Maštaby, jakich vy nie mahli sabie ŭjavić — biełaruskija cyharety kurać u mnohich krainach Jeŭropy. Jak pracuje hety biznes
Tema cyharetnaj kantrabandy ciapier na słychu, bo praz toje, što cyharety masava lacieli na mieteazondach, Litva zakryła miažu ź Biełaruśsiu da śniežnia. Takija cyharety traplajuć u Jeŭrasajuz nie adzin dziasiatak hadoŭ. «Naša Niva» raskazvaje, jak pracuje hety biznes.
Jak cyharety traplajuć ź Biełarusi ŭ Jeŭrasajuz?
U nasielenych punktach, raźmieščanych kala miažy z Polščaj i Litvoj (Hrodzienskaja vobłaść i zachad Bresckaj), vialikaja kolkaść ludziej tak ci inakš ciaham žyćcia była źviazanaja z kantrabandaj.
U najbolš vyhadnym stanoviščy raniej byli žychary Hrodna. Na adlehłaści 20—25 km ad horada znachodziacca adrazu dva punkty propusku — «Bruzhi» («Kuźnica» z boku Polščy) i «Pryvałka» («Rajharad» z boku Litvy).
Na toje, što kantrabandny biznes kvitnieje, ukazvała, u tym liku, vialikaja kolkaść kram, jakija śpiecyjalizavalisia na aptovym i drobnaaptovym handli cyharetami. Naprykład, na adnoj tolki vulicy Suvorava, jakaja viadzie z Hrodna ŭ bok Polščy, da pandemii pracavali minimum čatyry takija kramy.
Častka takich kram pracavała ŭ režymie 24/7. Ale heta daloka nie adzinyja miescy, dzie kantrabandysty mahli optam zakupacca cyharetami tańniej, čym u kramach.
Polšča — samy papularny kirunak dla šarahovych kantrabandystaŭ
Mienavita polski kirunak zaŭždy byŭ samym papularnym.
Ludzi, jakija nie mieli aŭto, zvyčajna vazili cyharety, prymacoŭvajučy ich da siabie. Naturalna, takim čynam možna było pravieźci nievialikuju partyju — 2—5 błokaŭ. Asobnaja «mafija» jeździła na elektryčcy, jakuju kantrabandysty štodnia faktyčna raźbirali, kab schavać svoj tavar.
Vielmi papularnaj była kantrabanda na aŭto. Polskaja mytnia kanfiskoŭvała mašynu tolki ŭ vypadku, kali było schavana bolš za adzin korab cyharet (50 błokaŭ, abo 500 pačak). Z časam «norma», pa jakoj štraf zastavaŭsia adnosna nievialikim, źniziłasia da 40 błokaŭ, a paźniej užo paśla 30 błokaŭ pačaŭ dziejničać pavyšany taryf na štraf.
Pry hetym zaŭsiody byli tyja, chto advažvaŭsia vazić bolš za 50 błokaŭ u nadziei na toje, što navat kali i trapiš «na jamu» (boks z pahłyblenym dahladam), to vymuć nie ŭsie, a, značyć, možna zastacca z aŭto.
Takija mašyny na słenhu kantrabandystaŭ nazyvalisia «bombami» — bo ŭ luby momant možna zastacca biez aŭto.
«Pracoŭnyja źmieny» i «bieruny»
Biez «raźviedki» z cyharetami praź miažu jeździli abo tolki z zusim małymi partyjami (naprykład, 1‑3 błoki), abo navički, jakija nie mieli znajomych siarod daśviedčanych kantrabandystaŭ.
Prafiesijanały ž dzialilisia pamiž saboj infarmacyjaj, dzie pracuje toj ci inšy mytnik, ci jość na miažy sabaka i hetak dalej.
Polskich mytnikaŭ umoŭna dzialili na try hrupy. «Płatniki» (abo «bieruny») brali chabary i prapuskali mašyny z cyharetami. «Pafihisty» asabliva nie šukali cyharety i prynamsi tych, chto nie mieŭ raniej štrafaŭ, prapuskali biez prablem. I apošniaja hrupa — tyja, chto śpiecyjalizavaŭsia na pošuku cyharet i nie braŭ chabaru.
Źmieny, u jakich było šmat łajalnych mytnikaŭ i «płatnikaŭ», nazyvali «pracoŭnymi». Tamu ad składu mytni na polskim baku mocna zaležała, budzie vialikaja čarha ci nie.
