«Гектар прыносіць каля $20 000». Буяковы фермер расказаў, як можна зарабіць на ягадах у Беларусі

Хочаце буяковую ферму? Вось да чаго трэба быць гатовым

На гэты момант у Руслана Бойкі кампанія, якая займаецца вырошчваннем буякоў, гадавальнік і лабараторыя па вытворчасці саджанцаў розных культур, а таксама інжынерная адукацыя знайшлі адлюстраванне ў вытворчасці абсталявання для каліброўкі і фасоўкі ягад.

«Калі я ўпершыню пабываў на буяковым полі ў Беларусі, то прыйшоў у поўнае захапленне. Мяне ўразіла тое, што ў гэтай справе вынік працы прыкметны нават з космасу — у прамым сэнсе. Калі адкрыць Google Maps і наблізіць участкі, то будуць бачныя плантацыі буякоў. Чым мне яшчэ спадабалася гэтая ідэя для бізнэсу — люблю складаныя праекты і рознапланавыя задачы».

Павялічыць

Праз некалькі гадоў пасля той самай першай паездкі на поле Руслан заснаваў сваю ўласную кампанію «Блюкоін». Да гэтага займаўся дэталёвай падрыхтоўкай да старту ўласнага бізнэсу.

Што Руслан зрабіў у першую чаргу:

• 1. Разабраўся, якія патрэбныя рэсурсы для запуску бізнэсу.
• 2. Знайшоў зямельны ўчастак.
• 3. Сабраў усе неабходныя дакументы.
• 4. Падумаў, якіх спецыялістаў трэба прыцягнуць.
• 5. Разабраўся, як падрыхтаваць участак да пасадкі буякоў.

Ёсць некалькі ключавых пытанняў, якія трэба вырашыць яшчэ да пасадкі буякоў. Напрыклад, вы павінны вызначыцца, колькі часу вы хочаце і гатовыя выдаткаваць на пасадку плантацыі. Чым карацейшы гэты тэрмін, тым вышэйшыя будуць вашы ўкладанні.

«Калі хочаце атрымаць ягады хутчэй, за два-тры гады, гэта адзін варыянт развіцця падзей. Калі ёсць магчымасць расцягнуць гэты тэрмін — гэта ўжо іншы варыянт развіцця і іншыя, больш нізкія інвестыцыі».

Павялічыць

Чаму чым карацейшы тэрмін, тым вышэйшыя інвестыцыі? Вось невялікі прыклад.

Калі хочаце хутчэй атрымаць першы прамысловы ўраджай, Руслан рэкамендуе купляць дарослы пасадачны матэрыял (якому ўжо 2-3 гады), а ён, вядома ж, даражэйшы за маладняк. Плюс калі не ставіць перад сабой мэту зрабіць усё як мага хутчэй, то можна не адразу, а паэтапна закупляць тэхніку, паступова пашыраць штат супрацоўнікаў.

— Дзе вы атрымлівалі інфармацыю пра тое, як займацца буякамі?

— На жаль, у нас на постсавецкай прасторы не рыхтуюць аграномаў-ягаднікаў. Можа, на працягу аднаго трыместра студэнтам-аграномам і чытаюць лекцыі па гэтай тэме, але ўсё ж такі спецыялістаў па ягадагадоўлі ў нас не рыхтуюць. Таму я шукаў інфармацыю ў інтэрнэце — глядзеў ролікі на YouTube, вывучаў артыкулы ў інтэрнэце. Пачаў ездзіць на семінары — і ў Расію ездзіў на мерапрыемствы, і ў Заходнюю Еўропу. Калі чуў, што дзесьці будзе праходзіць лекцыя для ягаднікаў, — абавязкова ехаў.

Ці складана займацца буякамі ў Беларусі? Руслан адказвае так: любая культура патрабуе догляду. Нават калі будзеце займацца бульбай — будзьце гатовыя папрацаваць, а не «пасадзіў і забыўся».

Павялічыць

— З якой сумы ўкладанняў вы пачыналі?

— Складана сказаць з дакладнасцю да капейкі, але наогул у 1 гектар буяковай плантацыі трэба ўкласці на старце каля $25 000. У гэтую суму ўключаныя выдаткі на пасадачны матэрыял, пасадачны субстрат, угнаенні, стварэнне агароджы, арганізацыю паліву, заробкі работнікам — тым жа трактарыстам.

Гэтыя $25 000 — сярэдняе значэнне. У гэтую суму не ўваходзяць выдаткі на выкуп участка, куплю тэхнікі, стварэнне крыніцы водазабеспячэння.

Гэта не значыць, што калі вы ўклалі $25 000, то ніякіх іншых выдаткаў больш не спатрэбіцца. Далей спатрэбяцца штогадовыя ўкладанні ў догляд за полем, гэта ад $3 000 да $6 000 на праполку, падкормку і падобнае.

У Руслана 6 гектараў зямлі, з іх 5 гектараў — палі з буякамі (іх ён называе «карыснай плошчай»). У яго запыталіся: адкуль у работніка МНС знайшліся такія сумы на стартавы капітал? Хлопец тлумачыць: набраў пазык. Плюс вырашыў развівацца паступова і на старце рабіў самыя мінімальныя ўкладанні з магчымых:

«Я займаюся дапамогай іншым людзям у стварэнні плантацый буякоў. Звычайна рэкамендую пры закладцы плантацый выкарыстоўваць каля 200 літраў пасадачнага субстрата на 1 пагонны метр поля і не менш за 60% торфу. Гэта дазволіць потым яшчэ 10 гадоў не вяртацца да пытання торфу. На сваім полі я выкарыстаў менш торфу — з разлікам, што з часам паступова буду дадаваць яго яшчэ. Таксама замест дарослых саджанцаў я выкарыстаў зусім маладыя, якія ў 3-4 разы таннейшыя. Іх трэба ўмець дагадоўваць самастойна».

Павялічыць

Калі поле пачне прыносіць грошы?

У бізнэсе ёсць такое паняцце, як «даліна смерці». Гэта перыяд, калі бізнэс сутыкаецца з сур'ёзнымі фінансавымі і аперацыйнымі цяжкасцямі. Калі грошы ўжо ўкладзеныя, а ўстойлівай прыбытковасці яшчэ няма.

Буякі пладаносяць не адразу, нейкі ўраджай яны дадуць ужо на наступны год, але гэта будзе па дзве-тры ягады з куста. Прамысловы ўраджай вы атрымаеце на трэці-чацвёрты год у залежнасці ад таго, па якім сцэнары вы развіваліся і колькі памылак дапусцілі.

«Памылкі адкатваюць тэрмін атрымання ўраджаю, — кажа Руслан. — У мяне таксама было шмат памылак, іх я ператварыў у асабісты досвед, якім цяпер дзялюся. Напрыклад, не паставіў плот. З-за гэтага пацярпелі расліны на ўскраіне, і гэта было прыкметна не адразу. Зайцы і казулі пагрызлі верхавіны кустоў, з-за гэтага вегетатыўная маса стала развівацца няправільна: галінкі буякоў сталі расці ўшыркі, а не ўверх; кусты пачалі фармавацца няправільна».

Калі казаць пра прыемнае — пра грошы, якія вы атрымаеце. Глабальна на даход ўплываюць два фактары: 

• 1) ураджайнасць;
• 2) цана на ягады ў канкурэнтаў на гэты момант.

На кошт ягад больш за ўсё ўплывае іх колькасць на рынку на момант продажу. Ёсць пікі сезона, калі ў Брэсцкай вобласці пачынае ісці гатунак «Блюкроп». У гэты перыяд ва ўсіх буячнікаў пачынаецца моцнае падзенне цэнаў на ягады, таму што іх робіцца занадта шмат.

Павялічыць

«Калі казаць пра прыкладныя аптовыя расцэнкі, у сезон буякі можна прадаваць па $4 за кілаграм. Давайце палічым даход на 1 гектар. Дапусцім, у вас планавая ўраджайнасць: 2,5 кілаграма ягады на куст пры колькасці кустоў у 3 000 штук на 1 гектар. Атрымліваем выручку ў $30 000 на 1 гектар. З выручкі трэба адняць усе выдаткі: падатковую нагрузку, выдаткі на абслугоўванне, аплата зборшчыкам. Калі ўсё добра, у вас застанецца даволі прыемная сума: каля $20 000 з гектара».

Ёсць рэчы, на якія фермер паўплываць не можа, але якія моцна ўплываюць на ўраджай. Напрыклад, гэта надвор'е.

У гэтым годзе, расказвае Руслан, надвор'е дадало непрыемнасцяў з-за залеў і нестабільнай вясновай тэмпературы (было то +25°C, то праз тыдзень —6°C).

— Дапусцім, я вырасціла гектар буякоў. Куды мне цяпер яе прадаваць?

— Гэта самае важнае пытанне, якое варта задаць сабе яшчэ да таго, як вы прымеце рашэнне займацца буякамі. Вельмі многія сярод маіх знаёмых казалі: «Хачу займацца буякамі!». Вырасціў іх, а куды прадаваць — незразумела. Раней гэта была свабодная ніша, а потым ягады сталі набіраць папулярнасць, з'явіліся канкурэнты. Раней збіраў буякі з поля — і іх забіралі пакупнікі. Не трэба было думаць пра продажы. Цяпер, каб зарабіць, трэба падумаць пра шляхі збыту.

Ёсць розныя варыянты. Некаторыя мае калегі развіваюцца за кошт развіцця асабістага брэнда і розніцы. Ёсць тыя, хто ідзе па шляху продажу на Камароўцы і Табарах. Хтосьці пастаўляе буякі ў гандлёвыя сеткі альбо аддае скупшчыкам. Можна працаваць на экспарт — на Расію, Казахстан, Туркменістан. У вас павінна быць выбудаваны ланцужок продажаў.

Павялічыць

Тым, хто хоча вырошчваць буякі, Руслан рэкамендуе разглядаць тры сцэнарыі развіцця падзей: аптымістычны, планавы і песімістычны.

— Камусьці падабаецца пазітыў, ружовыя аблокі. Я ж рэкамендую перад тым, як займацца буякамі, разгледзець менавіта песімістычны варыянт развіцця падзей. І, адштурхваючыся ад яго, вырашаць, ці сапраўды вы гатовыя займацца ягадамі.

Буякі выглядаюць эстэтычна і смачна, кусты выглядаюць прыгожа, усе абсыпаныя ягадамі; ад гэтага можа з'явіцца думка: як жа крута займацца імі! А калі пачынаеш паглыбляцца ў сітуацыю і разумееш усе складанасці…

Трэба ўзважана і цвяроза падыходзіць да гэтай гісторыі, разгледзець песімістычны варыянт развіцця падзей і прыняць рашэнне, ці гатовыя вы гэтым займацца. Калі гатовыя, лепш ўкласці 60-70 % сваіх свабодных грошай, каб засталася падушка бяспекі. Астатнія 40-30% у вас пойдуць на непрадбачаныя выдаткі. Многія складаныя рэчы ў гэтай сферы здаюцца простымі, а па факце патрабуюць дэталёвай падрыхтоўкі.

— Раней буякі называлі дарагой закускай да шампанскага, а цяпер яны ёсць у кожнай сеткавай краме. Ці не атрымаецца так, што цяпер усё больш і больш людзей пачнуць займацца буякамі, абваляць цану і згалеюць?

— Нейкі час цана будзе падаць да таго моманту, пакуль ягадамі не перастане быць выгадна займацца. Напрыклад, калі ў Брэсцкай вобласці некалькі гадоў таму ўзнікла перавытворчасць малінаў, фермеры пачалі іх карчаваць, каб займацца іншымі культурамі.

Я думаю, пік вырошчвання ў Беларусі яшчэ не наступіў. Гэта зусім не так — сказаць, што любы можа пасадзіць буякі і зарабіць на іх. Калі фермер не разумее, як перажыць пік перавытворчасці буякоў, то ён не зможа працаваць нават у нуль.

Магчыма, хтосьці прачытае мае словы і вырашыць, што я кажу пра негатыў. Але я за рэальнасць. Асабіста сам планую займацца буякамі і далей. Да гэтага рашэння трэба падыходзіць узважана, і тады вы зможаце атрымліваць асалоду ад гэтага бізнэсу.

• 10
• 2
• 1
• 1
• 1
• 0
• 0
• 2