Ekanomika

Italjanskija fiermiery ratujuć staražytny frukt z dapamohaj soniečnaj enierhii 

Cytron na poŭdni Italii amal vymier z-za źmienaŭ klimatu i straty ekanamičnaj kaštoŭnaści. Ale vyroščvańnie ŭradžaju pad naviesam soniečnych batarej dało sadavinie novaje žyćcio.

cytron
Cytrony na rynku ŭ Artydžy, Sirakuzy, Italija. Fota: Džavani Dałorta / Wikimedia Commons

Cytron — simvał samaha paŭdniovaha rehijona Italii — Kałabryi, jaki znachodzicca na «dziubcy» tak zvanaha Apieninskaha bota. Hetaja sadavina raście ŭ rajonie z pryhožaj nazvaj Ryŭjera-dei-Čedry — Kiedravy bierah. Na praciahu stahodździaŭ, dziakujučy miakkamu klimatu, miascovyja žychary ŭ hetym kutku Italii śpiecyjalizavalisia na vyroščvańni sorta cytrona Liscia Diamante («hładki ałmaz»). Efirny alej, zdabyty ź jaho skurki, vykarystoŭvajecca ŭ stvareńni parfumy, taksama frukt maje rytualnaje značeńnie ŭ judaiźmie, jon adzin ź simvałaŭ relihijnaha śviata Sukot.

Adnak za apošnija 50 hadoŭ Liscia Diamante na italjanskim uźbiarežžy amal vymierła, bo z-za niaŭchilnych klimatyčnych źmienaŭ kałabryjcy mihravali ŭ inšyja miescy ŭ pošukach lepšaha žyćcia, a efirny alej z cytrona zamianili bolš tannymi pramysłovymi zamieńnikami. Dla žycharoŭ, jakija tut zastalisia, mała ekanamičnaha sensu ŭ tym, kab praciahvać vyroščvać sadavinu.

Soniečnyja batarei jak sposab vyratavać sadavinu i dadatkovaja krynica dachodu

raised solar panels

Antonia Łančełota. Fota: Ahaścina Pietroni / BBC

BBC raspaviadaje pra fiermierskuju siamju Łančełota, jakaja rašyłasia pajści pa šlachu inavacyj i ŭstanaviła nad cytrusavymi drevami soniečnyja batarei. Vytvorčaść adnaŭlalnaj enierhii na 40 hiektarach sielskahaspadarčych uhodździaŭ pa ŭsioj Italii nie tolki palapšaje jakaść pładoŭ, ale i daje Łančełota alternatyŭny dachod dla sielskaj haspadarki, vyrablajučy elektraenierhiju, dastatkovuju dla 16 000 siemjaŭ.

Pa słovach pradprymalnika Antonia Łančełota, pakryćcio, jakoje zabiaśpiečvajecca panelami, źniziła patrebu cytrusavych u vadzie na 70%. Płady stali bujniejšyja, lepšaha koleru i majuć mienš defiektaŭ ad uździejańnia niepahadzi. Jany taksama majuć bolš vysokuju kancentracyju efirnaha aleju ŭ skurcy.

Mužčyna abviarhaje dumku pra toje, što ŭ cieni raśliny drenna rastuć. Va ŭmovach praźmierna vysokich tempieratur na poŭdni Italii — jakraz naadvarot.

Akramia taho, dach abaraniaje raśliny ad ekstremalnych klimatyčnych źjaŭ: u 2017 hodzie, kali niazvykły zimovy maroz paškodziŭ bolšaść cytronavych raślin rehijona, drevy Łančełota vyžyli, bo paneli ich abaranili, i siamja razdavała sadžancy i inšym fiermieram.

Hetaja prablema daloka nie ŭnikalnaja dla cytronaŭ i naohuł dla cytrusavych. Źmianieńnie klimatu ŭpłyvaje na sielskuju haspadarku va ŭsim śviecie, bo ekstremalnyja ŭmovy nadvorja stanoviacca ŭsio bolš častymi. Łančełota i inšyja prychilniki ahravaltaiki spadziajucca, što hetaja praktyka moža prynieści karyść mnohim sielskahaspadarčym kulturam, jakija ryzykujuć apynucca ŭ niebiaśpiecy.

