Побач з манастырскай Свята-Ефрасіннеўскай царквой пачалі ўзводзіць велізарную мураваную трапезную. У планах яшчэ дзясяткі збудаванняў, якія кардынальна зменяць пазнавальны выгляд галоўнай праваслаўнай святыні краіны.
Праект рэканструкцыі з комплекснай рэгенерацыяй Спаса-Ефрасіннеўскага стаўрапігіяльнага жаночнага манастыра, распрацаваны інстытутам «Мінскграмадзянпраект», быў прэзентаваны сёлета на Рэспубліканскім конкурсе на найлепшы архітэктурны праект ці пабудову, дзе атрымаў дыплом другой ступені ў намінацыі «Горадабудаўнічыя комплексы, планіроўка і забудова населеных месцаў».
Прэзентаваны праект паказвае грандыёзныя планы Праваслаўнай царквы па асваенні тэрыторыі манастыра і нават прылеглых кварталаў.
Манастыр быў заснаваны святой князёўнай Ефрасінняй Полацкай у 1125 годзе, калі яна пасялілася каля Праабражэнскай бажніцы ў Сяльцы. У 1161 годзе яе намаганнямі быў узведзены мураваны Спаса-Праабражэнскі сабор, які сёння з’яўляецца адзіным захаваным помнікам архітэктуры Полацкага княства. Тут знаходзіўся знакаміты крыж працы Лазара Богшы.
У 1842 годзе ў жылым манастырскім доме была ўладкавана дамавая царква і асвечана ў гонар заснавальніцы манастыра. У 1897 годзе была ўзведзена манументальная пяціглавая Крыжаўзвіжанская царква ў псеўдавізантыйскім стылі. У 1912 годзе брама-званіца і келейны корпус. З таго часу тэрыторыя манастыра зведала мала зменаў.
Святыню, на шчасце, не закранула хручшоўская антырэлігійная кампанія, якая суправаджалася масавым зносам найбольш выдатных помнікаў культавага дойлідства. Так у Віцебску, нягледзячы на пратэст з Масквы, узарвалі равесніцу манастыра, Дабравешчанскую царкву XII стагоддзя.
Але, як сцвярджаюць архітэктары ў сваім праекце, у выніку выкананых навуковых даследаванняў выяўлена, што тэрыторыя манастыра — гэта комплекс розначасовых будынкаў і збудаванняў, не звязаных адзінай мастацкай задумай. Гэтае вельмі спрэчнае сцвярджэнне пакладзена ў аснову праекта, які мусіць з комплексу стварыць ансамбль.
Непасрэдна вакол храмаў комплексаў пабудуюць трапезную, тры келейныя карпусы, актавую залу з аранжарэяй, паломніцкі цэнтр, мноства гаспадарчых пабудоў, гаражоў, рамесныя і мастацкія майстэрні і нават невялікі храм па-за межамі сённяшняй тэрыторыі манастыра. Манастыр прэтэндаваў таксама на тэрыторыю суседняга ляснога каледжа, то-бок амаль на ўсю Спаскую Слабаду, але ў праекце гэтая тэрыторыя не фігуруе.
Пры гэтым праект зусім не ставіць за мэту рэгенерацыю гістарычную. Так трапезны дом у эклектычным стылі, які знаходзіўся за Спаскай царквой і быў страчаны, верагодна, у час вайны, аднаўляць не збіраюцца. На ягоных падмурках узвядуць крыло велізарнага П-падобнага келейнага корпуса.
Гэты корпус створыць новую прасторавую сітуацыю на тэрыторыі манастыра, якой гістарычна ніколі за 900 гадоў не было — аддзеліць тэрыторыю, дзе калісьці стаяў храм-пахавальня XII стагоддзя.
«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬ
«Размаўляў увесь час па-беларуску». Павел Севярынец запісаў свой першы зварот пасля вызвалення24
«Размаўляў увесь час па-беларуску». Павел Севярынец запісаў свой першы зварот пасля вызвалення
«Па-беларуску «Слана» Філіпенкі набывалі больш ахвотна, чым па-руску». Якія кнігі сёння ў топе? Інтэрв'ю з кіраўніцай выдавецтва Gutenberg Publisher55
Каментары