Adkul na vulicach Minska źjaviŭsia tvar, jaki pužaŭ dziaciej 1990-ch?
Hipsavyja maski łahatypa telekampanii «VID» možna było adšukać u roznych kutkach Minska i Viciebska. Siońnia hetyja tryvožnyja vyjavy sustrakajucca ŭsio radziej. Razabralisia, adkul jany ŭzialisia na vulicach biełaruskich haradoŭ i kaho nasamreč adlustroŭvaje znakamity łahatyp.
Siońnia viadoma tolki pra adnu masku, jakaja zachavałasia ŭ Minsku, — jana visić na ścianie žyłoha doma pa vulicy Kazłova, 15. Ale jašče niadaŭna ich było kudy bolš. Ich možna było sustreć na aharodžach, na ścienach budynkaŭ, na leśvicach i inšych miescach, časam vielmi nieprykmietnych.
Isnuje mierkavańnie, što maski źjavilisia ŭ 2000-ch hadach dla zdymkaŭ rasijskaha sieryjała. Adnak realnaść našmat praściejšaja: usie hetyja hipsavyja vyjavy byli stvorany biełaruskim mastakom Maratam Tekto u 2010-ja hady, na chvali kulturnaha ŭzdymu i papularnaści stryt-artu.
Marat Tekto pryjšoŭ u stryt-art z hrafici-kultury, ale chutka admoviŭsia ad malavańnia hrafici i pačaŭ ekśpierymientavać z hipsam. Adnoj ź jaho rabot staŭ łahatyp telekampanii «VID» — hipsavyja «tvary», razmalavanyja i rasklejenyja pa ŭsim horadzie.
Cikava, što mastak nie ŭkładvaŭ u svaje pracy asablivaha sensu. Heta tolki ŭzmacniała tuju niavyznačanuju tryvohu, jakuju vyklikaŭ łahatyp telekampanii ŭ hledačoŭ: tady taksama nie było zrazumieła, navošta hety tvar źjaŭlajecca na ekranie.
Marat taksama viadomy svaimi hipsavymi krasoŭkami, jakija ŭpryhožvali paštovuju skryniu kala «čyrvonaha dvoryka» i stali miłaj haradskoj słavutaściu. Paśla karotkaha pieryjadu aktyŭnaści mastak ź psieŭdanimam Tekto źnik z kulturnaha pola.
Što za tvar na łahatypie?
Dla mnohich zastavałasia zahadkaj, što za istota adlustravana na łahatypie telekampanii «VID». Jaje źjaŭleńnie pierad papularnymi prahramami kštałtu «Pole cudaŭ» ci «Dabranač, małyšy» ŭ 1990-ch hadach vyklikała ŭ dziaciej tryvohu.
Hety łahatyp źjaviŭsia praktyčna adrazu paśla stvareńnia kampanii ŭ 1987 hodzie. Ideju Uładzisłavu Liśćievu, adnamu sa stvaralnikaŭ telekampanii, padkazała jahonaja žonka Albina Nazimava.
Nazimava na toj momant pracavała restaŭratarkaj u maskoŭskim Muziei Uschodu i prapanavała ŭ jakaści łahatypa vykarystać kieramičnuju hałavu Ho Siana, kitajskaha fiłosafa III-IV stahodździaŭ, jakaja zachoŭvałasia ŭ muziejnaj kalekcyi.
Skulpturnaja vyjava fiłosafa mieła doŭhija apuščanyja vušy, ź jakimi zvyčajna malujuć mudracoŭ, uśmiešku na tvary, a na łysaj hałavie siadzieła trochnohaja žaba — simvał dastatku i ščaścia ŭ kitajskaj kultury. Mahčyma, apošniaje paŭpłyvała na vybar televizijščykaŭ.
Ale kiraŭnictva muzieja admoviła telekampanii vykarystoŭvać vobraz svajho ekspanata ŭ jakaści łahatypa. Tady Liścieŭ pajšoŭ na chitraść i z dapamohaj kampjutarnaj hrafiki, jakoj tady zachaplalisia mnohija, źmianiŭ pieršapačatkovy vyhlad skulptury. Na łahatypie telekampanii źjaviŭsia tvar, abiedźvie pałovy jakoha vidavočna ŭtvorany lustranym adlustravańniem adnoj ź ich i retuššu cieniaŭ. Z tvara Ho Siana źnikła ŭśmieška, prybrali vušy, a žaba na hałavie straciła paznavalnaść, bolš nahadvajučy prosta hulku.
Źmianieńni ŭnieśli niespadziavany efiekt. Pryhožy i mudry vobraz pieratvaryŭsia ŭ tryvožnuju i žudasnuju vyjavu, jakaja trapiła ŭ tak zvanuju «złaviesnuju dalinu».
Ale źmianiać svoj łahatyp telekampanija «VID», vidać, nie vielmi śpiašałasia. Kardynalnych źmien jon źviedaŭ tolki ŭ 2017 hodzie, kali jaho nabliziła da pieršapačatkovaha vobraza Ho Siana. Hałava atrymała nazad svaje vušy, uśmiešku i žabu, pazbaviŭšysia žudasnaści.
Adnak dla mnohich ludziej hety tvar zastaniecca častkaj dziciačych uspaminaŭ — dziŭnym, niezrazumiełym i krychu strašnym.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆChto toj nieadekvatny biełarus, jaki lasnuŭ dziciatka hałavoj ab padłohu ŭ maskoŭskim Šaramiećcievie8
Kamientary
...
maska zusim biez vušej. biez mudraści. biez uśmieški, bahaćcia i ščaścia. miartvieckaja. voś i pužała dziaciej