Prablemy i vykliki elektraenierhietyki

Solar panels

Ahraelektryčnaja ŭstanoŭka ŭ Niderłandach. Fota: solarniasociace.cz

Kancepcyja ahravaltaiki isnuje z 1980-ch hadoŭ. Jeŭrapiejski sajuz u svoj čas vydaŭ dyrektyvu dla dziaržaŭ-udzielnic, kab da 2020 hoda 20% ich enierhii prychodziłasia na adnaŭlalnyja krynicy, što pryviało da honki za stvareńnie soniečnych fierm.

Adnak ahraelektraenierhietyka ŭsio ž raźvivajecca ź vialikimi ciažkaściami. Z-za navizny, supracivu niekatorych fiermieraŭ źmienam i adsutnaści vyraznaha zakanadaŭstva treba prajści doŭhi šlach, pierš čym ahraelektraenierhietyka stanie mejnstrymam.

U mnohich častkach śvietu raspracoŭka bujnych soniečnych prajektaŭ na sielskahaspadarčych ziemlach adsunuła na druhi płan miascovyja supolnaści, jakija nie bačać asablivaj vyhady ad prajekta i sutykajucca ź biespracoŭjem pa miery źniknieńnia tradycyjnych miascovych sielskahaspadarčych pracoŭnych miescaŭ.

I hałoŭnaja składanaść, biezumoŭna, vydatki: pa słovach Łančełota, budaŭnictva ahraelektryčnaj fiermy z panelami, uźniatymi nad raślinami, u Italii moža kaštavać kala 1 młn jeŭra na 10 000 kv. m (jość jašče fiermy z panelami, jakija lažać prosta nad ziamli, jany na 7% tańniejšyja, ale vyhady dla fiermierskaj supolnaści ad zachavańnia ziamli mohuć pieraviesić vydatki).

Pieršapačatkovyja ŭnioski značnyja, i mohuć akupicca tolki praz šeść-siem hadoŭ. Siońnia niamnohija fiermiery mohuć atrymać dostup da takoha kapitału. Adzin z varyjantaŭ — partniorstva z vytvorcami enierhii: jany atrymlivajuć prybytak ad prodažu enierhii i płaciać arendnuju płatu fiermieru, jaki taksama vyroščvaje ŭradžaj pad panelami — mienavita tak zrabiła siamja Łančełota.

Čytajcie jašče:

U vioscy Ražanka Ščučynskaha rajona pabudavali soniečnuju elektrastancyju FOTA  

U Polščy vypracavali rekordnuju kolkaść enierhii ad soniečnych batarej

Soniečnaja enierhietyka ŭ Hiermanii: usio bolš sonca, panelaŭ i inviestycyj

Kamientary

Ciapier čytajuć

«Poŭny zaniapad u Litvie, Łatvii i Estonii». Pra što niedahavorvaje Ryžankoŭ6

«Poŭny zaniapad u Litvie, Łatvii i Estonii». Pra što niedahavorvaje Ryžankoŭ

Usie naviny →
Usie naviny

«Biellehpram» zaćvierdziŭ uzory školnaj formy na novy navučalny hod FOTY5

Mužčyna pakazaŭ u internecie školny abied. Hramadskaść aburyłasia12

U Mačuliščach abarvałasia budaŭničaja lulka, jość achviary

«Ludzi ad nas adviarnulisia». Žonka ŭładalnika pašparta prykryćcia Ivana Miščuka prakamientavała skandał ź im5

«U nas usie razmaŭlajuć na ruskaj movie». Dziciačy centr nie ŭziaŭ na pracu žančynu, bo jana razmaŭlaje pa-biełarusku34

Jeŭrasajuz choča ŭvieści poŭnuju zabaronu na zakupku praduktaŭ z rasijskaj nafty6

Rasija i Ukraina praviali čarhovy abmien ciełami zahinułych vajskoŭcaŭ. Jon išoŭ praź Biełaruś

«Raźjazdžalisia prosta pa tratuarach». Kala novaha stadyjona paśla matča adbyŭsia kałaps3

Ukraincy nanieśli ŭdar vysokadakładnymi snaradami pa bazie rasijskich vojskaŭ u Kurskaj vobłaści VIDEA1

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

«Poŭny zaniapad u Litvie, Łatvii i Estonii». Pra što niedahavorvaje Ryžankoŭ6

«Poŭny zaniapad u Litvie, Łatvii i Estonii». Pra što niedahavorvaje Ryžankoŭ

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić