Меркаванні11

«Кліент хоча — знойдуцца тыя, хто яму гэта прапануе». Навуковец ацаніў рэалістычнасць мараў Лукашэнкі пра новыя радовішчы

У Беларусі, верагодна, пачнуць узмоцнена шукаць карысныя выкапні і больш інтэнсіўна асвойваць іхнія радовішчы. Прынамсі, такое даручэнне даў Аляксандр Лукашэнка на нядаўняй нарадзе па развіцці мінеральна-сыравіннай базы. Пра тое, ці будуць адданыя выканаўцы пачынаць нешта шукаць і ці маюць шанцы нешта знайсці, з беларускім вучоным-хімікам, экс-супрацоўнікам Акадэміі навук і навукова-тэхнічным блогерам Сяргеем Бесарабам пагутарыла «Салідарнасць».

 

Сяргей Бесараб

«Што да прыродных рэсурсаў і сыравіны — на шчасце (а мо, для кагосьці на гора), іх размеркаванне прывязана толькі да фізічных законаў Сусвету, а не да трызнення чалавека з адукацыяй гісторыка.

Гэта тычыцца і Беларусі: большасць радовішчаў была разведаная яшчэ ў савецкія часы, усё больш-менш вядома.

Натуральна, здабыча рабілася — як і цяпер робіцца — тымі сродкамі, якія фармуюць суму тэхналогій на гэты момант часу.

А яшчэ ёсць такая рэч, як камерцыйная мэтазгоднасць: здабываць карысныя выкапні, кошт здабычы якіх перавышае іх уласны кошт — гэта блазенства ці нават вар’яцтва».

Пры гэтым у Беларусі насамрэч хапае розных прыродных рэсурсаў, зазначае навуковец. Але гэта зусім не значыць, што карысныя выкапні «ляжаць пад нагамі», як мяркуе правіцель.

Рэч у тым, што чалавецтва дагэтуль вельмі мала ведае пра зямную кару, дзе знаходзіцца большасць карысных выкапняў. Бо таўшчыня зямной кары — ад 30 да 70 кіламетраў, а Кольская звышглыбокая свідравіна, збудаваная для навуковых мэтаў яшчэ ў савецкія часы і да сёння самая глыбокая ў свеце — «зазірнула» ў нетры крыху больш за 12 кіламетраў. То-бок у найлепшым выпадку — на трэць.

— У гэтым сэнсе чалавечыя «калупанні» нагадваюць часотачных кляшчоў, якія буравяць слой эпідэрмісу, той верхні слой, які злушчваецца, у надзеі нешта там сабе знайсці, — праводзіць паралелі Сяргей Бесараб. — А глыбей, нават калі б і хацелі, не маюць фізічнай магчымасці пранікнуць. І ў выпадку з карыснымі выкапнямі тое самае.

У Беларусі шмат чаго ёсць цікавага. Напрыклад, радовішчы ўрану, і нават немалыя — у Гродзенскай вобласці, каля Карэліч, непадалёк ад маёй малой радзімы.

Вельмі просценькі там пасёлак, а пад ім велізарныя радовішчы ўрану, тысячы тон. Але яны знаходзяцца на такой неверагоднай глыбіні, што мэтазгоднасць здабычы не тое што нулявая, яна адмоўная.

Але, зноў жа, калі «кліент» хоча — знойдуцца тыя, хто яму гэта прапануе. Што называецца, любое вар’яцтва за вашыя грошы.

— Аднак некаторыя чыноўнікі рызыкнулі запярэчыць Лукашэнку: прыкладам, адносна аб’ёмаў нафты, якія здабывалі раней, адносна базальту, які залягае глыбока і трэба падумаць, як яго здабыць, перш чым выкарыстоўваць, і верагодных выдаткаў на такую здабычу. Магчыма, здаровы сэнс пераможа і запуску новых «прарыўных праектаў» не адбудзецца?

— Я даўно ўжо прызвычаіўся да таго, што цудаў не здараецца — нацыянальная ідэя лукашэнкаўскай Беларусі палягае ў тым, каб рэалізаваць усё дрэннае, што можна сабе ўявіць.

Але рэч у тым, што ў верхняй частцы зямной кары сапраўды амаль усе сокі выціснутыя. І калі б гэты гісторык хоць трохі вучыў у школе геаграфію, то, напэўна, разумеў бы, што да чаго з той жа нафтай.

Ён узгадаў, што ў 1975 годзе каля 8 мільёнаў тон нафты ў Беларусі здабылі. А за ўвесь час незалежнай Беларусі штогод здабыча круціцца на ўзроўні 1-1,5 мільёна, то крыху менш, то трошкі больш — і шмат хто з геолагаў кажа, што рэсурсы ўжо вычарпаныя, і нічога новага тут не зробіш.

Летась, згадвае вучоны, беларускія нафтаздабытчыкі з помпай расказвалі пра «новы метад здабычы» ZipperFrac — аднак на справе выявілася, што нічога новага і неверагоднага там няма, проста адаптавалі да беларускіх рэалій тэхналогію, якая выкарыстоўвалася ў Тэхасе з 70-х (!) гадоў мінулага стагоддзя. Прычым яна прымянялася на старых, закінутых свідравінах, груба кажучы, каб сабраць з іх апошнія кроплі запасаў нафты — але ніякага профіту ад гэтага не было і быць не магло.

— Мяркую, што і цяпер знойдуцца тыя хітрыя дурні, якія прададуць падобную недарэчнасць пад маркай інавацыі, — дадае Сяргей Бесараб. — У нас жа, як Мясніковіч увёў трэнд на інавацыі, усе з імі і носяцца.

Бо гэта яшчэ адна нацыянальная прымаўка ў лукашэнкаўскай Беларусі: «грошы асвоеныя». Я гэта вельмі часта чуў у Акадэміі навук — няважна, які вынік, галоўнае, што грошы засвоілі.

А вось датычна айчыннага базальту, вытворчасцю якога таксама даручыў заняцца Лукашэнка, эксперт не такі катэгарычны:

— Тэма цікавая і неадназначная. Рэч у тым, што базальту, граніту, умоўна, шчэбню ў Беларусі хапае. Канешне, вельмі энергетычназатратна плавіць шчэбень і рабіць з яго мікравалокны. Тым больш, разглядаць вытворчасць звычайнай каменнай ваты як ноу-хау, якое выведзе краіну ў лідары — проста смешна, гэта робіць хто заўгодна, можа нават у Афрыцы.

У цэлым базальтавае валакно — рэч цікавая, у тым ліку і з пункту гледжання перспектыўных адсарбентаў, і я не мяшаў бы гэтую тэму з агульным блазенствам, якое адбываецца ў сферы геалогіі і выкарыстання нетраў.

Але ж матэрыялазнаўчы навучтэх патрабуе і высокай кваліфікацыі, даследаванняў, значных інвестыцый, а не меркавання абсалютнага дылетанта, у якога і кансультанты ці хлусяць, ці самі не разумеюць, пра што размова. І гэта, безумоўна, тупік.

Каментары1

  • Божухна
    20.03.2024
    І па радовішчах эксперт!

Цяпер чытаюць

Што IT-бізнэс думае пра Ганну Рабаву, новую кіраўніцу Парка высокіх тэхналогій?2

Што IT-бізнэс думае пра Ганну Рабаву, новую кіраўніцу Парка высокіх тэхналогій?

Усе навіны →
Усе навіны

Беларускі фермер раскладаў вогнішчы на полі, каб выратаваць клубніцы2

Выбары ў Польшчы: па выніках першых экзіт-полаў лідзіруе Рафал Тшаскоўскі — але на долі працэнта29

Зяленскі: У аперацыі «Павуцінне» былі выкарыстаны 117 дронаў7

Саліст расійскай групы «Руки вверх» адкрые ў Мінску свой бар13

У Польшчы арыштавалі былога кіраўніка беларускага «Паспалітага рушэння» — пагражае 10 год за наркотыкі32

У Белым доме не ведалі пра падрыхтоўку Украінай спецаперацыі «Павуцінне»6

Каля расійскага аэрадрома, які не трапіў пад удар СБУ, згарэла фура4

Расійскае Мінабароны пракаментавала атаку СБУ па сваіх аэрадромах13

Сярод прапаноў Украіны на перамовах у Стамбуле — сустрэча Зяленскага з Пуціным2

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Што IT-бізнэс думае пра Ганну Рабаву, новую кіраўніцу Парка высокіх тэхналогій?2

Што IT-бізнэс думае пра Ганну Рабаву, новую кіраўніцу Парка высокіх тэхналогій?

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць