armija atrymała technałahičnyja «manality», jakija nie paddajucca samastojnaj madyfikacyi. Pavodle jaho słoŭ, pryčynaj niavyhadnych kantraktaŭ stała adsutnaść technałahičnaj ekśpiertyzy ŭ pieramoŭščykaŭ i naiŭnaja viera ŭ toje, što «amierykaniec pryjdzie i abaronić».
«Hieapalityka źmianiłasia nastolki, što ciapier našy aficery ździŭlena pracirajuć vočy», — kaža jon. Tolki siońnia prychodzić uśviedamleńnie nieabchodnaści mieć chacia b častkovy dostup da zychodnych kodaŭ dla intehracyi ź bieśpiłotnikami, a taksama vałodać ułasnymi servisnymi mahčymaściami i zapasam detalaŭ.
Dastatkova adnaho zvanka z Vašynhtona
Jak adznačaje vajenny lotčyk, choć ukraincy i zmahli samastojna dastasavać F-16 da svajoj zbroi biez kodaŭ, hety mietad byŭ vielmi prymityŭnym.
Pavodle jaho słoŭ, ukrainskija śpiecyjalisty pajšli šlacham impravizacyi — umoŭna kažučy, «praciahnuli kabiel da terminała» i sprabujuć prahramavać sistemy ŭručnuju. U vyniku, jak śćviardžaje lotčyk, samalot va Ukrainie nie moža vykarystoŭvać uvieś svoj bajavy patencyjał.
Aficer polskich VPS pryznaje, što padčas vučeńniaŭ vajennyja sprabavali vykanać sakretnaje zadańnie pa ŭzłomu kodaŭ, adnak ničoha nie atrymałasia. Techničnaja zaležnaść ad ZŠA źjaŭlajecca absalutnaj, a pracazdolnaść samalotaŭ naŭprost zaležyć ad amierykanskaha spadarožnikavaha sihnału.
U svaju čarhu, vysakakłasny prahramist ličyć, što polskija chakiery, napeŭna, mahli b uzłamać hetyja kody, ale heta biessensoŭna, bo sajuźniki pavinny kuplać kody, jak heta robić Izrail.

Jak padkreślivaje aficer VPS, zychodnyja kody — heta tolki adna z prablem. Navat kali Rasija napadzie, Polšča zmoža vykarystoŭvać amierykanskija samaloty tolki dla abarony, ale nie dla naniasieńnia ŭdaraŭ u adkaz pa terytoryi Rasii — hetak ža, jak heta zabaroniena Ukrainie.
«Nasamreč nie patrebna nijakich čyrvonych, cudoŭnych knopak, niejkich zychodnych kodaŭ. Adzin telefonny zvanok z Vašynhtona vyrašaje spravu. I nie treba mieć iluzij, što heta inakš», — śćviardžaje aficer.
Prablema z raźvieddanymi: sajuźniki, ale nie va ŭsim
Aficer śpiecnaza pašyraje dumku pra zaležnaść, zajaŭlajučy, što jana nie abmiažoŭvajecca tolki bajavym prymianieńniem. U vypadku palityčnaha kanfliktu z ZŠA Polšča moža zastacca biez zapčastak, madernizacyi i, što nie mienš važna, biez krytyčna važnych danych raźviedki.
Inšy aficer sa struktur NATO tłumačyć, što ŭ Aljansie niama praviła, jakoje b abaviazvała krainy dzialicca ŭsioj infarmacyjaj raźviedki. Isnuje ahulnaja sietka, ale kožny sajuźnik «układaje tudy toje, što ličyć patrebnym, a astatniaje trymaje pry sabie».
Amierykancy ž majuć asobnyja kanały i pieradajuć partnioram tolki toje, što ličać nieabchodnym u kankretny momant. U vypadku vajny, papiaredžvajuć ekśpierty, nie varta spadziavacca, što sajuźniki buduć ščodra dzialicca infarmacyjaj.
Izrailski šlach: poŭny kantrol jak alternatyva
U jakaści alternatyvy stratehii, abranaj Polščaj, ekśpierty ŭ knizie pryvodziać izrailskuju madel. Jak tłumačyć ananimny hienierał VPS, Izrail, dziakujučy svajmu asablivamu statusu, byŭ dapuščany da «nulavoha ŭzroŭniu» dostupu da prahramy F-35. Heta daje jamu mahčymaść umiešvacca ŭ zychodnyja kody samalota i intehravać ź im ułasnuju zbroju.
Hety padychod tyčycca ŭsioj vajennaj techniki Izraila. Ekśpiert pa ŭzbrajeńniach davodzić, što izrailcianie va ŭsich svaich sistemach zabiaśpiečyli poŭny nacyjanalny kantrol nad suviaźziu, kryptahrafijaj, dostupam da zapčastak i servisam.
«U svaich najnoŭšych tankach «Mierkava» jany majuć, naprykład, dvaccacihadovyja radyjostancyi, i jany nie ŭstaloŭvali najnoŭšyja amierykanskija rašeńni mienavita tamu, što chacieli poŭnaha kantrolu nad sistemaj suviazi. Nichto nie adklučyć ich radyjostancyi — ni ŭ tankach, ni ŭ samalotach, ni ŭ luboj inšaj technicy. Amierykancy nie mohuć im ničoha naviazać», — padkreślivaje jon.

Łahistyčny kašmar polskaj armii
Zaležnaść polskaj armii nie abmiažoŭvajecca prahramnym zabieśpiačeńniem. Jana prajaŭlajecca i ŭ pytańniach servisu i ramontu. Pa słovach daśviedčanaha vajennaha lotčyka, amierykancy mohuć akazvać cisk, stvarajučy prablemy z pastaŭkami zapčastak. Jaskravy prykład — ramont ruchavikoŭ dla polskich F-16. Samaloty miesiacami stajali ŭ anharach, tamu što amierykanski bok nie dasyłaŭ detali.
Polski aficer VPS tłumačyć, što pryčynaj stała blizarukaść ułasnych kiraŭnikoŭ:
«Na peŭnym etapie treba było vykupić tak zvanyja «ramontnyja słoty». My hetaha nie zrabili. […] Kali ty nie ŭdzielničaješ u prahramie i nie płaciš unioski, to zapčastak možna čakać hadami. I my tak čakajem».
U vyniku fłot šmatmetavych źniščalnikaŭ u Polščy akazaŭsia častkova niedziejazdolnym.
Aficer VPS pryznajecca:
«Dva hady tamu z-za adsutnaści zapčastak (…) byli spraŭnyja tolki čatyry transpartnyja samaloty CASA z šasnaccaci, jakija ŭ nas jość. Tolki dypłamatyčnaja praca ź Ispanijaj — krainaj-vytvorcam samalotaŭ i naša dobraja reputacyja ŭ NATA dazvolili nam uleźci ŭ čarhu i trochi palepšyć stan našaha transpartnaha fłotu. Ale byŭ čas, kali ŭ nas było ŭsiaho čatyry spraŭnyja samaloty!».

Stratehičnaja blizarukaść i nienadziejnaść sajuźnikaŭ
Usie hetyja prablemy, na dumku surazmoŭcaŭ Edyty Žemły, źjaŭlajucca vynikam stratehičnaj pamyłki polskaha kiraŭnictva — poŭnaj staŭki na zamiežnych partnioraŭ biez raźvićcia ŭłasnych kampietencyj.
Vajskovy łahistyk z vopytam pracy ŭ NATO reziumuje, što polskija kiraŭniki nie razumiejuć važnaści zabieśpiačeńnia ŭsiaho žyćciovaha cykłu praduktu. Jon taksama pieraścierahaje ad zališniaj viery ŭ tryvałaść sajuzaŭ:
«Vydatna, što ŭ nas budzie karejskaje i amierykanskaje ŭzbrajeńnie, ale… panskaja łaska na naravistym kani jeździć. Amierykancy ŭžo nie takija stabilnyja, jak raniej. Da niadaŭniaha času karejcy zdavalisia nam nadziejnymi partniorami. Ale chapiła ŭsiaho adnaho palityčnaha ŭzrušeńnia, kab situacyja tam stała niebiaśpiečnaj (paśla razhromnaj parazy na parłamienckich vybarach u krasaviku 2024 hoda partyja prezidenta Karei straciła kantrol nad parłamientam, što pastaviła pad pahrozu finansavańnie i vykanańnie vajennych kantraktaŭ z Polščaj — NN)».
Pa słovach ekśpierta, pakul Paŭdniovaja Kareja pastaŭlaje zamoŭlenaje abstalavańnie, ale ŭ vypadku bujnoha mižnarodnaha kryzisu, naprykład, kanfliktu z Kitajem ci Paŭnočnaj Karejaj, łancuh pastavak moža być imhnienna razarvany.
Ciapier čytajuć
«U vyniku jon skazaŭ mnie: «Chopić mianie šantažavać, ja chaču palubavacca hetymi drevami». Aksana Kołb raskazała, pra što razmaŭlała sa Statkievičam na miažy

Kamientary