«Standartnaja taksa była 100 złotych. Kab prapłacić pravoz kantrabandy, dastatkova było viedać, što na hetym radzie staić «biarun». Padčas ahladu aŭto kažaš: «Mam tam dla pana ŭ bardačku / pad dyvankiem», — i hetak dalej. Mytnik nibyta nadhladaje aŭto, zabiraje ŭ peŭnym miescy svaju ŭznaharodu i idzie dalej.
Nijakaha błatu ci papiaredniaj damoŭlenaści mieć nie treba było, tamu heta taksama było plusam, čamu bolšaść kantrabandystaŭ vaziła cyharety ŭ Polšču, a nie Litvu», — tłumačyć były kantrabandyst.
Biez harantyj
Heta nie aznačała 100% pośpiech, bo časam na miažy źjaŭlalisia «čornyja» (mytniki z adździeła pa baraćbie z kantrabandaj), jakija mahli ŭ luby momant źjavicca na radach i vyličyć znajomaje aŭto.
Tym nie mienš daśviedčanyja kantrabandysty ź vialikaj kolkaściu štrafaŭ staralisia jeździć mienavita praz «płatnikaŭ», bo heta značna pavyšała šancy na pośpiech.
«Ludzi, jakija nie mieli štrafaŭ, jak praviła, chabaraŭ nie płacili i čaściakom jeździli pa zialonym kanale, ale kali viedali, što pracuje mytnik «pafihist», bo inakš doŭha nie prajeździš», — kaža surazmoŭca.
Litva ŭ žycharoŭ Hrodna, Mastoŭ, Ščučyna i Vaŭkavyska karystałasia kudy mienšaj papularnaściu adrazu pa šerahu pryčyn.
«Litoŭskija mytniki ŭ płanie prapłaty nie pracavali, jak ich polskija kalehi, a mašynu ŭ Litvie kanfiskoŭvali, kali znachodzili bolš za 10 błokaŭ. U dadatak u Polščy na zvarotnym šlachu amal zaŭždy možna było ŭziać tavaru na pierakid i zarabić dadatkovyja hrošy», — tłumačyć čałaviek, jaki ŭ 2010‑ch vaziŭ cyharety ŭ Polšču.
«Sa svaim mytnikam my sustrakalisia raz na 1‑2 miesiacy»
Surazmoŭca, jaki śpiecyjalizavaŭsia na litoŭskim kirunku, kaža, što tam sapraŭdy była svaja śpiecyfika.
«Kali ŭ Polšču vazili pa niekalki dziasiatkaŭ błokaŭ, to ŭ Litvu, jak praviła, karabami», — tłumačyć čałaviek, jaki ŭ 2010‑-2013 hadach zajmaŭsia kantrabandaj cyharet u Litvu.
Pa jaho słovach, kab paśpiachova pracavać u hetym kirunku i vazić cyharety vialikimi partyjami, treba było znajści vychad na litoŭskaha mytnika.
«Na miažy chabaru nie davali, zahadzia pa asobnym telefonie dasyłali numary mašyn, jakija buduć pierasiakać miažu. Sa svaim mytnikam my raz na 1‑2 miesiacy sustrakalisia ŭ Alicie (Alitus), dzie i adbyvaŭsia raźlik».
Litva i Polšča nie zaŭsiody kančatkovyja punkty
Surazmoŭca kaža, što zdavaŭ cyharety ŭ litoŭskim Maryjampali.
«Nakolki mnie było viadoma, litoviec, jaki optam skuplaŭ kantrabandnyja cyharety, mieŭ dva drobnyja punkty zbytu ŭ Litvie — pa adnym u Maryjampali i Vilni.
Ale bolšaja častka hetych cyharet išła dalej. Jany śpiecyjalizavalisia na Anhlii i skandynaŭskich krainach, kudy paromam pieravozili cyharety ŭ pieraroblenych dla hetaha aŭto», — tłumačyć były kantrabandyst.
Što da pierarobki aŭto, to, pa słovach surazmoŭcy, było dva centry, dzie možna było heta zrabić.
«U Biełarusi na pierarobcy aŭto pad kantrabandu cyharet śpiecyjalizavalisia ŭ Bresckaj vobłaści. Śpiecy byli jak u samim Breście, tak i ŭ Motali i Janavie.
U zaležnaści ad składanaści i abjomu pracy brali jany ad 1200 da 1500 dalaraŭ za aŭto.
Ale najlepšymi majstrami ličylisia litoŭcy — jany brali za aŭto ad 2000 da 2500 jeŭra (usie ličby pa stanie na 2010‑2013 hady — NN), ale rabili jakaśniej. Da ich na pierarobku jeździli nie tolki ź Biełarusi, ale i z Polščy», — zhadvaje surazmoŭca.
Zrešty, nie tolki Litva stanaviłasia pieravałačnaj bazaj. Surazmoŭca, jaki pracavaŭ na polskim kirunku, kaža, što palak, jakomu jon zdavaŭ cyharety, pierapradavaŭ ich optam inšym palakam, jakija paśla vieźli hetyja cyharety ŭ krainy Zachodniaj Jeŭropy.
«Jahony intares byŭ usiaho adzin dalar z błoka, ale heta nie značyć, što zarablaŭ jon mała, bo za sutki, kali na miažy pracavała dobraja źmiena, da jaho pryjazdžała nie adna-dźvie mašyny, a našmat bolš.
Navat dla vyhruzki tavaru časam davodziłasia čakać, pakul jon adpuścić inšych kaleh, a za taboj taksama čarha źbirajecca», — zhadvaje były kantrabandyst.
Toj fakt, što dalej pa Jeŭropie cyharety dastaŭlali ŭžo polskija i litoŭskija kantrabandysty, tłumačycca tym, što ŭ ich daŭno sfarmavalisia vialikija dyjaspary, jakija žyvuć u roznych krainach Jeŭropy.
«Jak raspaviadaŭ toj palak, bolšaść jahonych klijentaŭ vazili cyharety ŭ Hiermaniju i Francyju.
Prynamsi, u 2010‑ch siarod biełarusaŭ, jakija b vazili cyharety dalej za Polšču i Litvu, ludziej było vielmi mała, bo heta załataja žyła, jakoj nichto nie choča dzialicca.
Pry pieravozcy pa Jeŭrasajuzie ryzyka spalicca minimalnaja, a zarobki dobryja, bo vazili jany ŭžo pa niekalki karaboŭ. Zvyčajna na minivenach, mikraaŭtobusach i vialikich džypach.
Mašyny ŭsie pierarobleny tak, što kali jana budzie jeździć praź źniešniuju miažu ES, to pry pieršym ža zajeździe na pahłybleny nadhlad mytniki ŭbačać, što mašyna pieraroblena. A kali heta niejki paviarchoŭny kantrol na darozie ŭnutry Jeŭropy, to šancaŭ spalicca minimum», — kaža surazmoŭca.
U kudy bujniejšych maštabach cyharety dastaŭlalisia pa zialonaj miažy praź Litvu (prynamsi da pačatku mihracyjnaha kryzisu, arhanizavanaha Łukašenkam, i źjaŭleńnia aharodžy letam 2022-ha), a taksama hruzavikami i asabliva pa čyhuncy.
Tak, naprykład, 30 žniŭnia 2021 hoda litoŭskaja mytnia znajšła 66 karaboŭ cyharet u tavarnym ciahniku, jaki išoŭ ź Biełarusi. Ahułam za žnivień 2021 hoda litoŭskaja mytnia znajšła 395 karaboŭ z cyharetami, jakija kantrabandysty namahalisia dastavić u ES.
Časam rynak kantrabandnych cyharet byŭ pieranasyčany
Zdarałasia, što na rynku kantrabandnych cyharet padali ceny, bo rynak byŭ pieranasyčany.
Adbyvałasia heta paśla taho, jak u Polšču abo Litvu prajazdžała adrazu niekalki fur, hružanych cyharetami. U takija pieryjady działkam davodziłasia krychu dempinhavać, bo na rynku było šmat cyharet u vydatnym stanie.
«Pryčym heta nie abaviazkova musili być cyharety ź Biełarusi, bo kantrabandaj taksama aktyŭna zajmalisia rasijanie z Kalininhradskaj vobłaści, jakija, jak i my, vazili cyharety ŭ Polšču i Litvu, a taksama ŭkraincy, jakija vazili ich u Polšču».
Kolki na hetym moh zarabić kiroŭca?
Pahavaryć ź ludźmi, jakija byli b zamiašanyja ŭ kantrabandzie cyharet u asabliva bujnych maštabach, nam nie ŭdałosia, ale peŭnyja padrabiaznaści zhadaŭ dalnabojščyk, jakomu ŭ 2019‑m prapanavali vazić cyharety na fury.
Palak, u jakoha jon pracavaŭ kiroŭcam, pazvaŭ na ofis i prapanavaŭ dobry zarobak za toje, kab vazić cyharety niedzie z-pad Minska ŭ polskija Suvałki.
