«Vialikija ryzyki tupa stracić tavar». Spytali kantrabandysta i pamiežnika, navošta Biełaruś zakidvaje Litvu i Polšču zondami
Litva zakryła miažu ź Biełaruśsiu z-za masavaha prylotu mieteazondaŭ z kantrabandnymi biełaruskimi cyharetami. Tolki 26 kastryčnika litoŭskija radary zafiksavali 66 takich abjektaŭ. Znoŭ časova daviałosia zakryć Vilenski aeraport. Raniej anałahičnyja pryloty fiksavała Polšča. Pra toje, što staić za palotami pavietranych šaroŭ, MOST pahavaryŭ z byłym kantrabandystam Hieorhijem i byłym biełaruskim pamiežnikam Vitalom (imiony źmienieny).

Da niadaŭniaha času mieteazondy vykarystoŭvalisia vyklučna dla zboru danych pra nadvorje. Napoŭnienyja hazam — čaściej za ŭsio hielijem abo vadarodam — jany padymalisia ŭ atmaśfieru, niasučy na borcie lohkija datčyki vahoj usiaho niekalki sotniaŭ hramaŭ. Zdarałasia, što takija zondy pierasiakali miežy, ale heta adbyvałasia vypadkova, z-za źmienienaha kirunku vietru. Tamu takija vypadki nie pryvodzili da mižnarodnych skandałaŭ.
Z kanca 2023 hoda stali źjaŭlacca paviedamleńni pra vykarystańnie mieteazondaŭ dla kantrabandy cyharet u Litvu i Polšču. Ličycca, što taki sposab staŭ papularnym paśla taho, jak abiedźvie krainy ŭzmacnili kantrol na naziemnaj miažy z raźvićciom mihracyjnaha kryzisu. Mocny viecier časta adnosić šary daloka ad miescaŭ mierkavanaj pasadki, ale kantrabandysty zabiaśpiečvajuć ich GPS-datčykami.
Pavodle inšaj viersii, takija šary — novy farmat hibrydnaj ataki, arhanizavany režymam Łukašenki abo, prynamsi, ź jaho zhody.
Kantrabandyst: «Z adnaho punkta možna zapuścić dziesiać šaroŭ»
Hieorhij zajmaŭsia kantrabandaj cyharet na biełaruska-polskim kirunku kala 10 hadoŭ.
Hieorhij ličyć, što vykarystoŭvać zondy kantrabandysty pačali z-za žorstkaha kantrolu na suchaputnaj miažy.
— Bolš za hod ich zapuskajuć. Na adzin šar treba prykładna try bałony hazu. Jaho nadzimajuć, potym robiać nievialikuju dzirku ihołkaj i zapuskajuć za 15—20 kiłamietraŭ ad miažy. Jon nabiraje vyšyniu. Unutry ŭstalavany trekier z GPS-datčykam dla čałavieka na inšym baku. Z adnaho punkta možna zapuścić dziesiać šaroŭ, i ŭsie jany pryziamlacca ŭ roznych miescach. Jany niekiravanyja, tamu padajuć dzie zaŭhodna. Časam viecier mianiajecca, i jany viartajucca ŭ Biełaruś, — raskazvaje Hieorhij.
«Straty vialikija, ale zarabić možna»
Pa słovach byłoha kantrabandysta, dla kantrabandy vykarystoŭvali i drony, ale zaraz na biełaruskaj miažy ź imi znachodzicca stała zanadta niebiaśpiečna. Ź mieteazondami kantrabandystaŭ u Biełarusi, praŭda, taksama zatrymlivali.
Hieorhij kaža, što adzin šar moža padniać u nieba 1,5—2 tys. pačak cyharet — heta nie mienš za 40—50 kiłahramaŭ. Naprykład, zond z takoj kolkaściu cyharet znajšli ŭ vieraśni ŭ Biełastoku, kala hipiermarkieta Auchan.
— Sabiekošt mieteazonda dla kantrabandysta — prykładna 350 dołaraŭ. Palot zaležyć ad kirunku vietru. Šary padymajucca vielmi vysoka — byvaje, da 10 tysiač mietraŭ, a potym pačynajuć źnižacca. Straty vialikija, ale navat ź imi ŭsio roŭna možna zarabić, — kaža Hieorhij.
Kupić mieteazond možna praź internet. MOST udałosia znajści adnu z takich abjaŭ na sajcie Avito, jon vystaŭleny za 2 tysiačy rasijskich rubloŭ (ci kala 25 dołaraŭ). Pradaviec znachodzicca ŭ Hrodnie.

«Mieteazondaŭ stanie jašče bolš»
Kali kantrabandysty traplajucca, to, jak praviła, na polskim i litoŭskim baku, kali šukajuć i zabirajuć hruz na miescy padzieńnia.
U Litvie nie vyklučajuć, što za zapuskam mieteazondaŭ mohuć stajać pradstaŭniki biełaruskich śpiecsłužbaŭ.
Hieorhij nie vieryć u viersiju, što režym Łukašenki admysłova zapuskaje mieteazondy ŭ susiednija krainy, kab pasiejać paniku. Choć ličyć, što niekatoryja biełaruskija słužby mohuć być zacikaŭleny ŭ hetaj schiemie — dziela zarobku.
— Chutka pačnucca viatry i zima, mieteazondaŭ stanie jašče bolš. Pracavać ź imi składana, ale situacyja zaraz takaja. Pakul nie budzie naładžana supracoŭnictva pamiž biełaruskimi viedamstvami i ES, prablema zastaniecca niavyrašanaj, — reziumuje Hieorhij.
Pamiežnik: «Nie padobna na radavych kantrabasaŭ»
Vital šmat hadoŭ addaŭ pahransłužbie, ale zvolniŭsia paśla padziej 2020 hoda. Zaraz jon znachodzicca ŭ vymušanaj emihracyi.
Vital, naadvarot, nie vyklučaje, što masavyja pryloty zondaŭ — heta novaja schiema cisku.
— Vielmi ž vialikija ryzyki tupa stracić tavar, nie tak šmat kantrabasaŭ (kantrabandystaŭ. — Zaŭv. MOST) mohuć sabie takoje dazvolić, — ličyć jon. — Davajcie paličym maržu, kolki jany zarobiać z 2000 pačak. U Polščy pačka cyharet kaštuje 4 jeŭra. To-bok vielmi hruba jany majuć pa 2 jeŭra z pački. Razam 4000 jeŭra. Minus vydatki — chaj budzie 3000 jeŭra. Čysty prybytak — 800—1000 jeŭra z adnaho zonda. Pry mahčymaści stracić 2200. Chnia niejkaja.
Jon adznačaje, što ryzyki nie dastavić tavar tym vyšejšyja, čym macniejšaja ŭvaha litoŭskaha boku.
— Kali litoŭcy zakryvajuć aeraport, značyć, jany viedajuć, što zondy laciać. Značyć, pamiežniki na vušach. Značyć, kantrabasy siadziać pad plintusam. Dyk navošta tak ryzykavać?
«Režymu hetaje siabroŭstva zaraz jak pavietra patrebna»
Da taho ž były pamiežnik źviartaje ŭvahu na vielmi vialiki abjom pierakidańnia.
— 60 mieteazondaŭ — heta ŭžo nijak nie padobna na radavych kantrabasaŭ. Jany pracujuć cicha, nie ŭ ich intaresach tak źviartać na siabie ŭvahu.
Vitalij ličyć bolš vierahodnym, što tak režym Łukašenki sprabuje nacisnuć na Litvu dla arhanizacyi pieramoŭ.
— Režym nahladna demanstruje: hladzicie, my možam ź im (novym sposabam kantrabandy. — Zaŭv. MOST) zmahacca, davajcie siabravać jak raniej. Im hetaje siabroŭstva zaraz jak pavietra patrebna.
Kamientary
Kali padkreślivajecca, što schiema z zondami jak raz i stała papularnaj "paśla taho, jak abiedźvie krainy ŭzmacnili kantrol na naziemnaj miažy".