Ci adroźnivajecca žanočy mozh ad mužčynskaha i što vyznačaje ŭzrovień intelektu? Niejrabijołah adkazvaje na roznyja pytańni pra mozh

Niervovyja kletki nie adnaŭlajucca?

Jakoha koleru mozh? Maryja tłumačyć, što ŭsio zaležyć ad taho, ci traplaje kroŭ u mozh, to-bok ci žyvy jaho «haspadar»:

«Mozh atačaje mnostva kryvianosnych sasudaŭ, i pakul jon znachodzicca ŭ žyvym ciele, hetaja kroŭ pastupaje ŭ mozh, tamu jon ružovy. Ale kali jaho dastać ź cieła, jon, viadoma, adrazu zrobicca šerym.

Tyja, chto choć trochi pahłyblaŭsia ŭ niejranavuku, viedajuć, što ŭ mozhu isnuje biełaje i šeraje rečyva. I hetyja rečyvy litaralna majuć taki koler. Šeraje rečyva — heta cieły niejronaŭ, a biełaje – ich chvościki, abmatanyja tłuščam, jaki maje bieły koler».

Darečy, pra niejrony. Isnuje papularnaja dumka, što niervovyja kletki nie adnaŭlajucca. Maryja kaža, što heta nie tak, ale spadziavacca na ich masavaje adnaŭleńnie nie davodzicca. Usio tamu što novyja niejrony mohuć źjaŭlacca tolki sa stvałovych kletak, a ich u mozhu zusim niašmat.

Pavialičyć

Ale mozh zdolny adnaŭlacca ad paškodžańniaŭ, choć i nie zaŭždy mahčyma viarnuć usie stračanyja funkcyi. Reč u takoj jakaści mozha, jak niejrapłastyčnaść:

«Na pracy ja baču ludziej paśla žudasnych traŭm ci miesiacaŭ u komie — jany zdolnyja chadzić, havaryć, vykonvać zadańni. Heta tamu što mozh vielmi płastyčny. Jon farmiruje novyja niejronnyja suviazi i pierakidvaje na zdarovyja niejrony zadačy z tych zon, dzie adbyłosia paškodžańnie.

Šmat zaležyć ad taho, što heta za zony, bo nie ŭsie funkcyi mozha možna tak adnavić. Ale jość daśledavańnie na myšach pra toje, što možna padsadzić stvałovyja kletki ŭ niejkija častki mozha, i tady źjaviacca novyja niejrony».

Ci sapraŭdy my vykarystoŭvajem mozh tolki na 10%?

Jość stereatyp, što čałaviek vykarystoŭvaje tolki 10% mozha. Na dumku Maryi, heta pachodzić z knih pa samaraźvićci — tak aŭtar pierakonvaje pračytać jaho knihu, kab raskryć svoj patencyjał. Ale ž słovy pra 10% — mif, chacia ŭ zdarovym mozhu sapraŭdy nie ŭsie zony aktyvavanyja adnačasova.

«Kali ŭ čałavieka sutarhavy prypadak, tady aktyvujecca ŭvieś mozh, ale ž heta drennaja historyja. Pry hetym uvieś mozh nam patrebny: jon daje mahčymaść nie tolki racyjanalna myślić, ale i dychać, mieć emocyi, vypracoŭvać harmony i ŭvohule isnavać. Niama nijakaj daremnaj častki, jakuju treba ŭklučyć, kab zrabicca supierčałaviekam», — kaža daśledčyca.

Žanočy i mužčynski mozh — ci adroźnivajucca?

A nakolki navukoŭcy siońnia razumiejuć, jak pracuje mozh? Maryja kaža, što, z adnaho boku, ciapier my sapraŭdy viedajem šmat pra hety orhan, vychodzić mnostva daśledavańniaŭ.

Ź inšaha boku, mozh — samy składany orhan u čałaviečym arhaniźmie. 86 miljardaŭ niejronaŭ u našaj hałavie farmirujuć pamiž saboj bolš za 100 tryljonaŭ suviaziej, i ŭsio heta nastolki składana, što možna paraŭnać vyvučeńnie mozha z daśledavańniem kosmasu:

«My viedajem daloka nie ŭsio, jość jašče vielmi šmat fundamientalnych pytańniaŭ pra mozh, na jakija my sprabujem adkazać. Naprykład, pytańnie śviadomaści dahetul adkrytaje. Što takoje śviadomaść, jak u čałavieka farmujecca ŭjaŭleńnie pra siabie?

Jość vielmi šmat pytańniaŭ pra pamiać, adčuvańnie siabie. Ciapier vychodzić šmat daśledavańniaŭ pra niejrapłastyčnaść, i my ŭvieś čas daviedvajemsia niešta novaje pra toje, jaki hnutki mozh i jak jon rearhanizujecca. Raniej dumali, što kožnaja asobnaja častka mozha adkazvaje za niejkuju funkcyju, a ciapier usio bolš kažuć pra sietki, jakimi źviazanyja hetyja zony».

Mahčyma, siarod hetych daśledavańniaŭ jość i niešta pra roźnicu mužčynskaha i žanočaha mozha, kali jana isnuje? Maryja tłumačyć, što mozh kožnaha čałavieka ŭnikalny. Ale, kali pahladzieć na statystyku, sapraŭdy jość niaznačnyja adroźnieńni ŭ vypadku z roznymi bijałahičnymi pałami.

Pavialičyć

Naprykład, siaredni pamier mozha mužčyny bolšy za siaredni pamier mozha žančyny — ale važna adznačyć, što pamier mozha nie roŭny intelektu, i ŭ žančyn niejrony časam bolš ščylna raźmieščanyja ŭ mozhu. U mužčyn bolš raźvitaje mindalepadobnaje cieła, jakoje adkazvaje za strach i ahresiju, a ŭ žančyn — hipakamp, centr pamiaci i apracoŭki kantekstu.

Taksama ŭ mužčyn bolš suviaziej unutry paŭšarjaŭ mozha, što moža dapamahać im lepš pahłyblacca ŭ zadaču, jakuju treba vyrašyć. U žančyn, u svaju čarhu, bolš suviaziej pamiž paŭšarjami, što moža vieści da lepšaj intehracyi emacyjanalnaj i łahičnaj častak asoby, hnutkaści myśleńnia.

Čamu pierad snom uspłyvajuć drennyja dumki?

Kali pamier mozha nie aznačaje bolšy intelekt, cikava, što ŭvohule ŭpłyvaje na razumnaść čałavieka. Čaściej za ŭsio razumnaściu nazyvajuć ahulny intelekt — zdolnaść łahična myślić, apracoŭvać infarmacyju, razumieć składanyja paniaćci. Mienavita jaho vymiarajuć testy na IQ.

«Zdajecca, usie ŭžo razumiejuć, što testy na IQ duža śpiecyfičnyja: niešta imi možna pamierać, ale nielha ličyć ich dakładnymi. Na IQ mocna ŭpłyvajuć hieny, pa roznych acenkach jany vyznačajuć jaho na 40-80%. Ale pry hetym vielmi važnyja asiarodździe, kantekst, padtrymka, umovy žyćcia. 

Pavialičyć

Kali čałavieku dapamahajuć adaptavacca i raskryvacca, kali ŭ jaho dobraje asiarodździe i padtrymka ludziej, to ŭsio ŭ jaho budzie dobra. A kali jon ź pieršaha dnia žyćcia dychaje taksinami i maje mnoha dziciačych traŭm, to zrazumieła, što jon nie raskryjecca tak, jak moh by», — kaža Maryja.

Čamu mozh lubić uspaminać pozna nočču niejkija drennyja i soramnyja momanty i pieradumvać ich nanava? 

Maryja kaža, što kali my kładziomsia spać, zacichajuć usie prablemy i zadačy, jakija adciahvali našu ŭvahu dniom. Tady my bolš kancentrujem uvahu na pierahladzie pamiaci, emacyjnych źjaŭ.

Čaściej za ŭsio heta niešta niehatyŭnaje, i voś čamu:

«My lepš pamiatajem rečy, što majuć jarkuju emacyjnuju afarboŭku — tady mozh nadaje im bolšuju vartaść. Ź inšaha boku, evalucyjna my kancentrujemsia na drennym, bo heta važna dla vyžyvańnia. Lepš adzin raz źbiehčy, bo padałosia, što na haryzoncie tyhr, čym nie źbiehčy i zahinuć.

Taksama ludzi — sacyjalnyja istoty, i kali ad nas admovicca atačeńnie, naša hrupa, evalucyjna heta była b pahroza žyćciu. Tamu my mocna kancentrujem uvahu na sacyjalnych pytańniach. Pierad snom, kali nadychodzić cišynia, usio heta pačynaje ŭspłyvać».

Važnaść niehatyŭnych rečaŭ — adna z pryčyn, čamu my nie možam prosta «vyklučyć» drennyja dumki:

«Chacia my i žyviom u adnosna biaśpiečnym śviecie, ź pieršabytnych časoŭ u nas jość zadača vyžyć. Tamu my i schilnyja trymać uvahu na niehatyŭnym. Nie treba siabie za heta krytykavać, tak možna atrymać advarotny efiekt.

Jość taki efiekt biełaha miadźviedzia: kali nam kažuć, kab my pra niešta nie dumali, my naadvarot budziem pra heta dumać bolš. Naprykład, ja skažu vam nie dumać pra biełaha miadźviedzia. Pra što vy pačali dumać?»

Takoje cykličnaje myśleńnie pra adno i toje ž časam maje svoj sens. Byvaje, što čałavieku treba pierapracavać niejkuju prablemu, niečamu navučycca — tady mozh budzie padkidać dumki pra jaje.

Jak uspomnić, što chacieŭ zapisać?

Z usimi takoje było: zabyvaješ niešta patrebnaje, naprykład, kudy pakłaŭ klučy, ale pry hetym pamiataješ šmat hadoŭ tekst lubimaj pieśni ź dziacinstva, chacia i niama patreby jaho viedać. Maryja Strocava tłumačyć, što tut znoŭ reč u emacyjnaj afarboŭcy — dziciačaja pieśnia budzie nieści z saboj šmat jarkich emocyj.

Što da klučoŭ, infarmacyju pra ich my zachoŭvajem nie ŭ doŭhaterminovuju pamiać, kudy iduć u tym liku ŭspaminy ź dziacinstva, a ŭ karotkaterminovuju. Hety vid pamiaci mocna źviazany z kankretnaj situacyjaj.

Pavialičyć

«Naprykład, my niedzie pakinuli klučy, ale kali nie źviarnuli ŭvahi, kudy ich kładziom, infarmacyja pra heta nie zapišacca. Kali vy pierajšli ŭ inšy kantekst, mientalny ci fizičny, vy hetuju infarmacyju stracili», — kaža Maryja.

Z hetym miechanizmam źviazanaje jašče adno pobytavaje pytańnie.

Čamu, kali my ŭvachodzim u pakoj, časam zabyvajem, što my chacieli tam zrabić? Reč u tak zvanym efiekcie dźviarnoha prajomu. Kali my prachodzim praź jaho, mozh usprymaje heta jaje svojeasablivuju miažu. My traplajem u novy kantekst, i jon moža vykinuć infarmacyju z našaj karotkaterminovaj pamiaci. U takich vypadkach varta viarnucca tudy, adkul vy pryjšli, bo stary kantekst časam dapamahaje ŭspomnić zabytuju detal.

Darečy, heta pracuje nie tolki ź dźviaryma. Naprykład, možna dastać telefon, kab niešta zapisać u natatki, adkryć natatki i zabycca, što chacieli zrabić. Tut taksama varta viarnucca da minułaha kantekstu.

«Mozh zaŭždy budzie imknucca zachavać enierhiju»

Kali mozh moža być taki nienadziejny, vierahodna, jon zdolny i lenavacca. Ci nie?

Maryja ličyć, što lanota — heta acenkavaja kancepcyja, tym bolš u vypadku z mozham. Hety orhan zajmaje 2% cieła, ale spažyvaje ažno 20% enierhii: užo takija ličby pakazvajuć, što mozh niaspynna pracuje. Časta za niežadańniem prykładać niejkija intelektualnyja namahańni chavajecca, naprykład, vyharańnie ci depresija.

Ź inšaha boku, mozh sapraŭdy schilny časam niedapracoŭvać, ale heta nie lanota:

«Mozh zaŭždy budzie imknucca zachavać enierhiju i aptymizavać pracu. Jon nie budzie kožny raz iści składanym šlacham i vučyć usio nanova.

My možam mieć niejki stereatyp nakont nacyjanalnaści abo poła, i mozh nie zachoča jaho analizavać, bo tak praściej. Ale časam varta prykłaści namahańni i sapraŭdy zadumacca pra takija rečy».

Z hetym źviazanaja papularnaja parada vybirać roznyja šlachi, kali idzieš na pracu. Kali my dadajom u žyćcio niešta novaje, mozhu treba vydatkavać enierhiju, kab z hetym zvyknucca — a značyć, niejki čas pracavać «na aŭtamacie» nie atrymajecca.

• 13
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0