«Jany mianie saromiejucca». Jak praz 12 hadoŭ žyvie biełaruska, što naradziła dvajniat u 54 hady
U pačatku žniŭnia synam Taćciany Karotkaj, Adamu i Antonu, spoŭniłasia pa 12 hadoŭ. Historyju hetych chłopčykaŭ u 2013 hodzie daviedałasia ŭsia kraina: maci naradziła ich u 54 hady — heta byŭ rekord. U pieršyja hady paśla ich naradžeńnia Taćciana z achvotaj davała intervju, raspaviadała pra ščaście poźniaha maciarynstva. Zaraz žančynie 66, jana atrymlivaje 840 rubloŭ piensii i na hetyja hrošy praciahvaje hadavać dziaciej, piša Onliner.
Biełaruskaja siensacyja
U Biełarusi pieršaja prahrama EKA pačała pracavać z 1994 hoda, a ŭ listapadzie 1995-ha dziakujučy mietadu ekstrakarparalnaha apładnieńnia naradzilisia pieršyja dzieci — dziaŭčynki-bliźniaty. Adnak tady praceduraj štučnaha začaćcia mahli skarystacca tolki pary ŭ šlubie. U niezamužnich biełaruskich žančyn prava na EKA źjaviłasia tolki paśla pryniaćcia zakona «Ab dapamožnych repraduktyŭnych technałohijach» u 2012 hodzie, kali miedustanovam dazvolili stvarać banki donarskich pałavych kletak.
Minčanka Taćciana Karotkaja daŭno maryła pra dziaciej, ale roznyja abstaviny zaminali. Joj było ŭžo za 50, kali jana vyrašyła, što abaviazkova stanie maci.
Jana sabrała nieabchodnuju sumu na EKA, i, adkinuŭšy Minsk (dzie byli strohija ŭzrostavyja abmiežavańni i nie było banka donarskaj śpiermy), źviarnułasia ŭ kijeŭski centr «Maci i dzicia».
Z druhoj sproby Taćciana zaciažaryła, i ŭ žniŭni 2013 stała maci dvajniat-chłopčykaŭ. Heta stała siensacyjaj — na momant rodaŭ joj było 54.
«Im užo ŭsie razzvanili, što ŭ ich niama baćki»
Siońnia Taćcianie 66, jana žyvie ź dziećmi ŭ adnapakajovaj kvatery ŭ spalnym rajonie Minska, jakuju atrymała jašče ŭ 1990 hodzie.
Pavodle jaje słoŭ, jana 13 hadoŭ adpracavała kranaŭščycaj u MAPID, kab atrymać žyllo. Potym vučyłasia na architektara, pracavała pa śpiecyjalnaści, navat hałoŭnym architektaram. Paśla naradžeńnia dziaciej bolš nidzie nie ŭładkoŭvałasia — zajmałasia synami.
Susiedzi kažuć, što jana ź imi nie kantaktuje. Žančyna ž skardzicca na «niadobraha» susieda źnizu i adnačasova ź ironijaj raspaviadaje, što ŭžo 12 hadoŭ staić u čarzie na palapšeńnie žyllovych umoŭ — i za hety čas prasunułasia tolki na 16 tys. miescaŭ. Siońnia jana pad numaram 23 194.
— Dumała: voś spoŭnicca im pa 18, i raz — kožnamu daduć pa kvatery! Ale heta tolki šmatdzietnym dajuć. Mnie navat status maci-adzinočki nie dali (pavodle zakanadaŭstva, adzinokaja žančyna, jakaja prajšła EKA ŭ Biełarusi, moža pretendavać na status maci-adzinočki. — Zaŭv. Onlíner). Ciapier moj numar u čarzie — 23 194! Z takimi tempami, ja ŭžo paličyła, mnie pryjdziecca hadoŭ 25 jašče čakać, a to i ŭsie 30. Ja mahu i nie dažyć. I nieviadoma, što ź imi budzie, — kivaje žančyna ŭ bok Antona, jaki siadzić la akna i «zalipaje» ŭ noŭtbuku. U hety čas Adam, jaho brat, chavajecca ad nieznajomcaŭ u vannym pakoi, nakryŭšysia z hałavoj machrovym chałatam maci.
Dźviery pry hetym zastajucca adčynienymi, i jon pieryjadyčna daje pra siabie viedać uschlipvańniami abo karotkimi frazami, jakija niešta ŭdakładniajuć u apoviedzie maci.
Taćciana praciahvaje ź ironijaj u hołasie:
— U nas ža adzin pakoj, a kali jany ŭdvaich aženiacca… Nu jak [my tut źmieścimsia]? Ja nie viedaju. Jany mianie ŭžo [zaraz] dastajuć. Spoŭnicca 18 hadoŭ — i chaču [ich] vykinuć, asabliva voś hetaje dzicia (kivaje na Antona. — Zaŭv. Onlíner). Ja b ich vykinuła ŭ svaje kvatery — i žyli b u svaich, a tak 25 hadoŭ treba čakać. Nu, ci kali sami zarobiać.
Płaniroŭka adnapakajovaj kvatery dazvoliła hieraini ŭładkavać trochi asabistaj prastory ŭ nišy — tam źmiaścilisia łožak, palicy z knihami i šviejnaja mašynka. Litaralna ŭ pary krokaŭ — dva razam łožki, dzie śpiać jaje dvajniaty, la akna — piśmovy stoł, adzin na dvaich.
— A-a-adam, idzi siudy! — raptam kliča syna Taćciana. — Nie, jon nie choča, hetaje dzicia. Oj, boža moj, Adam, nie bojsia, ja ciabie lublu.
U adkaz ad Adama čuvać: «Adčapisia». Chłopčyk pahodzicca vyjści i trochi parazmaŭlać bližej da kanca intervju. Jaho brat Anton, žvavy i ŭśmiešlivy, niejki čas zastavaŭsia ŭ pakoi, miescami ŭmiešvajučysia ŭ razmovu.
Paśla dekretnaha adpačynku Taćciana Karotkaja tak i nie vyjšła na pracu: «Biełkaapprajekt», dzie jana pracavała da ciažarnaści, zakryli. Da taho ž dzieci, pa słovach hieraini, nie naviedvali dziciačy sadok.
— Schadzili, moža, dva-try dni i zachvareli. I bolš nie vadziła ni adnaho, ni druhoha. Potym adrazu ŭ pieršy kłas pajšli.
— Vam chtości dapamahaŭ z vychavańniem dziaciej?
— Nie. Kali b było ciažka, dyk nie, nie [było] ciažka. Nianiu nam nie davali, jak voś zaraz dajuć. Mnie ŭsio žyćcio tak było, ja ŭžo pryvyčnaja. Jany ŭžo viedajuć, što taty ŭ nas niama, — Taćciana kivaje ŭ bok Antona i źviartajecca ŭžo da jaho: — Tak? Užo na vulicy ŭsie razzvanili, usie viedajuć [što vy naradzilisia dziakujučy EKA]. Dzieci raskazali tabie, tak?
U adkaz Anton śćviardžalna kivaje, starajučysia pry hetym strymać ślozy.
Jaho brat Adam, bolš miakki pa charaktary, zdajecca, pačynaje płakać u vannym pakoi.
Žurnalisty pieraklučajucca na niejtralnyja temy, choć uskosna hetaje pytańnie budzie zakranuta jašče adzin raz, i stanie zrazumieła, što parušeńnie tajamnicy naradžeńnia i ŭsia hetaja publičnaść paśla ź ciaham času nie lepšym čynam adbilisia na chłopčykach: dzieci ŭ škole pieryjadyčna čaplajuć chłapčukoŭ «historyjaj z EKA», kažučy niepryjemnyja rečy pra maci, ich źniešnaść, uzrovień adukacyi.
U vyniku Adam, jak bolš uražlivy i ranimy, mabyć, zamknuŭsia. Jon ličyć siabie «samym vyrodlivym» i z hetaj pryčyny saromiejecca vychodzić z domu. «Za ŭsio leta razy čatyry vyjšaŭ», — kinuŭ u jaho adras Anton, kali maci paprasiła jaho vyciahnuć brata z vannaha pakoja i schadzić na vulicu.
Sam ža Anton, zapeŭnivaje Taćciana Karotkaja, pad kaniec navučalnaha hoda «trapiŭ u składanuju historyju». Pamiž Antonam, jaho siabram i jašče adnym chłopčykam adbyłasia svarka, u pracesie jakoj prahučała abraza ŭ adras maci adnaho z udzielnikaŭ kanfliktu.
