Jak Kapienhahien stvaryŭ «zialonuju chvalu» dla viełasipiedystaŭ
U Minsku ci Varšavie viełasipiedysty spyniajucca amal na kožnym śviatłafory, u Kapienhahienie ž śviatłafory sinchranizavanyja pad amataraŭ jazdy na rovary.

Jak i bolšaść jeŭrapiejskich stalic, paśla Druhoj suśvietnaj vajny Kapienhahien chutka staŭ horadam aŭtamabilaŭ. Ale ŭžo ŭ 1970‑ch tut pačalisia masavyja viełapratesty, jakija prymusili ŭłady budavać šyrokuju sietku vieładarožak.
Daśledavańni pakazvajuć: kali b u kožnym horadzie było stolki ž infrastruktury dla viełasipiedaŭ, jak u stalicy Danii, vykidy vuhlakisłaha hazu ad pryvatnych aŭto skaracilisia b na 6%.
Jak piša The Guardian, haradskija ŭłady Kapienhahiena jašče 16 hadoŭ tamu pačali ekśpierymient: na niekalkich klučavych mahistralach jany sinchranizavali śviatłafory tak, kab viełasipiedyst u hadziny pik, ruchajučysia z chutkaściu prykładna 20 km/h, moh prajechać praz usiu vulicu na zialonaje śviatło. Sioleta meryja zaćvierdziła pašyreńnie hetaj sistemy jašče na 15 maršrutaŭ.

Tym nie mienš, ułady pryznajuć, što navat Kapienhahienu składana skaracić vykarystańnie aŭtamabilaŭ siarod tych, chto pryjazdžaje ŭ horad z pryharadaŭ. Budaŭnictva vieładarožak dapamahło im dabiracca da ŭskrain, ale na haradskich vulicach ich zapavolvajuć čyrvonyja śviatłafory. Mienavita tut, na dumku płaniroŭščykaŭ, dapamohuć «zialonyja chvali».
Adnak u hadziny pik viełasipiednaja kultura Kapienhahiena stanovicca achviaraj ułasnaha pośpiechu. Miascovyja žychary narakajuć na pierapoŭnienyja vieładarožki ŭ hadziny pik: navat kali haryć zialonaje śviatło, patok nastolki ščylny, što nie zaŭsiody ŭdajecca ŭtrymać «chvalu».
«My ŭžo ŭ punkcie, dzie treba vybirać: ci dajom bolš miesca viełasipiedam, ci pakidajem prastoru aŭtamabilam», — adznačaje ŭ razmovie z karespandentam 33‑hadovy analityk Łars.
I sapraŭdy, sprečki pamiž prychilnikami viełasipiedaŭ i mašyn u Kapienhahienie ciapier adbyvajucca nie stolki za chutkaść ruchu, kolki za miescy dla parkoŭki.

Ułady praciahvajuć inviestavać u infrastrukturu dla viełasipiedystaŭ. Niadaŭna zaćvierdžany pakiet finansavańnia ŭ pamiery 602 miljona dackich kron (80,5 miljonaŭ jeŭra) praduhledžvaje nie tolki palapšeńnie «zialonych chval», ale i budaŭnictva samaha doŭhaha ŭ krainie viełasipiednaha mosta i palapšeńnie aśviatleńnia.
Horad užo pastaviŭ 19 «viełasipiednych baromietraŭ», kab analizavać chutkaść ruchu. Kali ŭłady lepš zrazumiejuć «puls horada», jany płanujuć zapuskać «zialonyja chvali» ŭ momant, kali da pačatku maršrutu nabližajecca vialikaja kolkaść ravarystaŭ.
Ekśpierty, takija jak daśledčyk u halinie transpartu ź Miunsterskaha ŭniviersiteta ŭ Hiermanii Hiernat Zih (Gernot Sieg), adznačajuć, što padobnyja sistemy pakul nie vielmi raspaŭsiudžanyja, častkova tamu, što viełasipiedysty ruchajucca z roznaj chutkaściu.
Tak, u niekatorych niderłandskich haradach užo vykarystoŭvajucca bolš składanyja technałohii, jakija fiksujuć nabližeńnie viełasipiedystaŭ i dajuć im pryjarytet. Adnak idealnym rašeńniem, na dumku Ziha, źjaŭlajecca stvareńnie vieładarožak, jedučy jakimi nie treba pierasiakać vulicy.

Jak adznačaje aŭtar artykuła, u Jeŭrasajuzie štohod na darohach hinie kala 20 tysiač čałaviek, i pavieličeńnie kolkaści vialikich aŭtamabilaŭ tolki paharšaje situacyju. Mašyny taksama zastajucca hałoŭnaj krynicaj taksičnych vykidaŭ u haradach. Tamu pierasadzić ludziej na viełasipiedy — heta nie tolki krok da źnižeńnia vykidaŭ, ale i sposab ratavać žyćci.
Dyrektarka Jeŭrapiejskaha ahienctva pa navakolnym asiarodździ Lina Ila-Mananien (Leena Ylä-Mononen), jakaja dva hady tamu pierajechała ŭ Kapienhahien z Chielsinki, pryznajecca: spatrebiłasia piać miesiacaŭ, kab aśmielicca dałučycca da ščylnaha patoku viełasipiedystaŭ. Ale ciapier jana ŭpeŭnienaja:
«Heta samy zručny sposab pierasoŭvacca. Viadoma, heta jašče i tamu, što horad roŭny, biez pahorkaŭ. Ale ŭ nas jość viecier, tamu krucić piedali ŭsio roŭna davodzicca mocna».
Kapienhahienski dośvied pakazvaje: «zialonyja chvali» — heta nie drobiaź, a častka stratehii, jakaja robić harady bolš biaśpiečnymi, zdarovymi i ekałahičnymi.
Horad-hubka. Što heta za kancepcyja, jakaja ŭžo realizujecca ŭ mnohich krainach?
Nakolki my ad ich adstajom: jak Kapienhahien pieratvarajecca ŭ horad biez vykidaŭ i jak kapienhahiency inakš arhanizujuć svajo žyćcio
Hihin zmahajecca sa słovam «rovar». Piatroŭski asadziŭ jaho: «viełasipied» taksama zapazyčany
Kamientary