Litaratura22

Jak vyhladali banknoty ź Jankam Kupałam i pieršaja kampjutarnaja hulnia pa-biełarusku? Vyjšła kniha pra najnoŭšuju biełaruskuju historyju

Kniha #IMBY raskazvaje pra biełaruskija padziei i hierojaŭ 1991-2005 hadoŭ.

Aŭtar knihi Pavieł Vałatovič raskazvaje, što heta sproba stvaryć biełaruskija «Namiedni».

«Ja vielmi lublu «Namiedni» Leanida Parfionava. Saču za im amal 25 hadoŭ. I zaŭsiody, kali hladzieŭ, była dumka: a ci nie zrabić nam ułasnyja «Namiedni»? Nie pra Saviecki Sajuz, nie pra Rasijskuju Impieryju, a mienavita biełaruskija», — padzialiŭsia Pavieł na prezientacyi knihi ŭ Vilni.

Nad knihaj pracavała siem čałaviek na praciahu paŭtara hoda. Hety tom achoplivaje 1991-2005 hady sučasnaj biełaruskaj historyi.

Tut zhadvajucca nie tolki znakavyja palityčnyja padziei (refierendumy, pratesnyja maršy, zabojstva palitykaŭ), ale i hučny kryminał, kulturnyja źjavy, miemy.

Naprykład, pieršaja kampjutarnaja hulnia na biełaruskaj movie «Miensk». Jaje i ciapier možna znajści ŭ internecie. Sutnaść u tym, kab dapamahčy hałoŭnamu piersanažu, rokieru Lavonu, abyści hopnikaŭ i milicyjantaŭ i razhramić kłub «Reaktar».

Interfejs pieršaj kampjutarnaj hulni na biełaruskaj movie «Miensk»

Pieršaja denaminacyja, prajekt nacyjanalnaj valuty z partretami Janki Kupały i Jakuba Kołasa na banknotach, zakryćcio Kołasaŭskaha liceja, adjezd Zianona Paźniaka ź Biełarusi, śmierć Vasila Bykava i Alesia Adamoviča, kijoski «Chutka-smačna» — heta tolki častka padziej, jakija zhadvajucca na staronkach vydańnia.

Eskizy nacyjanalnaj valuty, zaćvierdžanyja Šuškievičam, Kiebičam i Bahdankievičam (1992)
Kupiura ź Jankam Kupałam, datavanaja 1993 hodam, jakaja tak i nie pajšła ŭ abarot

U pradmovie da knihi aŭtar tłumačyć: heta nie padručnik, a sproba raskazać najnojšuju historyju Biełarusi praz svaje uspaminy.

Nazva IMBY rasšyfroŭvajecca jak «ja biełarus». Ale maje i druhoje značeńnie. Na amierykanskim słenhu heta skaračeńnie frazy in my backyard («na maim zadnim dvary»). Amierykancy tak kažuć pra niešta im blizkaje, ciesna źviazanaje z domam.

U knizie zaŭvažna šmat miesca advodzicca spartyŭnym i muzyčnym padziejam. Što ni dziŭna: Pavieł Vałatovič raskazvaŭ, što byŭ fanatam «Presboła» i «Muzyčnaj haziety». Ale ci varta było stolki pisać pra spartovyja dasiahnieńni?

«Nie viedaju, jak ciapier, ale ŭ 1990-ja my hetym nasamreč hanarylisia», — patłumačyŭ Pavieł. 

Niekatoryja rečy, sfatahrafanyja dla knihi, — z kalekcyi aŭtara. Naprykład, značok KDB ź bieł-čyrvona-biełym ściaham, adzin ź niezaćviedžanych varyjantaŭ pašparta z «Pahoniaj», uzory kupiur z partretami biełaruskich piśmieńnikaŭ.

Na prezientacyi ŭ aŭtara spytali: ci nie dumaŭ jon, jak by vyhladała heta kniha, kali b jaje pisali ludzi ź inšymi ideałahičnymi pohladami? Pavieł adkazaŭ, što takich knižak užo šmat. «Adkryjcie luby padručnik pa historyi za minułyja hadoŭ 30 — pieryjad z 1991 pa 1994 naohuł nie isnuje».

Vydańnie vyjšła ŭ ćviordaj i miakkaj vokładcy. Z apošniaj zdaryŭsia kazus.

«Uvieś tyraž pavinien byŭ być u ćviordaj vokładcy. My nadrukavali miakkuju da prezientacyi ŭ Varšavie, tamu što typahrafija nie paśpiavała. Ale kali kniha była nadrukavana, usio było dobra, akramia takoha maleńkaha momantu — u joj nie było nazvy. I my za dźvie hadziny da prezientacyi ŭ Varšavie nadrukavali nalepki», — dzielicca aŭtar.

U kancy hoda budzie biełaruskamoŭnaje vydańnie knihi. A druhi tom, jaki achoplivaje nastupnyja 15 hadoŭ paśla 2006-ha, čakajecca ŭ 2025-m. Mahčyma, tudy daduć kiuar-kody na videa ab padziejach i źjavach, jakija buduć zhadany na staronkach.

Dla Paŭła heta ŭžo nie pieršaja kniha. Jon aŭtar bijahrafii hurta «Niejra Dziubiel» («Ohromnaja tień doždievoho čiervia»), hajda tusovačnych miescaŭ Minska 1990-ch («Ot Panikovki do Šajby»).

Kamientary2

  • Pavieł Libierman
    13.10.2024
    Lanota navat pisać hłybokuju analityku da artykuła, bo šyzanuty pijanier, jakomu davieryli maderacyju, albo zusim nie pastavić, albo vydalić. Tak što idzi, pijanier, u piekła ŭśled za kabzonam. Fak ju.
  • idk
    13.10.2024
    Sapraŭdy "Namiedni"

Ciapier čytajuć

Aryštavany viadomy nieŭrołah Rusłan Badamšyn. Jon byŭ na chatniaj chimii13

Aryštavany viadomy nieŭrołah Rusłan Badamšyn. Jon byŭ na chatniaj chimii

Usie naviny →
Usie naviny

Śviatłana Cichanoŭskaja raskazała pra chvarobu syna i jaho cikavaść da hieapalityki12

Ukrainski sałdat uratavaŭsia z akružeńnia na elektrarovary, jaki jamu skinuli z drona1

Z kastryčnika pačnuć dziejničać novyja praviły ŭjezdu ŭ ES. Što źmienicca dla biełarusaŭ

Žurnalist Ihar Karniej pra toje, jak atrymaŭ u spadčynu represavanyja hieny1

U Minsku prajšoŭ «Žanočy zabieh»5

«Chavaješ svoj žach, bo heta škilet sa skuraj». Śviatłana Cichanoŭskaja pryznałasia, ci paznała Siarhieja praź piać hadoŭ4

Cikavyja novyja zachapleńni vybrała sabie Śviatłana Cichanoŭskaja12

Upieršyniu ŭ Biełarusi stvaryli vialikuju mietaličnuju pralotnuju kanstrukcyju3

Mikałaj I zabaraniŭ užyvać nazvy Litva i Biełaruś? Heta saviecki mif40

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Aryštavany viadomy nieŭrołah Rusłan Badamšyn. Jon byŭ na chatniaj chimii13

Aryštavany viadomy nieŭrołah Rusłan Badamšyn. Jon byŭ na chatniaj chimii

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić