Tyzienhaŭzy suprać Radziviłaŭ: dachodziła da pramysłovaha špijanažu

Jakaść vyrabaŭ słuckaj piersijarni Jana Madžarskaha była nastolki vysokaj, što za jaje rabotnikami ŭžo ŭ siaredzinie 1760‑ch hadoŭ pačali sačyć patencyjnyja kankurenty. Padrychtavać i navučyć kvalifikavanuju rabočuju siłu ŭ toj čas było davoli składana, tamu samym raspaŭsiudžanym sposabam kankurentnaj baraćby pamiž uładalnikami manufaktur stała «palavańnie na hałovy».

U listapadzie 1767 hoda ŭ Słucku źjaviŭsia niechta Damanski, jaki pradstaŭlaŭsia čałaviekam nadvornaha litoŭskaha padskarbija Antonija Tyzienhaŭza. Słucki kamiendant Kryštaf Plintcnier zahadaŭ schapić i źmiaścić padazronaha hościa pad vartu. Padčas dopytu vyśvietliłasia, što Damanski pad vyhladam ramieśnika — ślesara abo hančara — pranikaŭ na piersijarniu i ŭhavorvaŭ miascovych rabotnikaŭ jechać ź im.

U liście da Karala Stanisłava Radziviła ad 3 śniežnia 1767 hoda kamiendant pisaŭ: «Pry dopycie akazałasia, što jon chacieŭ uhavaryć ludziej ź piersidskaj fabryki, bo pryjechaŭ ź dźviuma padvodami pa pary koniej. Nie žadajučy turbavać jasnavialmožnaha vašaj kniažackaj miłaści pana i dabradzieja, ja zahadaŭ pravučyć jaho rozhami i vystavić za horad».

Na palach lista «Panie Kachanku» zadavolena adznačyŭ: «Chvalu vialmožnaha pana za hety ŭčynak i šmat čym jamu abaviazany».

Radziviłaŭskija rabotniki vielmi canilisia, i taki vid pramysłovaha špijanažu časta nanosiŭ škodu kniažackim manufakturam. Tak, krychu paźniej, u 1780‑ia hady, niekalki najlepšych majstroŭ radziviłaŭskaj huty ŭ susiednim sa Słuckam Ureččy byli pieravableny špijonami Chadkievičaŭ na ich manufakturu ŭ Čarnobyl. Nie varta zabyvać, što da kanca nieviadoma, pry jakich abstavinach u radziviłaŭskim Niaśvižy ŭ kancy 1750‑ch hadoŭ źjaviŭsia i sam Jan Madžarski, jaki da taho pracavaŭ na stanisłavaŭskaj manufaktury Patockich.

Nieviadoma, ci mieła pośpiech misija Damanskaha, ale z kanca 1770‑ch hadoŭ pajasy, što sprabavali paŭtaryć ŭzory i arnamientacyju słuckich, pačali vyrablacca i na inšych manufakturach Rečy Paspalitaj — u pryvatnaści ŭ Hrodnie ŭ taho ž Tyzienhaŭza.

Pavialičyć

Pavialičyć

Cikava, što asobaj, jakaja ŭ 1767 hodzie ŭ Słucku vydavała siabie za pasłanca Tyzienhaŭza, byŭ, imavierna, nie chto inšy, jak Michał Damanski — radamski kanfiederat, a paźniej niaŭdały kavaler znakamitaj avanturystki «kniazioŭny Tarakanavaj». Z hetaj zahadkavaj asobaj, jakaja spačatku vydavała siabie za piersidskuju pryncesu, u 1773 hodzie byŭ źviazany ceły epizod u žyćci Karala Stanisłava Radziviła.

• 2
• 0
• 1
• 0
• 0
• 0
• 0
• 2