Беларус 1200 дзён чакаў ДНЖ у Польшчы. Цяпер ён плануе пераехаць у іншае ваяводства
Яўген — хімік і праграміст. У 2017 і 2018 гадах ён прыязджаў у Глівіцэ (горад у Сілезскім ваяводстве) як турыст, і горад яму спадабаўся. Таму, калі некалькі гадоў пазней ён вырашыў пераехаць у Польшчу па праграме PBH, выбраў менавіта гэты горад, нягледзячы на папярэджанні, што з легалізацыяй у Сілезскім ваяводстве цяжка.
У выніку ДНЖ беларус чакаў 1200 дзён. Яго гісторыю распавяла газета Wyborcza. Most коратка пераказвае гэты матэрыял.
У кастрычніку 2017 года Міністэрства навукі і вышэйшай адукацыі Польшчы ініцыявала стварэнне Нацыянальнага агенцтва акадэмічнага абмену (NAWA). Яно вяло праграму «Салідарны з Беларуссю — стыпендыі NAWA для студэнтаў і навукоўцаў». Яўген тады рыхтаваўся да абароны дысертацыі па хіміі і разам з сябрам падаў заяўку на гэтую праграму. Яе адобрылі.
Але візу ён атрымаў па праграме Poland Business Harbour (PBH) для праграмістаў. У Польшчу прыехаў у лютым 2021 года. А ў лістападзе таго ж года, калі стыпендыяльны праект падыходзіў да канца, ён прыняў прапанову ад IT-кампаніі.
Там ён працуе да гэтага часу, а ва ўніверсітэце, дзе як навуковец працаваў над навуковым праектам, цяпер застаецца як валанцёр і рыхтуецца да габілітацыі — атрымання найвышэйшай акадэмічнай ступені. Нядаўна, напрыклад, яму ўдалося адрамантаваць скануючы тунэльны мікраскоп, які быў няспраўны каля 25 гадоў. Такі можа каштаваць мінімум некалькі сотняў тысяч еўра.
Блакавалі рахункі, пагоршылася здароўе
Перад пераездам у Польшчу сябар папярэджваў Яўгена, што ў Сілезскім ваяводстве з легалізацыяй складана — афармленне дакументаў можа займаць каля паўтара года.
— Я быў да гэтага гатовы, але не ўяўляў, што працэдура зацягнецца на 3,5 года, — прызнаецца мужчына.
Спачатку легалізацыяй яго знаходжання займаліся юрысты працадаўцы. 25 сакавіка 2022 года заява на атрыманне карты побыту з мэтай працы была адпраўлена поштай ваяводзе. Праз амаль паўтара года, 3 жніўня 2023 года, ён здаў адбіткі пальцаў — гэта абавязковая працэдура.
Без дакументаў ён некалькі разоў апынаўся на мяжы выжывання. Яго банкаўскія рахункі блакавалі, ён не мог нідзе зарэгістравацца па месцы жыхарства або выехаць за мяжу (акрамя Беларусі, але тады ў яго не было б падстаў вярнуцца ў Польшчу). Так 2,5 года Яўген не мог убачыцца з партнёрам, які жыве ў іншай краіне, з-за чаго з’явіліся праблемы ў асабістых адносінах. З-за пастаяннага стрэсу пагоршылася здароўе.
Юрысты яго працадаўцы падрыхтавалі дзве заявы аб паскарэнні разгляду справы (у ліпені 2022 года і снежні 2023 года), а таксама просьбу аб сустрэчы з дырэктарам Дэпартамента па справах замежнікаў (у верасні 2024 года). Усё гэта, паводле слоў беларуса, было праігнаравана.
— Мы адправілі напамін (5 чэрвеня 2024 года), на які ўжонд (дзяржаўны орган) адказаў, што згодна з законам аб дапамозе грамадзянам Украіны ў сувязі з узброеным канфліктам на тэрыторыі гэтай дзяржавы («спецзакон») прамежкі па справах прыпыняюцца да 30 чэрвеня 2024 года. На наступны дзень дзеянне спецзакона было падоўжана да 30 верасня 2025 года. Такім чынам, Сілезскі ваяводскі ўжонд зняў з сябе адказнасць за затрымкі ў разглядзе справы. Аднак я лічу, што ўпраўленне проста працавала нездавальняюча і злоўжывала гэтым артыкулам спецзакона, — кажа мужчына.
Пісаў у пракуратуру і амбудсмену па правах чалавека
У лістападзе 2024 года Яўген адмовіўся ад паслуг юрыстаў і вырашыў узяць справу ў свае рукі. Ён накіроўваў ва ўжонд просьбы паскорыць разгляд яго справы, напісаў у офіс амбудсмена па правах чалавека ў Варшаве і звярнуўся ў пракуратуру. Праз два тыдні пасля падачы заявы яго выклікалі на допыт.
8 красавіка 2025 года мужчына атрымаў лісты з пракуратуры і офіса амбудсмена па правах чалавека пра тое, што рашэнне аб выдачы яму ДНЖ было прынята яшчэ ў канцы лютага 2025 года і яно дзейнічае да 2028 года. Пры гэтым рашэння пра гэта з ужонда ён не атрымліваў.
Мужчына паехаў у дзяржаўны орган, каб напісаць заяву на друк карты побыту, атрымаў талон на 12 мая. Але 12 мая ні самай карты, ні нават рашэння там зноў не аказалася.
7 ліпеня 2025 года, праз 1200 дзён з моманту падачы заявы, ён даведаўся, што карта гатовая. Папяровага рашэння (і яго дубліката) ён не атрымаў да гэтага часу.
Цяпер Яўген плануе пераехаць у іншае ваяводства. Кажа, з Сілезскім ужондам не хоча мець нічога агульнага.
Рэкорд — больш за сем гадоў
Сілезскае ваяводства — адно з самых праблемных з пункту гледжання хуткасці легалізацыі замежнікаў. Праверка Нацыянальнай кантрольнай палаты ўстанавіла, што аднойчы чыноўнікам спатрэбілася амаль сем гадоў і пяць месяцаў, каб апрацаваць заяву замежніка на прадастаўленне ДНЖ.
Журналісты газеты Wyborcza накіравалі запыт у Сілезскі ваяводскі ўжонд, але адказу пакуль не атрымалі.
Цяпер чытаюць
Латушка: У Пяткевіч трэсліся рукі, галава, яна тупала, крычала: «Вы насаджаеце нацыяналізм»39
Каментары