U Alaksandra Čarnuchi dniami vychodzić novaja kniha. Pra što hetyja apaviadańni?
Aŭtar «Śvińniaŭ» Alaksandr Čarnucha vypuskaje novuju knihu pad nazvaj «Hvałt» — i abiacaje, što heta budzie zusim inšaja historyja. Raspytali piśmieńnika padrabiaźniej, čaho čakać ad novaha vydańnia i nakolki paśpiachovym akazaŭsia vypusk minułaj knihi.
Stroha kažučy, u «Hvałcie» nie adna historyja: heta dziesiać asobnych apaviadańniaŭ, roznyja i pa temach, i pa styli. Ale ich abjadnoŭvaje toje, što ŭsie hetyja siužety datyčnyja hvałtu ŭ roznych jaho vidach.
U adroźnieńnie ad «Śvińniaŭ», novaja kniha nie maje ŭ sabie ničoha śmiešnaha — heta razmova na zusim inšyja temy, kaža Čarnucha:
«Hvałt moža tyčycca śmiarotnaha pakarańnia, pra jakoje napisanaje adno z apaviadańniaŭ, a moža tyčycca kenselinhu, jak u inšym apaviadańni. Jany napisanyja ad imia roznych piersanažaŭ, naprykład, ad imia dziaŭčyny, mužčyny, dziciaci.
Jany skłalisia ŭ knižku, u jakoj kožny moža znajści niešta svajo. Kamuści spadabajecca apaviadańnie «Kociki» — jano bolš liryčnaje i, mnie padajecca, samaje śvietłaje ŭ hetaj knizie. Kamuści moža spadabacca niešta zmročnaje kštałtu apaviadańnia «Hłobster» ci «Čarapacha».
Centralnaj dumkaj knihi Alaksandr nazyvaje ideju, što hvałt jość častkaj čałaviečaj pryrody i kožny čałaviek — adnačasova i achviara, i hvałtaŭnik. Apaviadańni daśledujuć pryrodu hetaha hvałtu, i piśmieńniku chaciełasia b zapuścić dyskusiju ŭ hramadstvie.
Pieršym ź dziesiaci apaviadańniaŭ knihi stała «Ruka» — hety tvor Alaksandr nazyvaje apošnim u suśviecie «Śvińniaŭ». Heta historyja pra pamierłaha čynoŭnika, jakoha vykopvajuć z truny i staviać pierad publikaj, kab jon zrabiŭ važnuju pramovu.
Jość u «Hvałcie» apaviadańnie, jakoje stała dla Alaksandra vielmi asabistym:
«Jano pra maju maci, jakaja ŭ 2016-m pamirała ad ciažkaj chvaroby. Mnie było vielmi składana pisać hetaje apaviadańnie, bo toj pieryjad byŭ samym ciažkim u maim žyćci: paralelna z tym, što chvareła maci, u mianie adbyvalisia sudy. Heta byli sudy ź miedyčnym centram, dzie lačyłasia dziaŭčyna, u jakoj svoječasova nie dyjahnastavali rak — na intervju da mianie jana pryjšła z 4-j stadyjaj chvaroby.
Ja tady pracavaŭ žurnalistam u «Anłajniery» i napisaŭ pra hetuju dziaŭčynu tekst. Za heta na mianie i na vydańnie, u jakim ja pracavaŭ, padaŭ u sud doktar z taho miedyčnaha centra. Užo kali byŭ padadzieny pazoŭ, vyśvietliłasia, što hety ž samy doktar 20 hadoŭ tamu rabiŭ apieracyju majoj maci, mahčyma, vyratavaŭ jaje. Ja štoranicu pračynaŭsia ŭ adździaleńni chimijaterapii — spaŭ u kalidory, kab dapamahać maci. A potym jechaŭ u sud, kab sudzicca z doktaram, jaki rabiŭ joj kaliści apieracyju. Sud my vyjhrali — heta zdaryłasia ŭžo paśla taho, jak nie stała maci, a paśla i hieraini majho tekstu».
Jašče adno składanaje apaviadańnie — «Čarapacha». Heta pieraasensavańnie historyi dziaŭčynki z Samali, jakuju zhvałtavali vajskoŭcy, a paśla joj ža za heta prysudzili śmiarotnaje pakarańnie praz publičnaje zabivańnie kamianiami na stadyjonie.
Na knihu ŭ Alaksandra syšło bolš za hod. Ale jon udakładniaje, što pisaŭ apaviadańni vielmi raściahnuta ŭ časie — maŭlaŭ, heta nie taja praca, kali ty siadziš i pišaš cełymi dniami, jość i inšyja prajekty. Apošnija z apaviadańniaŭ byli dapisanyja ŭ listapadzie-śniežni 2024-ha.
Čarnucha raskazvaje, jak šukaŭ šlachi vypuścić knihu. Spačatku dvojčy padavaŭ zajaŭku na padtrymku pa prahramie Artpower ad Biełaruskaj rady kultury, ale jaje abodva razy nie ŭzhadnili. Alaksandr kaža pra supiarečnaści ŭ kamientarach, što jon atrymaŭ ad ekśpiertaŭ, jakija aceńvali zajaŭku.
Tady piśmieńnik zapuściŭ kraŭdfandynh na vydańnie knihi — dapamahła novastvoranaja płatforma Gronka. Atrymałasia sabrać 4385 jeŭra: heta nie ŭsia suma zboru, jaki vystaŭlali na płatformie, ale hetaha chapiła, kab kniha ŭsio ž vyjšła. Jaje nakład — 1000 asobnikaŭ. Žonka piśmieńnika, mastačka Taisija Čarnucha, namalavała da knihi 10 ilustracyj i vokładku.
Pabačyć, što atrymałasia, možna budzie zusim chutka — 23 studzienia startuje prodaž knihi. U hety ž dzień u varšaŭskim Muziei volnaj Biełarusi projdzie prezientacyja.
Kniha vychodzić u vydaviectvie «Januškievič», tak što nabyć jaje možna budzie ŭ kniharni «Knihaŭka» ci na jaje sajcie.
Paśla prezientacyi ŭ piśmieńnika pačniecca tur pa ZŠA z novaj knihaj pry padtrymcy Asacyjacyi biełarusaŭ u Amierycy.
Što da «Śvińniaŭ», ahułam pradałosia try nakłady biełaruskaj viersii ramana i dva nakłady viersii pa-rusku, a taksama niekalki socień ekzemplaraŭ u elektronnaj viersii.
Ciapier knihu čytajuć prykładna ŭ 60 krainach — ad Kanady i Brazilii da Paŭdniovaj Karei i Aŭstralii.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary