Kultura33

Noty Maniuški, rukapisy Kupały, kubak Jadvihi: jakija kulturnyja kaštoŭnaści viarnulisia ŭ Biełaruś za apošnija dva hady

Niadaŭna Ministerstva kultury paviedamiła, što za dva hady ŭ krainu viarnulisia 24 kulturnyja kaštoŭnaści, siarod jakich — archivy, fatahrafii, karciny, pradmiety pobytu i staradaŭnija rukapisy. Pra samyja cikavyja ekspanaty i pra toje, dzie jany zachoŭvajucca ciapier, daviedałasia Fiederacyja prafsajuzaŭ Biełarusi.

Noty Stanisłava Maniuški

Stanisłaŭ Maniuška — słavuty kampazitar, zasnavalnik nacyjanalnaj opiery, jaki mocna paŭpłyvaŭ na raźvićcio biełaruskaj muzyki. Pieryjadyčna jaho spadčyna ŭ Respublicy Biełaruś papaŭniajecca novymi cikavymi ekspanatami. Voś i ŭ 2021 hodzie ŭ kalekcyi Muzieja historyi teatralnaj i muzyčnaj kultury źjaviŭsia notny albom kanca XIX stahodździa. U Biełaruś noty kampazitara pieradaŭ hienieralny konsuł Respubliki Biełaruś u Miunchienie Andrej Kułažanka.

Pra toje, nakolki važnaja spadčyna Stanisłava Maniuški dla biełaruskaj muzyki, i na što z hetaha možna pahladzieć u našaj krainie, Nacyjanalnaja biblijateka Biełarusi raspaviadaje ŭ svaim virtualnym prajekcie.

Archivy Rabkina i Litvinava

Viarnulisia z Hiermanii i inšyja cikavyja dakumienty. Ich Biełaruskamu dziaržaŭnamu archivu-muzieju litaratury i mastactva pieradała daśledčyca Iryna Hierasimava, jakaja zaraz žyvie ŭ FRH.

Siarod pieradadzienych archivaŭ — papiery, malunki i nakidy (usiaho 54 dakumienty) mastaka Abrama Rabkina, jakija adnosiacca da pieryjadu jaho žyćcia i pracy ŭ Leninhradzie paśla Druhoj suśvietnaj vajny.

Taksama z Hiermanii pryjšli 163 dakumienty z archivaŭ teatralnaha režysiora Lva Litvinava, źviazanyja ź jaho žyćciom i dziejnaściu ŭ Minsku, Kijevie, Navasibirsku, Tomsku i Kazani. Hety režysior viadomy svajoj pastanoŭkaj «Paŭlinki» Janki Kupały ŭ 1944 hodzie.

Rukapisy Janki Kupały

Byvajuć vypadki, kali viarnuć u krainu aryhinał nie atrymlivajecca. U takich vypadkach mahčymaja «miakkaja restytucyja», kali ŭładalniki aryhinałaŭ pieradajuć ich jakasnyja elektronnyja kopii. Za apošnija dva hady, pavodle źviestak Ministerstva kultury, roznyja archivy i muziei Biełarusi atrymali 1414 elektronnych i 777 ličbavych kopij kaštoŭnaściaŭ biełaruskaha pachodžańnia.

Siarod ich, naprykład, niekalki čarnavikoŭ Janki Kupały. U 2021 hodzie ich atrymaŭ Dziaržaŭny litaraturny muziej Janki Kupały. Siarod ličbavych kopij — rukapisnyja varyjanty paem «Kurhan», «Pamiaci Vincuka Marcinkieviča», «Rodnaje słova». Da Biełarusi jany dabiralisia ź jašče bolš dalokaha zamiežža, — ich biazvypłatna pieradała Biełaruskaja biblijateka i muziej imia Franciška Skaryny ŭ Łondanie.

Partrety Sapiehaŭ

Mnostva kulturnych kaštoŭnaściaŭ — praŭda, nie ŭ aryhinałach —u Biełaruś pieradali z Rasijskaj Fiederacyi. Tak, śpiecyjalisty Ružanskaha pałacavaha kompleksu Sapiehaŭ atrymali ličbavyja kopii partretaŭ troch pradstaŭnikoŭ hetaha rodu. Karciny ŭ hady Pieršaj suśvietnaj vajny byli skanfiskavanyja i vyviezienyja ŭ Rasiju, a zaraz zachoŭvajucca ŭ Smalenskim dziaržaŭnym muziei-zapaviedniku.

Ružany atrymali kopii partretaŭ:

Jana Kazimira — namalavany pa ŭsich kanonach rycarskaha partreta: na kani, u daśpiechach (jakija ŭ jaho hady ŭžo nichto nie apranaŭ, zatoje vyhladali pryhoža), na fonie bitvy;

Jana Frederyka — namalavany taksama ŭ daśpiechach, ale ŭžo ŭ čyrvonaj mantyi, z papierami (byŭ piśmieńnikam i historykam) i piačatkaj (byŭ zachavalnikam piačatki);

Jana III Sabieskaha — karol Rečy Paspalitaj namalavany z usimi karaleŭskimi rehalijami, u łatach, apranutych pavierch nacyjanalnaha stroju.

Kubak Jadvihi

Dźvie palimiernyja 5D-kopii hetaj relikvii Dziaržaŭny Ermitaž u Sankt-Pieciarburhu pieradaŭ kaściołu śviatoha Archanhieła Michaiła i Navahrudskamu historyka-krajaznaŭčamu muzieju.

Usiaho ŭ śviecie zachavałasia tolki 14 takich kubkaŭ, ich možna znajści ŭ kaściołach i muziejach Polščy, Hiermanii, Niderłandaŭ, Vialikabrytanii. Heta taŭstaściennyja šklanyja pasudziny z dymčataha škła, dekaravanyja raźboj i šlifoŭkaj. Pavodle padańnia, nazvu jany atrymali ad svajoj byłoj uładalnicy — žonki hiercaha Silezii Śviatoj Jadvihi, jakaja dotykam vusnaŭ była zdolnaja pieratvarać vadu ŭ hetych kielichach u vino.

Askiepki adnaho z takich kubkaŭ u 1960-ch hadach znajšli savieckija archieołahi padčas raskopak u Navahrudku. Mierkavana, u hety horad relikvija mahła trapić u XIII stahodździ, kali jon jašče nazyvaŭsia Navahradkam i byŭ stalicaj VKŁ. Pavodle ŭskosnych krynicaŭ, znojdzieny navukoŭcami kubak vykarystoŭvaŭsia padčas karanacyi Mindoŭha ŭ 1272 hodzie.

Kamientary3

  • Tut
    14.12.2022
    Naša Niva, nie zajmajsia prafanacyjaj u zahałoŭkach kali łaska. Kubak Jadvihi nie viartaŭsia u Biełaruś. Nam prysłali płastykavyja kopii z Ermitaža, katoryja nie majuć nijakaj mastackaj ci kulturnaj kaštoŭnaści.
  • Jaŭhien
    14.12.2022
    Dziŭnaja stratehija dziaržavy -- vykupać za vialikija pa ŭsim śviecie frahmienty archivaŭ biełarusaŭ i vychadcaŭ ź Biełarusi, u toj čas jak asabistyja archivy i biblijateki niadaŭna pamierłych kłasikaŭ biełaruskaj navuki, kultury, historyi, mastactva cicha vykidvajucca abyjakavymi svajakami ... Pahladzicie, kolki za apošnija 10 hod pamierła viadomych dziejačaŭ Biełarusi -- i kolki dakumientaŭ ź ich archivaŭ i biblijatek trapiła choć u niejkija dziaržaŭnyja zbory? Moža być nad hetym treba było b padumać? 
  • Śvisłač
    15.12.2022
    NN, što vy pišacie? Jakija karciny, archivy, kubki viarnulisia ŭ Biełaruś? Dla čaho nakručvać tannuju rekłamu?

Ciapier čytajuć

Piać hadoŭ tamu «dydžei pieramien» uklučyli Coja na dziaržaŭnym mierapryjemstvie. Što ź imi ciapier?1

Piać hadoŭ tamu «dydžei pieramien» uklučyli Coja na dziaržaŭnym mierapryjemstvie. Što ź imi ciapier?

Usie naviny →
Usie naviny

Biełarus znajšoŭ manietu I stahodździa. Ci možna na joj uzbahacicca?2

Tramp zajaviŭ, što, «napeŭna», nie pojdzie na treci termin2

«Fłahštok» skłaŭ kartu načnych pralotaŭ dronaŭ nad Homielščynaj. Situacyja niezvyčajnaja6

Pamior były prezident Rumynii, jaki adyhraŭ klučavuju rolu pry źviaržeńni Čaŭšesku

Zialenski raskazaŭ, jak vajna paŭpłyvała na jaho zdaroŭje5

Prezidentku Šviejcaryi abvinavačvajuć u naniasieńni krainie miljardnych strataŭ, bo nie ŭmieła razmaŭlać z Trampam7

Viačorka adkazaŭ Kavaleŭskamu, jaki «niečakana raźviarnuŭ svaje pazicyi na 180 hradusaŭ»: Ni ŭ jakim razie samim nie panižać staŭki13

Na eBay pradajuć biełaruskuju manietu za 2750 dalaraŭ

Hiermanija pierad vučeńniami «Zachad-2025» pierakidaje svaje źniščalniki ŭ Polšču

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Piać hadoŭ tamu «dydžei pieramien» uklučyli Coja na dziaržaŭnym mierapryjemstvie. Što ź imi ciapier?1

Piać hadoŭ tamu «dydžei pieramien» uklučyli Coja na dziaržaŭnym mierapryjemstvie. Što ź imi ciapier?

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić