«Kali my admovilisia padpisvać, nam pačali łamać palcy». Były palitviazień Mikita Litvinienka raskazaŭ svaju historyju

«Zafiksavali ruku i pačali łamać palcy»

Mužčynu zatrymali 13 vieraśnia ŭ Minsku razam z dvuma siabrami. Darohu im pierakryli dva taniravanyja busy biez numaroŭ, ź jakich vybiehli ludzi ŭ maskach.

«Nas pakłali na asfalcie, naciahnuli majki na hałovy i ŭ busiki zakinuli. Tam krychu pabili rukami i nahami. My lažali pamiž siadzieńniami na prachodzie. U takim stanoviščy my pajechali ŭ RUUS.

Pieršyja dakumienty, jakija mnie dali na podpis, byli ź niezrazumiełymi tłumačeńniami, jakija byli za nas napisanyja, i na asnovie jakich pabudavali ŭsio abvinavačvańnie. Kali my admovilisia padpisvać, nam pačali łamać palcy. Tamu my vymušanyja byli padpisać ich. Adna ruka była pryšpilenaja da kresła zzadu, a druhuju jany zafiksavali i pačali łamać palcy.

U tłumačeńniach było napisana, što ja ŭ peŭny čas išoŭ na demanstracyju, rychtavaŭsia da masavych biesparadkaŭ, chacieŭ vykarystać rahatku i mietaličny padšypnik, kab stralać u supracoŭnikaŭ milicyi.

Potym pazdymali nas na videa, jakoje nidzie paśla nie publikavali. Tam my prosta raskazali, chto my i kudy išli. Paśla my siadzieli ŭ «małpoŭniach» da nočy».

Paźniej mužčyn pieraviali ŭ IČU na Akreścina, dzie na nastupny dzień asudzili pavodle art. 23.34 KaAP (udzieł u masavych mierapryjemstvach). Mikitu pryznačyli 14 sutak i adpravili adbyvać aryšt u žodzinskuju turmu. Na Akreścina Mikitu pryvieźli źbitaha, ale padčas miedyčnaha ahladu doktarka ŭ siabie paznačyła, što jon sam dzieści ŭpaŭ.

«Na druhi abo treci dzień na Akreścina, na vulicy, da akna padyšoŭ naš čaćviorty siabar, jakoha taksama potym zatrymali, i jon na šyldačcy napisaŭ vialikimi litarami, što suprać nas kryminalnaja sprava. Ale nam pra heta adrazu ničoha nie kazali».

Za niekalki dzion da zakančeńnia administracyjnaha terminu za mužčynami pryjechali supracoŭniki HUBAZiKa, kab advieźci zatrymanych u Śledčy kamitet u Minsk. Tam Mikitu i jaho siabram vystavili abvinavačvańni pavodle šerahu artykułaŭ Kryminalnaha kodeksa za ŭdzieł u pratestach u žniŭni 2020 hoda. Adrazu paśla hetaha ich nienadoŭha pieraviali ŭ SIZA-1 na Vaładarskaha, a zatym na paŭhoda ŭ Žodzina.

«Vyvodzili ŭ dvoryk na špacyr i tam stavili na «raściažku». Umovy ŭtrymańnia ŭ SIZA

Padčas masavych zatrymańniaŭ u 2020 hodzie siłaviki vyłučalisia svajoj žorstkaściu ŭ dačynieńni da pratestoŭcaŭ, ale na Vaładarskaha, sa słoŭ Mikity, da ich fizičnaha hvałtu nie ŭžyvali.

«Ja nie liču ŭsialakija šturchancy niejkaj žorstkaściu: viadoma, heta ŭsio było, i ŭ aŭtazakach časam bili. Ale heta nie takija źbićci, jakija možna nazvać katavańniami.

Kali na Vaładarskaha pryvieźli, to tam nie było fizičnaha hvałtu, prosta nie davali mycca, niekalki dzion nie davali jeści. Ludziej było vielmi šmat, nie davali paścielnuju bializnu pieršyja sutki. Kali nas pryvieźli tudy druhi raz, to tam usio jašče byli pierapoŭnienyja kamiery, tamu časam nočču davodziłasia niekatorym nie spać, adsypalisia ŭžo dniom.

U Žodzinie taksama, zrazumieła, umovy byli nie vielmi: šmat prusakoŭ u kamiery, šmat ćvili, adsutnaść prahułak, dzionnaha śviatła. Nie było aciapleńnia, tamu davodziłasia spać u šapkach, kurtkach, štanach i čaravikach, nočču navat časam zamiarzała vada ŭ kubačkach.

Tam nie bili, ale časam vyvodzili ŭ dvoryk na špacyr i tam stavili na «raściažku». U hety čas prybiahaŭ «rezierv» u maskach i nas paru razoŭ udaryli pa nahach».

Pierad pačatkam śledčych dziejańniaŭ pa spravie Mikitu i jaho siabroŭ znoŭ pieravieźli na Vaładarku na paŭhoda. Da suda Mikitu ŭvieś čas utrymlivali ŭ kamierach, u jakich akramia jaho bolš nie było palitviaźniaŭ.

U lipieni 2021 hoda Mikitu, a taksama Jana Falkina, Uładzisłava Barysava i Uładzimira Maciucha asudzili da pazbaŭleńnia voli. Mikitu pryznačyli čatyry hady kałonii.

«Pierad kožnym pasiadžeńniem da nas pryjazdžaŭ ranicaj kanvoj, nas spačatku całkam abšukvali supracoŭniki Vaładarki, potym kanvoj, potym nas vieźli na sud u aŭtazaku ŭ kajdankach, zatym dadatkovy pieratrus u sudzie, tam kožny z nas siadzieŭ u adzinočnym «stakanie».

«Pamierli try čałavieki prosta tamu, što im nie akazvali dapamohu»

Termin były palitviazień adbyvaŭ u škłoŭskaj kałonii № 17, dzie niezadoŭha da jaho pieravodu pamior Vitold Ašurak.

«Ja trapiŭ u kałoniju praź vielmi karotki pramiežak času paśla śmierci Vitolda. Ale tam i pry mnie pamirali ludzi, čałaviek, napeŭna, ź piać. Z majho atrada pamierła try čałavieki prosta tamu, što im nie akazvali dapamohu. Zrazumieła, što ludzi byli nie zdarovaha ładu žyćcia, ale pry žadańni im možna było dapamahčy. Heta značyć pamierali cisk, dali tabletak, adpuścili. I tak adbyvałasia niekalki razoŭ. Potym čałaviek schadziŭ u łaźniu, pamyŭsia, mabyć, cisk padniaŭsia. Pryjšoŭ u miedčastku, skazaŭ, što jamu drenna, jaho adpravili ŭ atrad, dzie jon pamior».

«Staviać na «raściažku» i dubinkami bjuć pa rukach i nahach»

Škłoŭskaja kałonija viadomaja dziakujučy asablivaj žorstkaści supracoŭnikaŭ administracyi. Pravaabaroncami zafiksavana mnostva śviedčańniaŭ źbićcia i žorstkaha abychodžańnia ŭ dačynieńni da palitviaźniaŭ u PK-17. Mikita Litvinienka — nie vyklučeńnie:

«Staŭleńnie administracyi biaźlitasnaje, nijakaha žalu niama. Jość tolki paharda, złość, pychlivaść i razumieńnie taho, što jany mohuć rabić z nami, što zachočuć.

Źbićcio čaściej adbyvajecca ŭ karcary, asabliva kali tam jašče nie było videakamier, jašče ŭ pakojach dla pieratrusu, tam, dzie kamier niama, nu i ŭ kalidorach, u «ślapych zonach», dzie jany mohuć dubinkami bić. Heta značyć staviać na «raściažku» i dubinkami bjuć pa rukach i nahach. Heta ŭsio było pry mnie i, jak ja razumieju, jość i ciapier.

Heta tyčycca ŭ pieršuju čarhu palitviaźniaŭ, a taksama tych, chto šmat «vystupaje», ale takich ludziej praktyčna niama.

Asabista kožny dzień stajaŭ tam na «raściažkach» pa niekalki hadzin. Udaryli mianie ŭsiaho paru razoŭ, ale nie dubinkaj, a biercami, tamu što ja niedastatkova rasstaviŭ nohi».

Praca dla palitviaźniaŭ u škłoŭskaj kałonii

«Ja pracavaŭ na ŭčastku nizkakvalifikavanaj pracy, dzie raźbiraŭ śviniec, miedź, aluminij, usie pravady, kabieli dy kałoŭ drovy. Nu i była piečka, u jakoj my palili telefonnyja kabieli. Zbolšaha administracyja starajecca nahružać takoj pracaj mienavita atrady z palitviaźniami. Jość i tyja, chto pracuje na šviejnaj vytvorčaści, ale ich nie tak šmat».

Pavialičyć

«Pryciahnieńnie ŭvahi da siabie — pramaja daroha ŭ karcar»

Pa słovach mužčyny, na pracu źniavolenym davodzicca chadzić navat padčas chvaroby. Zvyčajna mohuć prosta dać tabletki, «kali pašancuje — na dzień balničny».

«Stamatołah u kałonii jość, i navat stamatałahičnaje abstalavańnie, heta značyć mohuć pastavić časovuju płombu, naprykład. Ale da jaho prosta tak nie trapiš, bo vielmi vialikija čerhi. Kab da jaho zapisacca, treba prabivać darohu, a heta značyć — pryciahvać da siabie ŭvahu. A kali heta palitviazień, to heta nie vielmi dobra. Tamu što pryciahnieńnie ŭvahi da siabie — pramaja daroha ŭ karcar».

