Bałtyjskaja trojka i adhałoski Sudetaŭ

«Nam nialohka, ale nie treba ŭpadać u isteryku», — kaža Edhars Rynkievičs, ministr zamiežnych spraŭ Łatvii. Ukrainski kryzis pradaŭžajecca, tamu Łatvija, Estonija, Litva, try bałtyjskich dziaržavy, ŭsio bolš schilnyja da cisku z boku Rasii praz histaryčnyja, hieahrafičnyja i moŭnyja pryčyny.

Kali b nie ich siabroŭstva ŭ NATA, bałtyjskaja trojca adčuvała b siabie tak ža ŭraźliva, jak i ŭ 1938-1939, paśla taho jak Hitler anieksavaŭ Sudety, vykarystoŭvajučy jak padstavu nieabchodnaść abarony miascovaha niamieckaha nasielnictva, padčas padrychtoŭki da padpisańnia Pakta Mołatava-Rybientropa. Havoračy ab paralelach pamiž minułym i sučasnaściu, Rynkievičs zajaviŭ, što «ŭ ich ciapier šmat emocyj», piša The Economist.

Usiaho tolki niekalki krain viedajuć Rasiju tak dobra, jak bałtyjskija. Jany stahodździami byli častkaj Rasijskaj impieryi i byli zachoplenyja Savieckim Sajuzam na 50 hadoŭ. Pryblizna čverć estoncaŭ i 27% łatvijcaŭ uvažajuć ruskuju svajoj rodnaj movaj, choć praktyčna ŭsie prybałtyjcy choć ledź-ledź, ale havorać pa-rusku, a mnohija ź ich vałodajuć dźviuma movami. U Łatvii adzin ź piaci šlubaŭ — źmiešany.

Navat kali papiaredžańni bałtyjskich lidaraŭ nakont ekspansijanizmu Rasii byli ŭspryniatyja ich sajuźnikami ŭ NATA i Jeŭrapiejskim Sajuzie, ad ich časta admachvalisia jak ad paranoi ci rusafobii.

«My kazali šmat razoŭ, što Rasija — heta nie novaja Rasija» — kaža Marka Michielson, kiraŭnik kamiteta ŭ zamiežnych adnosinach Estonskaha Parłamienta, i były karespandent u Maskvie estonskaj štodzionnaj haziety. Rasija praciahvaje svaje ekspansijanisckija tradycyi, śćviardžaje Michielson, i vajna ŭ Hruzii była tolki pieršym krokam.

Choć, kali Rasija anieksavała Krym, staŭleńnie Zachadu pamianiałasia, usio ž bolšaść zachodniejeŭrapiejcaŭ nie zhodnyja z prybałtyjcami i palakami ŭ tym, što ciapier rabić. Jeŭrapiejski Sajuz pakaraŭ niekalkich rasiejcaŭ vizavymi zabaronami i zamarožvańniem aktyvaŭ. Prybałtyjcy šakavanyja: «Śpis z 21 čałavieka — heta žart, i heta navat nie tyja ludzi ŭ śpisie», — kaža čynoŭnik u MZS Łatvii.

Dypłamaty ŭsich bałtyjskich krain sumniavajucca, što tolki surjoznyja ekanamičnyja sankcyi z mocnymi sihnałami ab vajskovaj dapamozie bałtyjskim krainam, ŭtrymajuć Rasieju ad dalejšaj ekspansii. «My b chacieli bačyć tut niekalki amierykanskich eskadryllaŭ, sałdat, ci navat avijanosiec» — kaža były łatvijski ministr.

Ekanamičnyja sankcyi vielmi doraha abyducca dla Bałtyi. Rasija — heta najbolšy handlovy partnior Litvy, na Rasiju prychodzicca 25% u jaje handlovym bałansie, u Litvy i Estonii kala 10%. Sielskaja haspadarka i charčovaja pramysłovaść asabliva zaležnyja ad rasijskaha biźniesu, hetak ža jak i party, transpart i łahistyka.

Ale bolš za ŭsio bałtyjskija krainy zaležać ad pastavak rasijskich enierhanośbitaŭ, u pryvatnaści, hazu. Kali Rasija zakrucić vientyli, hazavyja schoviščy ŭ Łatvii zmohuć kampiensavać niastaču na 3 miesiacy (abo dla samoj Łatvii na 3 hady), ale treba budzie niekalki hadoŭ, kab znajści i zabiaśpiečyć alternatyŭnyja pastaŭki hazu ŭ rehijon.

Bałtyjskija lidary čakajuć, što cisk na ich budzie raści praparcyjna sile adkazu Zachadu na ŭvarvańnie Rasii ŭ Krym. Rasiejcy mohuć vykarystoŭvać kropkavyja sankcyi, naprykład, kažuć ab zabaronie na impart niekalkich łatvijskich tavaraŭ ci pavyšeńnie koštaŭ na haz dla litoŭcaŭ. Jany mohuć uzmacnić svaju prapahandu (asabliva praz rasijskaje telebačańnie, jakoje hladziać šmat prybałtyjcaŭ), mahčyma, praviaduć kibier-ataku, abo pasprabujuć destabilizavać paŭsiadzionnaje žyćcio. 

«Niekatoryja ruskija tut žyvuć u ruskaj mylnaj burbałcy», — kaža Viktar Makaraŭ, rasiejec, jaki pracuje ŭ łatvijskim MZS. Daśledavańnie pakazvaje, što dvoje z troch rasiejcaŭ u Łatvii padtrymlivajuć anieksiju Kryma Rasijaj.

Kali pahladzieć pazityŭna, to bałtyjskija palityki spadziajucca, što rasijski revanšyzm abudziŭ Zachad nakont važnaści ich rehijonu i nieabchodnaści jaho abarony. Jany spadziajucca, što heta zaachvocić Šviecyju i Finlandyju da ŭstupleńnia ŭ NATA i pieraškodzić pamianšeńniu abaronnych biudžetaŭ uradaŭ hetych krain i inšych krain ES. I chto viedaje? — mahčyma, padzieleny ES abjadnajecca vakoł bolš harmaničnaj palityki biaśpieki.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0