«Palak patłumačyŭ, što cyharety buduć jechać schavanymi ŭ biarvionach, a na abiedźviuch miežach usio nibyta damoŭlena, tamu ryzyki minimalnyja», — zhadvaje mužčyna.
Dalnabojščyk kaža, što kali ŭ tyja časy zvyčajnyja kiroŭcy mieli zarobki ad 1500 da 2000 jeŭra, to za pracu na takim maršrucie jamu prapanavali 4000‑4500 jeŭra za miesiac.
«Jak dakładna pracavała hetaja schiema, nie viedaju, bo ad takoj prapanovy ja admoviŭsia, ale pamiataju, što šukali adrazu niekalki achvotnych, kab za raz prajazdžała nie adna fura», — dzielicca surazmoŭca.
Ci Biełaruś adzinaja kraina, adkul iduć kantrabandnyja cyharety ŭ Jeŭrasajuz?
Naturalna, nie.
Cyharety ŭ ES iduć, naprykład, z Kalininhradskaj vobłaści Rasii. Letam 2024 hoda byŭ vypadak, kali polskaja mytnia zatrymała furu na vyjeździe ź Litvy, nahružanuju cyharetami z rasijskimi akcyznymi markami, jakija byli zapakavanyja naŭprost u karaby.
Pavodle dakumientaŭ, hruzavik ź Litvy pavinien byŭ pieravozić jajki. Za rulom byŭ 35‑hadovy hramadzianin Biełarusi.
Jość kantrabanda i z Ukrainy. Tak, naprykład, 21 kastryčnika polskija mytniki na miažy z Ukrainaj u punkcie propusku «Miedyka» zatrymali adrazu dva mikraaŭtobusy z cyharetami. U adnym było 40 błokaŭ, u druhim — 45 błokaŭ. Za rulom byli hramadzianie Ukrainy, abodva abyšlisia štrafami kala 2000—2400 jeŭra.
Małdova — jašče adna kraina, adkul u Jeŭrasajuz traplajuć tannyja cyharety. U vieraśni hetaha hoda ŭ Małdovie znajšli skład z amal 400 karabami cyharet, jakija čakali adpraŭki ŭ Rumyniju praz raku. A litaralna dniami mytniki zatrymali dva mikraaŭtobusy, jakija vieźli na dvaich 189 karaboŭ z cyharetami z małdaŭskimi akcyzami ŭ Bucharest. Pa dakumientach jany pieravozili raśliny.
U vieraśni 2025 hoda małatanažny hruzavik Iveco z pryčepam i hramadzianinam Litvy za rulom trapiŭ u DTZ na trasie ŭ Polščy. Hruzavik byŭ całkam zahružany cyharetami ź biełaruskimi akcyznymi markami.
Kančatkovy punkt, kudy pavinny byli trapić biełaruskija cyharety, nieviadomy. Mahčyma, navat u dalokuju Irłandyju, bo kantrabandnyja cyharety dabirajucca i tudy. Tak, naprykład, u vieraśni hetaha hoda ŭ Polščy byli zatrymanyja 6 čałaviek (hramadzianie Polščy i Armienii), jakija zajmalisia kantrabandaj cyharet z Ukrainy i Biełarusi ŭ Polšču i Irłandyju, što pakazvaje maštaby hetaha biznesu. Jaho pieršasnyja vyhadaatrymalniki ŭ Biełarusi — asoby, źviazanyja niepasredna ź siamjoj Alaksandra Łukašenki, bo mienavita jany kantralujuć tytuniovuju vytvorčaść u krainie.
Łukašenka: Raman Pratasievič — daŭni supracoŭnik biełaruskaj raźviedki59
Kamientary
"Na ławie oskarżonych zasiądzie ośmioro byłych funkcjonariuszy Krajowej Administracji Skarbowej, którzy na przejściu granicznym mieli przyjmować łapówki. Straty związane z podatkami wyniosły blisko pół miliarda złotych."
Sihariety na polskom rynkie dostupny do sich por, oni nie tolko v jevropu jezdiat. Miestnyje hovoriat čto prodavŝicy sihariet na rynkie davno etim zanimajutsia, doma pootstraivali i vsio u nich očień chorošo.
2. Na Litvu kontrabandisty nie jezdili potomu čto tam svoi schiemy byli.
" Izdanije LRT soobŝajet, čto ustrojstvo dla rienthienovskoho dosmotra vahonov na biełarusko-litovskoj hranicie nie rabotajet s 2016 hoda. Iz-za etoho žieleznaja doroha stała odnim iz samych chodovych maršrutov dla kontrabandy biełaruskich sihariet. "