U kožnym Lenin, amal u kožnym Puškin, u nivodnym Skaryny i Kołasa. Jakija pomniki stajać u biełaruskich abłasnych centrach?
Kolki pomnikaŭ u biełaruskich abłasnych centrach? U jakim horadzie bolš za ŭsio Leninych? I dzie znachodzicca pomnik udzielnikam stvareńnia jadziernaha ščyta Savieckaha sajuza? Adkazy na hetyja pytańni možna znajści ŭ daśledavańni «Haradski miemaratyŭny łandšaft», jaki pravodziŭ instytut «Palityčnaja śfiera». Pra jaho asnoŭnyja vysnovy piša radyjo «Unet».
Aŭtar daśledavańnia, historyk Andrej Mastyka, sabraŭ infarmacyju pra bolš čym tysiaču pomnikaŭ, šyldaŭ i miemaryjalnych znakaŭ u abłasnych centrach Biełarusi.
U siarednim na kožny horad prypadaje kala 200 miemaryjalnych abjektaŭ. Absalutnaja bolšaść ź ich — heta pomniki savieckija ci vajennyja.
U kožnym abłasnym centry jość pomnik Leninu, a ŭ Homieli — navat nie adzin. U kožnym abłasnym centry, za vyklučeńniem Hrodna, pastaŭleny pomnik Alaksandru Puškinu. Na abłasnyja centry Biełarusi prypadaje i niekalki pomnikaŭ Tarasu Šaŭčenku.
Ź biełaruskaj litaratury kankurencyju ruskamu i ŭkrainskamu paetam składajuć usiaho dva pomniki Janku Kupału i adzin — Uładzimiru Karatkieviču.
Francyska Skaryny ŭ miemaryjalnym łandšafcie abłasnych centraŭ niama, jak i Jakuba Kołasa.
Z bolš rańniaj historyi ŭ abłasnych centrach možna adšukać pamiatnyja znaki padziejam 1794 hoda ŭ Breście i paŭstancam 1863 hoda ŭ Hrodnie. Apošni ŭłady litaralna niadaŭna prybrali.
Samy dziŭny pomnik Andrej Mastyka, pa jaho pryznańni, znajšoŭ u Breście. Heta pamiatny znak «U honar i na słavu ŭdzielnikaŭ stvareńnia jadziernaha ščyta Savieckaha Sajuza». Historyk kaža, što pamiatny znak sučasny i adlustroŭvaje trahičnuju staronku historyi, kali vajskoŭcy z Bresckaha harnizona vymušanyja byli ŭdzielničać u jadziernych vyprabavańniach pad Śviardłoŭskam (ciapierašni Jekaciarynburh). Tady mnohija paciarpieli, ale pomnik całkam hieraičny — padaje ludziej nie jak achviar, a jak hierojaŭ.
Radyjo «Ŭnet» paprasiła aŭtara daśledavańnia skłaści partrety abłasnych centraŭ Biełarusi ŭ pomnikach. Voś što atrymałasia.
Brest
Niahledziačy na toje, što heta Zachodniaja Biełaruś, zachodniebiełaruski naratyŭ tut saviecki: Kamunistyčnaja partyja Zachodniaj Biełarusi, abjadnańnie Zachodniaj Biełarusi i BSSR. Što tyčycca pomnikaŭ raniejšaj historyi, to ich niašmat i tam daminuje rasijski impierski naratyŭ XIX stahodździa.
Što jašče tam možna adznačyć: aleju lichtaroŭ pa vulicy Hohala. Ale tam pryviazka da Hohala, da toj epochi, a nie da nacyjanalnaha kałarytu.
Siarod pomnikaŭ XX stahodździa całkam daminuje tema Vialikaj Ajčynnaj vajny, pamiežnikaŭ i h.d.
Viciebsk
Hety horad i ŭ pomnikach sprabuje zastavacca kulturnaj stalicaj Biełarusi. Heta možna zaŭvažyć va ŭšanavańni pamiaci Marka Šahała, miascovaj mastackaj škoły.
Viciebsk — heta adziny horad, dzie prysutničaje ŭ miemaryjalnym łandšafcie sučasnaja masavaja kultura — pamiatnyja znaki, źviazanyja sa «Słavianskim bazaram».
Ale jość i rasijski naratyŭ, jaki pranikaje ŭ pomniki, tym bolš što heta ŭschod Biełarusi.
Homiel
Heta samy saviecki horad, tamu pieravažnaja bolšaść pomnikaŭ ci pryśviečana savieckaj eposie, ci ŭźviedziena padčas jaje. Tut najbolšaja kolkaść Leninych, navat jość pomničak maleńkamu Vałodziu Uljanavu. I bolš za ŭsio tut pomnikaŭ, źviazanych z Kastryčnickaj revalucyjaj.
Jość adzin miemaryjał, pryśviečany avaryi na Čarnobylskaj AES, a taksama šylda likvidataru.
U toj ža čas u Homieli ŭ miemaryjalnym łandšafcie davoli niakiepska pradstaŭlenyja dziejačy biełaruskaj navuki.
Hrodna
Horad padtrymlivaje svoj status nacyjanalna aryjentavanaha: tam najbolš i najlepš pradstaŭlena biełaruskaja historyja: epochi Vialikaha Kniastva Litoŭskaha, Rečy Paspalitaj, adlustravanaja ŭ pamiaci Hrunvaldskaja bitva, jość pomnik Davidu Haradzienskamu, byŭ pamiatny znak paŭstancam 1863 hoda, ale jaho prybrali zusim niadaŭna.
Praŭda, šmat zachavałasia i savieckaha naratyvu: «Vialikaja Ajčynnaj vajna», jość pomniki i Dziaržynskamu, i Čapajevu, i Ščorsu.
Mahiloŭ
Tut najmienšaja kolkaść pomnikaŭ z usich abłasnych centraŭ Biełarusi. Možna prasačyć asablivaść uschodu Biełarusi — kałanijalny rasijski naratyŭ. Jość šmat savieckaha, hieraičnaha — abarona Mahilova, da prykładu.
Mahiloŭ — adziny horad, dzie pakul ušanavali «Dzień narodnaha adzinstva». Tut adrazu dva miemaryjalnyja abjekty na hetuju temu, ale jany dosyć niejtralnaha charaktaru.
«Mienavita tut šlach vyrašyli paŭtaryć». Na Homielščynie nasadžajuć kult Kaciaryny II
U sercy Minska ŭstanoviać pamiatny znak z makietam Minskaha zamčyšča
Na terytoryi Kałožskaj carkvy chočuć pabudavać zvanicu. Užo pryvieźli zvany
«Danina pavahi našym bratam rasijanam». U Minsku adkryli pomnik Alaksandru Nieŭskamu
Hałyhina prymusili apraŭdvacca za zvarot da siłavikoŭ u 2020-m14
Hałyhina prymusili apraŭdvacca za zvarot da siłavikoŭ u 2020-m
Historyja ŭ EHU — heta histfak vašaj mary. Jeŭrapiejski dypłom z navučańniem na biełaruskaj movie pry intensiŭnym vyvučeńni anhlijskaj. I poŭnaja svaboda11
Historyja ŭ EHU — heta histfak vašaj mary. Jeŭrapiejski dypłom z navučańniem na biełaruskaj movie pry intensiŭnym vyvučeńni anhlijskaj. I poŭnaja svaboda1
«Vajna ŭsio śpiša». Biełaruskim udzielnikam hiej-prajda ŭ Vilni pahražali raspravaj ad imia biełaruskich vajaroŭ za vykarystańnie bieła-čyrvona-biełaha ściaha219219
Kamientary