Chto toj redaktar biełaruskaj Vikipiedyi, jakoha pasadzili na dva hady za «dyskredytacyju Biełarusi»

Dniami Hienieralnaja prakuratura paviedamiła pra toje, što 37‑hadovy vykładčyk adnaho sa staličnych univiersitetaŭ atrymaŭ 2 hady pazbaŭleńnia voli i prykładna 12600 rubloŭ štrafu za «dyskredytacyju Biełarusi».

Pavodle materyjałaŭ kryminalnaj spravy, mužčyna z 2020 pa 2025 hod raźmiaščaŭ u adkrytym dostupie na Vikipiedyi 25 paviedamleńniaŭ, jakija ŭtrymlivali, na dumku ŭładaŭ, chłuślivyja źviestki. U ich havaryłasia pra historyju Biełarusi, dziaržaŭnyja simvały, prezidenckija vybary, refierendumy, dziejnaść ułady i pravavy stan hramadzian.

Biełaruskija vikipiedysty paćvierdzili, što havorka, vidavočna, idzie pra adnaho z administrataraŭ i biurakrataŭ biełaruskaj Vikipiedyi na taraškievicy — redaktara pad nikam Kazimier Lachnovič, jaki źnik 13 sakavika 2025 hoda.

Praz tydzień paśla źniknieńnia Lachnoviča prapahandystka Ludmiła Hładkaja vypuściła materyjał, u jakim nazvała Vikipiedyju zbrojaj masavaha paražeńnia dla postsavieckich krain i zajaviła, što biełaruski raździeł nibyta kirujecca z Polščy. Heta zaviedama chłuślivaja śćvierdžańnie, bo Vikipiedyja — decentralizavany prajekt.

Chto taki Kazimier Lachnovič

Mienavita Kazimier Lachnovič faktyčna adnaasobna napisaŭ artykuły pra dziaržaŭnuju simvoliku Biełarusi, simvoliku režymu Łukašenki, refierendumy i asobnyja prezidenckija vybary ŭ hety pieryjad. Hetyja teksty vyłučajucca rezkimi farmuloŭkami adnosna dziejnaj ułady. Heta, darečy, parušała praviły Vikipiedyi.

«Čyrvona-zialony ściah (ČZ-ściah) — rasiejski kalanijalny ściah režymu Łukašenki, niezakonna abvieščany «dziaržaŭnym ściaham Biełarusi» ŭkazam Łukašenki ad 12 červienia 1995 hodu na farmalnaj padstavie sfalsyfikavanaha pseŭdareferendumu 14 traŭnia 1995 hodu, jaki pravodziŭsia va ŭmovach teroru suprać biełarusaŭ. Element palityki rusifikacyi (etnacydu) biełarusaŭ», — havorycca ŭ artykule, stvoranym Kazimieram Lachnovičam.

Pavialičyć

Kazimier Lachnovič pryjšoŭ u biełaruskuju Vikipedyju 17 hadoŭ tamu, u mai 2008-ha, i za hety čas stvaryŭ bolš za 6700 artykułaŭ, a taksama dapracavaŭ dziasiatki tysiač inšych. Ale najbolš značny jaho ŭniosak — u vizualnaje napaŭnieńnie: mienavita

dziakujučy jamu ŭ svabodnaj encykłapiedyi źjavilisia dziasiatki tysiač histaryčnych vyjaŭ i dakumientaŭ, u tym liku vielmi redkich. U 2019 hodzie jon staŭ administrataram i biurakratam Vikipiedyi na taraškievicy. Taki vysoki status byŭ tolki ŭ jaho.

Šmat hadoŭ Kazimier Lachnovič zachoŭvaŭ ananimnaść, i navat jahonyja kalehi-vikipiedysty dakładna nie viedali, chto staić za hetym niknejmam. Ale heta nie ŭratavała jaho ad kryminalnaha pieraśledu.

Jak adznačajuć vikipiedysty, u hetym častkova vinavaty jon sam: faktyčna adnaasobna kirujučy raździełam, Lachnovič nie schavaŭ historyju pravak u artykułach na palityčna adčuvalnyja temy, pa jakoj i vyličyli datyčnaść jaho akaŭnta da ich stvareńnia.

