Milinkievič: Kali pahladzieć na vopyt inšych krain, najbolšy pośpiech byŭ tam, dzie ŭdałosia sprahnazavać i realizavać dyjałoh
«Ja ŭvieś čas zaklikaju razumieć, što roznyja byvajuć scenaryi. I nie zaŭsiody ŭdajecca stajać tolki na maralnych kaštoŭnaściach», — davodzić Milinkievič u razmovie na «Jeŭraradyjo».
Razvažajučy pra nacyjanalny dyjałoh, ideju jakoha ahučyŭ daradca Cichanoŭskaj Dzianis Kučynski, Alaksandr Milinkievič źviartaje ŭvahu, što sam Ofis u hetym bačyć dva pracesy. Pieršy — heta dyjałoh ź siońniašniaj uładaj. I tut havorka pra toje, ci ŭvohule jon mahčymy i jak jaho realizavać u isnujučych umovach.
Druhi — «paśla adychodu dyktatara». Jon, na pohlad Milinkieviča, vyhladaje bolš realistyčnym.
«Kaniečnie, heta roznyja dyjałohi. Ja liču, što pry ŭsioj našaj nianaviści da dyktatury, da hvałtu, da źniščeńnia prava Biełarusi žyć u svabodzie i niezaležnaści ŭsio roŭna my pavinny padychodzić da hetych pytańniaŭ z punktu hledžańnia intaresu krainy. Dumać pra krainu. «Dumaj pra Biełaruś».
Dla padkreślivańnia svajho pohladu Milinkievič pryvodzić słovy svajho «vielmi blizkaha siabra, ź jakim prajšoŭ vialiki demakratyčny šlach», ale pry hetym nie nazyvaje jaho proźvišča:
«Jon kazaŭ, što nam, kaniečnie, treba zmahacca da kanca z dyktaturaj. Ale nie daj Boh, kab pad abłomkami dyktatury nie stała Biełarusi».
«Treba dumać, anansavać, sprabavać, dekłaravać chacia b, što my damovazdolnyja. Kaniečnie, na ŭmovach kaštoŭnaściaŭ, pierš za ŭsio biełaruskich», — davodzić Milinkievič i padkreślivaje, što jon nie choča «hvałtoŭnaha, kryvavaha scenara».
«Kali byłyja sacyjalistyčnyja krainy išli ŭ Jeŭropu, dzie byŭ samy lepšy pośpiech? Jakraz tam, dzie ŭdałosia sprahnazavać i realizavać dyjałoh. Dzie byŭ samy horšy? Rumynija.
Nienavisny, strašny dyktatar, kryvavy dyktatar Čaŭšesku. Jaho nastolki nienavidzieli, što nie ŭstrymalisia, adviali ŭ padvał razam z žonkaj i tam kryvava rasstralali. Ličyli, što spraviadliva, jon zasłuhoŭvaje śmiarotnaha pakarańnia. I mieli prava na takoje, tamu što toje, što tam vytvarałasia… Ale paśla hetaha było ciažej za ŭsie inšyja krainy pabudavać novuju Rumyniju, demakratyčnuju, jeŭrapiejskuju. Zaraz užo ŭdałosia, ale času na heta było patračana značna bolš», — tłumačyć Milinkievič.
Milinkievič adznačyŭ, što Polšča, uličvajučy histaryčny vopyt paŭstańniaŭ, taksama mahła vybrać hety šlach, ale ŭ momant, kali isnavała ryzyka ŭvarvańnia savieckich tankaŭ, lidary demakratyčnych sił krainy sieli za stoł pieramoŭ navat z tymi, «u kaho ruki byli ŭ kryvi».
«Vyrašaŭsia los Polščy — ci ŭvojduć rasijskija tanki, paśla vajennaha stanovišča vialikaja emihracyja, padobnyja na našy pracesy, asłabła «Salidarnaść», asłabła polskaja viera, było rasčaravańnie i tak dalej… Padobna, jak i ŭ nas. I palaki — niahledziačy na strašnyja kamunistyčnyja represii, jakija byli taksama ŭ Polščy — pajšli na kruhły stoł z tymi, u kaho navat ruki byli ŭ kryvi».
Tak, na kruhłym stale prysutničaŭ kiraŭnik apošniaj polskaj dyktatury hienierał Jaruzelski, jaki «davaŭ zahady ci jak minimum adabraŭ ich na rasstreł rabočych, jakija vychodzili z pratestami». Ale jaho ŭsio roŭna zaprasili na kruhły stoł, bo jon adhavaryŭ Kreml uvodzić tanki.
Milinkievič nahadvaje, što paśla kruhłaha stała ŭ Polščy adbylisia vybary, jakija z treskam prajhrała ŭłada, i pačałasia historyja demakratyčnaj Polščy.
«Ja razumieju, što ŭ niekatorych rečach ciažka na heta pajści. Nu jak možna prabačyć tym ludziam, jakija z kryvioj na palcach? [Jany] sadziacca za stoł? Palaki heta tłumačyli [tym], što heta treba było, kab Polšča chutčej ź siabie skinuła akovy kamuny», —
praciahvaje palityk i zaŭvažaje, što navat siońnia siarod palakaŭ isnuje sprečka pra toje, ci nie była heta zdrada maralnym pryncypam. Tak, baćka byłoha premjera Maravieckaha, lidar radykalnaj «Vajujučaj salidarnaści» (Solidarność Walcząca) da kanca svajho žyćcia zastavaŭsia pierakananym, što kruhły stoł byŭ zdradaj.
Milinkievič padkreśliŭ, što havorka nie pra admovu ad kaštoŭnaściaŭ, a pra ich realizacyju ŭ takich umovach, kab zachavać Biełaruś i jaje niezaležnaść:
«Ja ŭvieś čas zaklikaju razumieć, što roznyja byvajuć scenaryi. I nie zaŭsiody ŭdajecca stajać tolki na maralnych [kaštoŭnaściach], byvaje, hetyja maralnyja kaštoŭnaści treba abaviazkova realizoŭvać, ale ŭ peŭnym sensie pajści na kampramis, jaki moža vyhladać navat amaralnym, dziela zachavańnia krainy.
Voś ciažka havaryć hetyja słovy, praŭda? Ale kali ty dumaješ, što kraina moža źniknuć u Rasijskaj impieryi, kali my zhubim niezaležnaść… Ja dumaju, što možna pajści na takija sastupki dziela naroda, dziela siabie, prodkaŭ našych».
Aryštavany dyrektar Pałaca Respubliki, adzin z arhanizataraŭ Marafona adzinstva9
Kamientary