«Капітан Ваўканогаў уцёк»: забаронены расійскі фільм, які абавязкова глядзець ГУБАЗіКу

«Капітан Ваўканогаў уцёк» выйшаў не ў час, напрошваецца аналогія з беларускім «Купалам» — такое сёння проста не можа аказацца ў пракаце. 

Дзеянне фільма разгортваецца ў Ленінградзе ў 1938 годзе.

Гістарычна адукаваны глядач і без дадатковых тлумачэнняў уявіць сабе ліпкую атмасферу ў дзяржаве, калі ўжо «яжоўскія» сталі класці «ягодаўскіх» у траншэі з прастрэленымі патыліцамі. 

Так і капітан Фёдар Ваўканогаў — паважаны і паслухмяны супрацоўнік абласнога ўпраўлення ўнутраных спраў, падыходзячы да работы, становіцца сведкам самагубства свайго начальніка.

А падняўшыся ў кабінет, даведваецца, што ў ягоным упраўленні праходзіць «пераатэстацыя», з якой выкліканыя калегі ўжо не вяртаюцца. 

Ваўканогаў супастаўляе падзеі, халадзее і вырашае ўцячы, разумеючы і свой далейшы лёс. Наўмысна не папярэджваючы свайго найлепшага сябра (адначасова — калегу), які потым будзе закатаваны і расстраляны. 

На пошукі збеглага з табельнай зброяй капітана накіроўваецца новапрызначаны начальнік — маёр Галаўня з цалкам новым аддзяленнем супрацоўнікаў, набраных замест ранейшых. 

Завязка фільма адбываецца ў момант, калі беспрытульнага Ваўканогава разам з іншымі бамжамі затрымліваюць спецслужбісты і, не апазнаўшы, вязуць, каб гэтыя маргіналы дапамаглі закапваць расстраляных у гэты дзень спецслужбістаў — як выявіцца, калег Ваўканогава. 

Скончыўшы з такой работай, капітан бачыць галюцынацыю.

Ягоны найлепшы сябар Вераценнікаў вылазіць з брацкай магілы і перадае галоўнаму герою філасофскае пасланне з таго свету. 

«Усе нашы — у пекле», — кажа ён сярод усяго. Бо тое, што яны рабілі, не даруецца. Але, маўляў, у Ваўканогава ёсць шанец. 

Калі ён пакаецца ва ўсіх сваіх злачынствах супраць неіснуючых «ворагаў народа» і знойдзе чалавека, які шчыра даруе яму, то пекла можна будзе абмінуць. 

Ваўканогаў не знаходзіць лепшага плана, чым дастаць справы, што па надуманых абвінавачаннях асабіста вёў, каб выбачыцца за несправядлівасць і папрасіць даравання хаця б у сваякоў гэтых людзей. 

Нехта не вытрымлівае праўды, нехта замест даравання кляне, нехта здае Ваўканогава былым калегам. 

Фільм насычаны моцнымі, вельмі рэдкай якасці для расійскага кіно дыялогамі. 

«Ваш сын расстраляны…» — кажа Ваўканогаў бацьку адной са сваіх ахвяр. 

«Няма ў мяне сына! Быў некалі, але цяпер няма. Стаў ворагам народа. Таму і добра, што расстралялі! Шкада, я гэтага не бачыў! Калі б можна было — я б яго сам расстраляў!» — кажа Ваўканогаву бацька адной з ягоных ахвяр, які глытае слёзы, але бачыць у беглым капітане правакатара. 

Павялічыць

Калегі выходзяць на след Ваўканогава, ідуць за ім па пятках. 

Яму ўспамінаюцца фрагменты ранейшай службы. 

«Як ты думаеш, чаму ўсе яны талдычаць, што невінаватыя?» — успамінаецца яму пытанне яго загінулага начальніка. 

Ваўканогаў выдае метадычку: «Спадзяюцца сысці ад адказнасці». 

Маёр называе яго дурным і тлумачыць, што іх ахвяры насамрэч невінаватыя, «але гэта толькі пакуль», яны стануць вінаватымі потым, калі пачнецца вайна, бо яны нелаяльныя, «а нехта і ўвогуле паляк». І таму яны іх «прафілактуюць» загадзя, а прызнанні выбіваюць, таму што СССР — прававая дзяржава, дзе нельга расстрэльваць ні за што. 

Гэты бліскучы дыялог — адзін з самых моцных момантаў фільма. 

Развязка будзе таксама небанальная. Фільм спадабаецца ўсім, хто любіць асэнсаванае і глыбокае кіно на складаныя тэмы. 

«Капітан Ваўканогаў уцёк» зняты рэжысёрамі Наташай Мяркулавай і Аляксеем Чупавым, гэта сувытворчасць Расіі, Эстоніі і Францыі. 

Фільм быў прэзентаваны на Венецыянскім кінафестывалі ў 2021 годзе, атрымаў прыз глядацкіх сімпатый на фестывалі «Кінатаўр», шэраг іншых прэмій і ўзнагарод. Але яго прэм'ера, запланаваная ў Расіі на восень 2022 года, так і не адбылася.

Рэкамендуецца да прагляду ўсім беларускім сілавікам. 

Чытаць таксама:

Што паглядзець. «Нолі» (Nolly) — гісторыя легенды брытанскага ТБ

«Наступную серыю я б рабіў пра Бяляцкага». Што чуваць пра серыял «Акрэсціна»?

• 167
• 0
• 1
• 8
• 10
• 10
• 15
• 0