Naprykład, u raździele akademičnym pravapisam heta było zroblena jašče ŭ 2022 hodzie, kab abaranić svaich redaktaraŭ ad mahčymaha pieraśledu.

Vikipiedyst z BDUIR

Pavialičyć

My pasprabavali vyśvietlić, chto moža stajać za hetym niknejmam. Pavodle infarmacyi, sabranaj vikipiedystami, za kratami znachodziŭsia nieviadomy redaktar i dacent adnaho ź minskich univiersitetaŭ, jakomu jakraz inkryminavali dyskredytacyju Biełarusi — i čyju asobu možna atajasamić z Kazimiram Lachnovičam. Pavodle našych źviestak, hety čałaviek taksama moh być źviazany z BDUIR.

Telehram-akaŭnt, źviazany z Kazimiram Lachnovičam, u vieraśni 2020 hoda byŭ padpisany jak Ilja B., a paźniej — jak K. L., Κ Λ, Λ Κ — vidavočnyja varyjacyi abrevijatury niknejma Kazimier Lachnovič.

Hetaja infarmacyja pryviała nas da śpiecyjalista ŭ halinie radyjotechniki i suviazi Illi Baryskieviča. Jon naradziŭsia 19 listapada 1987 hoda ŭ Minsku — uzrost supadaje z danymi ab asudžanym vikipiedyście-vykładčyku (38 hadoŭ jamu spoŭnicca praź niekalki dzion).

Vučyŭsia ŭ siaredniaj škole № 4 na Čyrvonaarmiejskaj vulicy, u 2010 hodzie skončyŭ fakultet telekamunikacyj BDUIR, praz hod — mahistraturu. U 2016‑m abaraniŭ kandydackuju dysiertacyju pa temie «Pošuk abjektaŭ na asnovie prastorava-častotnaj kavaryjacyjnaj apracoŭki aeravyjaŭ».

Da zatrymańnia Illa Baryskievič pracavaŭ dacentam na kafiedry infakamunikacyjnych technałohij fakulteta infarmacyjnaj biaśpieki BDUIR, dzie vykładaŭ ałharytmy ličbavaj apracoŭki sihnałaŭ, prahramnuju apracoŭku multymiedyjnaj infarmacyi i asnovy teoryi infarmacyi. Na toj ža kafiedry pracuje i jaho baćka — doktar techničnych navuk, prafiesar Anatol Baryskievič.

Pavialičyć

Źviartaje na siabie ŭvahu, što ŭ sacyjalnych sietkach, u profili na Google Scholar i ŭ anhłamoŭnych navukovych publikacyjach Illa Baryskievič vykarystoŭvaŭ nie pašpartnuju łacinku, a kłasičnuju biełaruskuju — Baryskievič. Dla bolšaści biełarusaŭ, u tym liku z akademičnaha asiarodździa, heta nietypovy vybar, ale charakterny dla ludziej z mocnaj nacyjanalnaj śviadomaściu.

Proźvišča Baryskievič pašyranaje tolki ŭ vakolicach Radaškovičaŭ i Łahojska.

A pieršy fajł, zahružany ŭdzielnikam Kazimier Lachnovič u 2008 hodzie ŭ Vikischovišča, — heta mapa Łahojskaha rajona.

Pavialičyć

Usiaho jon zahruziŭ 62,7 tysiač (sic!) vyjavaŭ: pieravažna heta histaryčnyja malunki, fotazdymki i płany miaścin byłoha Vialikaha Kniastva Litoŭskaha, čarciažy histaryčnych budynkaŭ na Biełarusi, partrety šlachty i inšyja ŭnikalnyja materyjały.

Mienavita dziakujučy jaho pracy siońnia Vikischovišča źjaŭlajecca najbujniejšym anłajn-schoviščam miedyjamateryjałaŭ pa historyi Biełarusi da siaredziny XX stahodździa. Abjom i paŭnata sabranaha im hrafičnaha materyjału na paradak pieravyšajuć usio, što majuć u adkrytym dostupie susiednija krainy.

Zatrymańnie Illi Baryskieviča taksama ŭskosna paćvierdzili i jaho znajomyja, adnak jany nie zmahli patłumačyć, pa jakich pryčynach jaho mahli aryštavać.

Kanflikt ź litoŭskimi nacyjanalistami

Za svaju pazicyju Lachnovič paciarpieŭ nie tolki ad biełaruskich uładaŭ, ale i ŭ vikiprajektach ad redaktaraŭ ź inšych krain.

U śniežni 2022 hoda Kazimier Lachnovič atrymaŭ błakiroŭku na paŭhoda ŭ Vikischoviščy — jaje nakłaŭ niamiecki administratar rasijskaha pachodžańnia paśla taho, jak Lachnovič paskardziŭsia na vydaleńnie z nazvy zahružanaha im fajła biełaruskaha słova «Pahonia». Inicyjataram błakiroŭki vystupiŭ litoŭski redaktar Pofka, jaki abvinavaciŭ Lachnoviča i rasijskaha ŭdzielnika Uładzimira Łabačova ŭ nibyta sistemnym trolinhu ŭ litoŭskich temach: pierakručvańni abo «rusifikacyi» nazvaŭ, źmianieńni apisańniaŭ histaryčnych simvałaŭ, zryvie abmierkavańniaŭ i parušeńni pracedur.

Pavialičyć

Pofka źjaŭlajecca faktyčna adzinym aŭtaram abjomnaha artykuła pra «lićvinizm» u anhlijskaj Vikipiedyi, dzie materyjał padadzieny z vyraznym palityčnym i antybiełaruskim uchiłam. Tekst nie adpaviadaje pryncypam encykłapiedyčnaj niejtralnaści: u im vykarystoŭvajucca nienadziejnyja krynicy, emacyjnyja acenki i zakidy.

Pakazalna, što ŭ litoŭskim i žamojckim raździełach Vikipiedyi hety Pofka z kastryčnika 2022 hoda atrymaŭ biesterminovuju błakiroŭku za stvareńnie artykuła z anałahičnym źmiestam, ale ŭ anhłamoŭnaj Vikipiedyi jaho pohlady, vidać, znajšli bolš spryjalnuju hlebu i niekrytyčnuju aŭdytoryju, jakaja nie raźbirajecca va ŭschodniejeŭrapiejskich spravach i historyi.

Praź miesiac Lachnoviča razbłakavali: praciahłaje paŭhadovaje błakavańnie było pryznanaje praźmiernym, niepraparcyjnym i niedastatkova abhruntavanym. Adnak u prajekt jon užo nie viarnuŭsia. Kali raniej štohod zahružaŭ dziasiatki tysiač histaryčnych vyjaŭ, pieravažna na biełaruska-litoŭskuju tematyku, to z 2023 hoda nie dadaŭ nivodnaj.

Pakinuŭšy Vikischovišča, jon całkam pieraklučyŭsia na pracu ŭ biełaruskaj Vikipiedyi kłasičnym pravapisam.

Hetyja teksty rehularna vyklikajuć abureńnie ŭ litoŭskich supołkach i vykarystoŭvajucca nacyjanalistyčnymi hrupami jak čarhovaje «paćviardžeńnie» isnavańnia «lićvinizmu» siarod biełarusaŭ.

Pavialičyć

Ciapier u sacyjalnych sietkach niekatoryja akaŭnty zajaŭlajuć, što kali źnienavidny im Kazimier Lachnovič budzie pieradadzieny ŭ Litvu jak palitviazień, to jon pajedzie nazad, abo jaho pasprabujuć pryciahnuć da kryminalnaj adkazanaści ŭžo ŭ Litvie.

Nahadajem, što Illa Baryskievič (Kazimier Lachnovič) — pieršy z troch administrataraŭ biełaruskamoŭnych raździełaŭ Vikipiedyi, zatrymanych hetaj viasnoj u miežach kryminalnych spraŭ. Administratar raździeła akademičnym pravapisam Maksim Lepušenka atrymaŭ chatniuju chimiju za ŭdzieł u pratestach, a jahonaja kaleha Volha Sitnik (Chomiełka) dahetul utrymlivajecca ŭ SIZA, sutnaść vystaŭlenych joj abvinavačańniaŭ nieviadomaja.

• 2
• 0
• 0
• 1
• 1
• 7
• 10
• 0