Navat biełarusy, jakija nie havorać pa-biełarusku, razumiejuć słova «daščentu». Ale navat nie ŭsie fiłołahi viedajuć, što takoje «ščent».
Hetaje jomistaje słova niezrazumiełaje rasijanam, ale kožny biełarus, ukrainiec i palak jaho viedajuć i ŭžyvajuć. Jano mocnaje, vyraznaje, trapnaje.
Baročnuju carkvu pad Žyrovičami razabrali daščentu. Kamandny punkt zhareŭ daščentu.
Daščentu značyć «kančatkova, poŭnaściu (pieravažna ź dziejasłovami zhareć, razburyć, zrujnavać)». Tak tłumačyć jaho Tłumačalny słoŭnik biełaruskaj movy.
Jakoje pachodžańnie vyrazu «daščentu»?
Słova «ščent» u sučasnaj movie niama. Ale movaznaŭcy zaŭvažyli jaho suviaź ź vielmi starym słavianskim koraniem. Ad jaho ž pachodziać słova naŠČADak (=patomak) i ciapier redka ŭžyvanaje słova «čada» (=dzicia).
Ź ciaham času «č» pierajšło ŭ «šč» (niešta padobnaje adbyłosia i ŭ słovie «ščaście».
U słova «ščent» hetaje «en» zachoŭvaje śled starasłavianskaha słova čędo — čada, dzie «e» było nasavym. Nasavyja huki byli ŭłaścivyja daŭnim słavianskim movam, jak i bałckim.
«Čend» z časam stali vymaŭlać jak «ščend», a paśla i jak «ščent». I značyła hetaje słova «apošni naščadak».
«Da ščendu», «daščentu» — heta značyć, da apošniaha naščadka, da korania, da padmurka, da ziamli, kali «ni čaladzina, ni skaciny» nie zastavalisia.
Darečy, u słovach «paČaĆ», «paČaTak» — vodhulle taho samaha pradaŭniaha korania.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Ciapier čytajuć
Historyja ŭ EHU — heta histfak vašaj mary. Jeŭrapiejski dypłom z navučańniem na biełaruskaj movie pry intensiŭnym vyvučeńni anhlijskaj. I poŭnaja svaboda11
Kamientary
"Jašče" / "ašče", to bok, nia ūsio, niejki astatak, niešta pakinuli, "aščadzili". A daščentu - biez astatku, calkam, da rešty, da kanca...
Ci nie ? :)
U ruskich slova "poščada", "biezpoščadno" josc`, pavinna b i im hetaje slova byc` zrazumiela...
Kali carkvu "raźbirajuć daščentu", to heta aznačie JAJE POŬNAJE ŹNIKNIEŃNIE. Kali ž jaje adnoviać, to ŭžo nijaki nie budzie "ščent"
--
połnosťju = (narieč.) poŭnaściu (cielikom) pałkam
----
daščentu = do osnovanija, dotła, vdriebiezhi, dočista, vkoniec, v puch i prach