— Mama adnakłaśnika napisała zajavu ŭ milicyju, jak byccam jon jaje abazvaŭ, — kaža Taćciana. — Było raźbiralnictva ŭ kłasie, mianie tudy nie puścili. Vyjaviłasia, nie Anton abražaŭ, a jaho siabar. A-a-a, ciapier ja dapiała. Jany [dzieci], chutčej za ŭsio, skazali, što tvaja mama niarodnaja, što nie ad mužyka naradziła tvaja mama. Voś tak, hruba kažučy, tak? Pravilna tady skazaŭ. Nieviadoma, ad kaho ich usich naradžali…
Pa słovach Taćciany, toj žančynie prynieśli prabačeńni, choć jana ličyć, što pravilniej było b paprasić prabačeńnia pierad jaje synam Antonam.
«Nikoli nie adpačyvali ŭ dziciačym łahiery»
U pačatku žniŭnia synam Taćciany spoŭniłasia pa 12 hadoŭ. Napiaredadni ich dnia naradžeńnia «biez pryviazki da śviata» hierainia kupiła Adamu novy mabilny telefon, addaŭšy «amal usiu piensiju», a Antonu — plušavaha kašałota za 28 rubloŭ.
— Ja taksama prasiŭ [telefon], ale ty mnie nie kupiła, — uspomniŭ Anton.
— Dyk u jaho [Adama] nie pracavaŭ telefon, užo ŭsio, zahnuŭsia. A tvoj pracuje i, pakul pracuje, chaj pracuje.
Pieršyja mabilnyja telefony ŭ Adama i Antona źjavilisia ŭ 8 hadoŭ. Smartfony im padaryli supracoŭniki milicyi, kab chłopčyki «nikoli bolš nie hublalisia». Vypadak adbyŭsia vosieńniu 2021 hoda: dzieci pajechali katacca na rovarach pa rajonie i źnikli.
— Ja ŭvieś rajon abšukała, usiu noč ich nie było, a naranicu, jak ludzi na pracu vychodzić stali, znajšlisia. Adam, chto vas znajšoŭ? Vyłaź užo!
— My źmierźli i zajšli ŭ niejki padjezd, zakacili tudy rovary, sprabavali zasnuć, — niečakana kaža Adam, pry hetym usio jašče zastajučysia ŭ vannym pakoi. — Potym da nas z bratam padyšoŭ niejki dziadźka i spytaŭ, ci zhubilisia my, tamu što raniej jon nas tut nie bačyŭ. Nu, ja jamu i skazaŭ naš chatni numar, jon patelefanavaŭ mamie.
Praz paru dzion, pa słovach hieraini, supracoŭniki milicyi zaprasili dziaciej na ekskursiju ŭ muziej, a zatym z pažadańniami bolš nie hublacca padaryli kožnamu pa smartfonie.
— U pieršych intervju vy kazali, što dziakujučy dobraj zarpłacie architektara vam udałosia nazapasić hrošaj na EKA ŭ Kijevie. Zdajecca, ahučvali sumu ŭ $8 tys. za ŭsio: padrychtoŭku i dźvie sproby. Jak ciapier iduć spravy ź finansami?
— Ja tady ŭsie hrošy źniała, kolki było, addała i krychu zastałasia vinnaja. Vypłaciła ich patrochu. Ciapier atrymlivaju piensiju — 840 rubloŭ.
— Vam ź dziećmi hetaha chapaje?
— Chapaje. Nu, «kamunałka» nievialikaja — rubloŭ 40—50, dzieści tak. U nas ža mietraŭ mała. Štohod ź vieraśnia i cełych paŭhoda sacabarona naličvaje dabaŭku da piensii — u takija miesiacy vychodzić kala 1300 rubloŭ. Zaraz, chutčej za ŭsio, bolš budzie, tamu što piensiju praindeksavali.
— Letam kudy-niebudź jeździcie?
— Usio leta [pravodzim] u Minsku. Ja chacieła adpravić ich u łahier, chadziła ŭ rajvykankam, ale mnie skazali tak: kali b ja dzieści pracavała, to ad pracy mnie b dali pucioŭku na dziaciej.
— Heta značyć vy, kali zachočacie adpravić synoŭ u łahier, pavinny budziecie apłacić poŭny košt pucioŭki?
— Tak, ale takich hrošaj u mianie niama, — kaža Taćciana i dadaje, što mienavita pa hetaj pryčynie jaje syny nikoli nie adpačyvali ŭ dziciačych azdaraŭlenčych łahierach.
— Blizkija ŭ vas jość?
