Гісторыя1111

Чаму Горадзен стаў Горадняй?

Гісторык Мікола Волкаў у фэйсбуку расказаў пра заўважаныя ім заканамернасці ў называнні старажытных населеных пунктаў на тэрыторыі сучаснай і гістарычнай Беларусі, прымяніўшы метады параўнальнай лінгвістыкі. 

Стары замак у Гродне. Фота: Wikimedia Commons

«Працуючы разам з калегам над гісторыяй Берасця, высветліў, што назва горада і ў гістарычных крыніцах, і для мясцовага насельніцтва была мужчынскага роду, а з'яўленне формы «Берасце» ў ніякім родзе трэба інтэрпрэтаваць як гістарыяграфічную памылку.

Пры гэтым калегі звярнулі ўвагу на досыць выразна бачную заканамернасць: амаль усе старажытныя рускія гарады маюць назвы ў мужчынскім родзе. Гэта амаль правіла.

Трансфармацыя формы «Городенъ» у «Городно» — не гістарыяграфічная памылка, яна добра бачная па крыніцах XVI стагоддзя. А прычынай гэтага, верагодна, была Літва.

Таксама як з рускімі назвамі мужчынскага роду, уражвае распаўсюджанне жаночага роду сярод ранніх літоўскіх назваў: Крэва, Ліда, Вільна, Коўна і г. д. Можна дастаткова хутка дзясяткі такіх назваў адразу прывесці, згадваючы геаграфію гістарычнай Літвы.

Прычым русіны спрабавалі іх перакручваць у мужчынскі род кшталту: Ковенъ, Кревъ. Пазней з гэтым дапамаглі палякі, для якіх назвы кшталту «Керново» заўжды набывалі мужчынскі род — «Kiernów».

Я быў здзіўлены, калі па крыніцах XV-XVI стагоддзяў разабраўся, што вядомае мястэчка Ракаў пад Менскам называлася першапачаткова «Раково».

Адпаведна, літоўскім уплывам можна патлумачыць і з'яўленне Горадна/Горадні. Атрымліваецца такая цікавая дыхатамія мужчынскага і жаночага, рускага і літоўскага.

Каментары11

  • даведка
    29.01.2025
    «Молочный мир» сделал своим премиальным брендом «ГороденЪ», когда возглавил Гродненский облисполком Владимир Кравцов, уроженец Ленинградской области.
    Который речь на белорусском языке даже по бумажке не смог правильно зачитать.
  • Гарадзенец
    29.01.2025
    Чаму НН піша Гродна, Мінкс замест Горадня, Менск?
  • рабі пільна і зноў будзе Вільна
    29.01.2025
    але літоўская Вільня з нейкага перапуду цяперака мужчынскага роду - Вільнюс

Цяпер чытаюць

Біёлаг Сяргей Шэлег, якога асудзілі на 8,5 года за данаты, пасля раптоўнага вызвалення марыць і далей дапамагаць беларусам. Яго філасофія натхняе4

Біёлаг Сяргей Шэлег, якога асудзілі на 8,5 года за данаты, пасля раптоўнага вызвалення марыць і далей дапамагаць беларусам. Яго філасофія натхняе

Усе навіны →
Усе навіны

Новы законапраект па аграсядзібах закране сферу падаткаў і льготных крэдытаў

«Уражанне, што ты касманаўт, які вярнуўся з далёкага палёту». Былы палітвязень Андрэй Кузнечык расказаў пра сваю рэсацыялізацыю1

«Вынік 30-гадовага кіравання». Беларуска абурылася цэнамі на грушы3

Расійская статыстыка паказала, наколькі праз санкцыі прасеў імпарт аўто з Беларусі1

Хлопец кінуў свае красоўкі ў кантэйнер Чырвонага Крыжа ў Мюнхене. Праз тыдзень іх ужо прадавалі ў сэкандзе ў Босніі20

У абутковай кампаніі «Белвест» мільённыя даўгі і пытанне захавання прадпрыемства6

Трамп заявіў пра жаданне здзелкі з Расіяй. А ў Зяленскага ён запытае, што ў таго чуваць6

У Францыі падчас музычнага фестывалю 145 чалавек укалолі шпрыцамі2

Рэчыцкія прапагандысты апалчыліся на лялек Лабубу5

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Біёлаг Сяргей Шэлег, якога асудзілі на 8,5 года за данаты, пасля раптоўнага вызвалення марыць і далей дапамагаць беларусам. Яго філасофія натхняе4

Біёлаг Сяргей Шэлег, якога асудзілі на 8,5 года за данаты, пасля раптоўнага вызвалення марыць і далей дапамагаць беларусам. Яго філасофія натхняе

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць