Žyvioły reahujuć na huki, jakija vydajuć raśliny, pakazvaje novaje daśledavańnie. Heta śviedčyć pra toje, što pamiž imi isnuje niabačnaja ekasistema, piša Bi-bi-si.
Hrupa vučonych z Tel-Aviŭskaha ŭniviersiteta vyjaviła, što samki moli paźbiahajuć adkładvać jajki na raślinach pamidora, kali tyja vydajuć huki, jakija mol asacyjuje sa stresavym stanam, što moža śviedčyć pra drenny stan zdaroŭja raślin.
Dva hady tamu kamanda vučonych upieršyniu prademanstravała, što raśliny «kryčać», kali adčuvajuć dyskamfort abo drenna siabie adčuvajuć.
Čałaviečaje vucha hetyja huki nie čuje, ale ich čujuć mnohija nasiakomyja, latučyja myšy i niekatoryja mlekakormiačyja.
«Heta pieršy ŭ historyi dokaz taho, što žyvioły reahujuć na huki, jakija vydajuć raśliny, — skazaŭ prafiesar Josi Joviel z Tel-Aviŭskaha ŭniviersiteta. — Na dadzienym etapie heta ŭsiaho tolki zdahadka, ale mahčyma, što samyja roznyja žyvioły prymajuć rašeńni na padstavie hukaŭ, jakija jany čujuć ad raślin, naprykład, ci apylać ich, schavacca ŭ ich abo źjeści».
Daśledčyki praviali sieryju staranna kantralavanych ekśpierymientaŭ, kab upeŭnicca, što mol reahuje mienavita na huk, a nie na źniešni vyhlad raślin.
Ciapier jany buduć daśledavać huki, jakija vydajuć roznyja raśliny, i vyśviatlać, ci prymajuć rašeńni na ich padstavie inšyja vidy žyvioł.
«Možna vykazać zdahadku, što isnuje mnostva składanych uzajemadziejańniaŭ, i heta tolki pieršy krok», — kaža prafiesar Joviel.
Jaho kaleha z Tel-Aviŭskaha ŭniviersiteta Liłach Chadani raspaviadaje, što vučonyja taksama vyvučajuć pytańnie, ci mohuć raśliny pieradavać adna adnoj infarmacyju z dapamohaj hukaŭ i reahavać na jaje, naprykład, źbierahać vadu va ŭmovach zasuchi.
«Heta cikavaje pytańnie, — skazała jana BBC. — Kali raślina adčuvaje stres, u pieršuju čarhu heta turbuje inšyja raśliny, i jany mohuć reahavać na heta roznymi sposabami».
Daśledčyki padkreślivajuć, što raśliny nie vałodajuć adčuvalnaściu.
Huki ŭźnikajuć u vyniku fizičnych efiektaŭ, vyklikanych źmienaj miascovych umoŭ.
Novaje adkryćcio pakazvaje, što hetyja huki mohuć być karysnymi dla inšych žyvioł i, mahčyma, dla raślin, zdolnych ich usprymać.
Kali heta sapraŭdy tak, to raśliny i žyvioły sumiesna raźvivali zdolnaść vydavać i čuć hetyja huki dziela ŭzajemnaj karyści, ličyć prafiesar Chadani.
«Raśliny mahli evalucyjanavać tak, kab vydavać bolš hukaŭ abo rabić heta hučniej, kali heta było dla ich vyhadna, a słych žyvioł moh evalucyjanavać adpaviedna, kab jany mahli ŭsprymać hety vializny abjom infarmacyi. Heta šyrokaja, nie daśledavanaja vobłaść — ceły śviet, jaki čakaje svajho adkryćcia», — ličyć jana.
U ekśpierymiencie vučonyja daśledavali samak moli, jakija zvyčajna adkładajuć jajki na raślinach pamidora, kab zabiaśpiečyć korm ličynkam paśla vyłupleńnia.
Vykazvałasia zdahadka, što matyli šukajuć najlepšaje miesca dla adkładki jajek — zdarovuju raślinu, jakaja moža zabiaśpiečyć ličynak charčavańniem. Tamu, kali raślina sihnalizuje pra drenny stan, naprykład, niedachop vilhaci, uźnikaje pytańnie: ci prysłuchajecca matylok da hetaha papiaredžańnia i ci nie budzie adkładać jajki na hetaj raślinie?
Vyśvietliłasia, što jany nie adkładajuć jajki na asobnyja raśliny z-za hukaŭ, jakija tyja vydajuć.
Vyniki daśledavańnia apublikavanyja ŭ časopisie eLife.
Ciapier čytajuć
Jak siońnia žyvuć Kuźniečyki, jakija amal dva hady chavalisia ŭ pasolstvie Šviecyi, kab nie trapić u kipciury siłavikoŭ?2
Kamientary