— Ja naradziłasia ŭ vioscy ŭ Homielskaj vobłaści, jakuju paśla Čarnobyla adsialili. Baćki pamierli. Časam mnie dapamahaje siabroŭka, a dva razy na hod ludzi, zusim čužyja (siamja stała finansava padtrymlivać Taćcianu jašče paśla pieršych publikacyj jaje historyi ŭ ŚMI. — Zaŭv. Onlíner), pieradajuć hrošy na dzień naradžeńnia dziaciej i Novy hod.
«Ciapier jany sa mnoj nikudy nie chodziać: saromiejucca»
U hetym hodzie dvajniaty pojduć u siomy kłas. U kancy kožnaha navučalnaha hoda Taćciana vyryvaje apošnija staronki ź dziciačych dziońnikaŭ i zamacoŭvaje kancylarskaj saščapkaj, kab nie zhubilisia. Unizie kałonki z hadavymi adznakami jana vyličvaje i zapisvaje prostym ałoŭkam siaredni bał pa ŭsich pradmietach.
— Adam dobra vučycca, Anton — horš. Vyłaź, Adam, ty ž najlepšy chłopiec! — maci robić čarhovy zachad, kab vymanić syna z vannaha pakoja. — Idzi siudy. Adam, ty samy lepšy, samy pryhožy. Jon kaža: «Ja niepryhožy». Navošta mužyku być pryhožym? Kali mužčyna dobra budzie zarablać — voś jaho pryhažość…
— Čamu ŭ dziaciej za minuły hod niama čvercievych i hadavych adznak? Chvareli?
— A jany nie chadzili ŭ škołu ŭ apošnija dni, kab nie viedać i niervy nie tracić. Ja sama skazała im: «Nie idzicie».
— Da škoły ŭžo padrychtavalisia?
— Užo ŭsio kupiła! — Taćciana adčyniaje vuzkuju stvorku šafy i dastaje adtul abnoŭki: štany, kašuli, kamizelki.
Havoračy pra pakupki, hierainia pryznajecca, što ŭ apošnija hady syny pierastali ź joj kudy-niebudź vychodzić.
— Saromiejucca?
— Tak.
— U intervju, jakoje vyjšła hady praz try paśla naradžeńnia dziaciej, vy zhadvali pra niepryjemny momant, kali vas nazvali babulaj, a nie mamaj.
— Tak, kazali takoje realna. Dyk jany [syny] zaraz sa mnoj nikudy nie chodziać, u palikliniku tolki jeździm.
Anton i Adam, padumaŭšy, kažuć, što heta ŭsio ž nie tak.
— Nu, kažuć, nie saromiejucca. Prosta, moža, nie chočuć, — ź vidavočnaj palohkaj kaža maci.
— Jakija adnosiny skłalisia ŭ vas ź dziećmi? Vas možna nazvać strohaj mamaj?
— Tak.
— Čamu?
— Byvaje, mocna svarusia, ale syny ŭ asnoŭnym mianie słuchajucca. Jany dobryja dzieci.
U kancy intervju ŭdajecca ŭbačyć Adama i trochi parazmaŭlać ź im u prysutnaści i z dazvołu maci. Chłopčyk pryznaŭsia, što vielmi pieražyvaje praz svaju źniešnaść i z-za hetaha ŭvieś čas u asnoŭnym pravodzić doma.
— Mianie časta abzyvajuć u škole, kažuć, što tvar niejki nie taki, — pryznajecca Adam. (Ad siabie dadadzim: chłopčyk nosić akulary i vyhladaje jak zvyčajnaje dzicia.)
— Dy z-za kampjutara ty nie chočaš vychodzić, Adam. Jany [braty] padzialili pa časie kampjutar, z-za hetaha i nie vychodzić.
— Nie vychodžu, tamu što mianie pastajanna abzyvajuć, a ŭ kampjutary siadžu, tamu što mnie niama z kim bolš razmaŭlać, — nie zdajecca Adam.
Pa reakcyi Taćciany prykmietna, što jana pieražyvaje za Adama, ale ŭ siłu svaich pierakanańniaŭ imkniecca nie zasiarodžvać uvahu na prablemie.
— U takim uzroście ŭsie dzieci pieražyvajuć pra svaju źniešnaść, ale vyrastajuć — i stanoviacca pryhožymi. Adam, kali vyraście, taksama budzie pryhožym.
— Taćciana, u vas jość mara, źviazanaja ź dziećmi?
— Kali mianie nie stanie, to ja chacieła b, kab jany byli razam, padtrymlivali adzin adnaho, byli jak adno cełaje. I kab u ich byli kvatery na adnym paviersie.
Kamientary
Niechta tut bačyć ščaście?