«Ja nie pamiataju dnia, kali ŭ ŠIZA nie znachodziŭsia palitviazień»

Štrafny izalatar i PKT znachodziacca ŭ adnoj kamiery, mohuć mianiacca tolki ŭmovy. Kali Mikitu z PKT farmalna pieravodzili va ŭmovy ŠIZA, to ŭ jaho prosta zabirali lišnija rečy i matrac. Kamiery raźličanyja na dva, čatyry abo šeść čałaviek. Ale, jak adznačaje Mikita, u asnoŭnym tam siadzić adzin čałaviek.

«Niejak tak atrymałasia, što albo mianie prapuścili, albo zhubili, ale pieršyja miesiacy paŭtara-dva na mianie nichto nie źviartaŭ uvahi. A potym jany ŭžo zrazumieli, što ja siadžu biez parušeńniaŭ dy štrafnoha izalatara i pacichu pačali pisać na mianie raparty i pazbaŭlać spatkańnia, sadzić u karcar.

Potym užo, u traŭni, mianie zakryli kančatkova, heta značyć ja vosiem miesiacaŭ prasiadzieŭ u adzinočcy ŭ PKT i ŠIZA.

Sami kamiery ŠIZA i PKT nie adroźnivajucca, tolki ŭmovy inšyja krychu. U izalatary ničoha niama, akramia tepcikaŭ, pasty, ščotki dy kavałka myła, jaki vydajuć. A načalnik dadatkova svaim zahadam zabaraniŭ mieć i spodniuju bializnu, jak u izalatary, tak i PKT. Choć KVK (Kryminalna-vykanaŭčy kodeks) heta dazvalaje ŭ zimovy pieryjad času.

I ŭ ŠIZA, i ŭ PKT kruhły hod adčynienaje akno, heta značyć tam pastajanna chałodnyja skraźniaki. Aciapleńnie nie pracuje, a kali pracuje, to rehulujecca supracoŭnikami i ledź-ledź ciopłaje. U ŠIZA pastajannyja «raściažki». Za ŭvieś čas znachodžańnia ŭ Škłovie ja nie pamiataju dnia, kali ŭ ŠIZA nie znachodziŭsia b palitviazień.

Ja navat nie viedaju, jak apisać, jak tam choładna ŭ mižsiezońnie. Hety choład pierarastaje ŭ fizičny bol. U hety čas vielmi vilhotna, pa ścienach ciače. Niemahčyma navat zasnuć, bo kałocišsia.

PKT adroźnivajecca najaŭnaściu knih, piśmovych pryład, na noč vydajuć matrac, jość kipiacilnik i kubačak, možna raz u miesiac «atavarycca» na adnu bazavuju vieličyniu».

«Prysud vynieśli za dva miesiacy da vyzvaleńnia». Novy sud

U listapadzie 2023 hoda suprać Mikity raspačali kryminalnuju spravu pavodle art. 411 KK (złosnaje niepadparadkavańnie patrabavańniam administracyi kałonii).

«Potym da mianie pryjšoŭ śledčy i aznajomiŭ mianie sa spravaj pavodle 411-j. Mianie asudzili dadatkova na adzin hod. Prysud vynieśli za dva miesiacy da vyzvaleńnia. Na paru miesiacaŭ ja pajechaŭ u Mahiloŭ na apielacyju, a potym etapavali ŭ PK-9 u Horki. Tam umovy lepšyja, čym u Škłovie. Režym našmat miakčejšy».

U novaj kałonii padčas karancinu Mikitu dvojčy adpraŭlali ŭ ŠIZA za admovu ad prybirańnia, ale paźniej parušeńni nie vypisvali.

«Na pracy tam ja spačatku źbivaŭ paddony, a potym čyściŭ aluminijevyja kolcy. Zrazumieła, što ad takoj pracy była vielmi mocnaja stomlenaść. Pastajanny brud, smarkaješsia čornym, bo tam prosta niama čym dychać, niama pracoŭnaha adzieńnia, niama dzie pamycca, niama dzie prać rečy».

Mikita vyjšaŭ na volu 10 sakavika 2025 hoda. Sud jamu pryznačyŭ paŭtara hoda «previentyŭnaha nahladu».

«Adnoj z umoŭ było znachodžańnie doma z 10-j viečara da 6-j abo 8-j ranicy. I ŭ 22:01 mnie ŭžo zvaniła ŭ dźviery milicyja i praviarała, ci doma ja. Dva razy na tydzień adznačacca ŭ RUUS, abaviazkovaje pracaŭładkavańnie ciaham dvuch tydniaŭ».

Adrazu paśla vyzvaleńnia były palitviazień vyjechaŭ ź Biełarusi i ciapier znachodzicca ŭ biaśpiecy.

• 1
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0