Amierykancy znajšli aptymalny šlach atrymańnia stvałavych kletak
Praciŭniki daśledavańnia patrabujuć zabaranić kłaniravańnie na mižnarodnym uzroŭni.
Miedyki z Univiersiteta navuk i miedycyny štata Arehon pieraščapili hienietyčny materyjał z darosłaj kletki ŭ jajcakletku, ź jakoj była vydalena jaje ŭłasnaja DNK.Jak paviedamlaje halinovy časopis Cell, vynikam stała atrymańnie stvałavoj kletki, anałahičnaj vuzie embryjona, zdolnaj madyfikavacca ŭ lubuju ź dźviuch socień vidaŭ kletak čałaviečaha arhanizma.
Heta adkryvaje ahromnistyja miedycynskija pierśpiektyvy: stvałavymi možna zamiaščać kletki, paškodžanyja zachvorvańniami serca, chvarobaj Parkinsana, raśsiejanym sklarozam, lačyć paškodžańni śpinnoha mozhu i inšyja surjoznyja chvaroby.Ale heta taksama abvastraje etyčnyja pytańni: ci nie pačnucca sproby vyhadavać kłonaŭ ludziej sučasnaści i minułaha, ci nie pačnuć ludziej vyroščvać jak kłonaŭ, na fiermach?
Dahetul navukoŭcy ŭmieli atrymlivać stvałavyja kletki tolki z čałaviečych embryjonaŭ. A heta nieprymalna z etyčnaha hledzišča. Niezdarma ŭ 2001 hodzie prezident Buš-małodšy navat zabaraniŭ finansavać stvareńnie błastacytaŭ dla atrymańnia stvałavych kletak. U vyniku adkryćcia arehoncaŭ patreba ŭ embryjonach adpadzie, daśledavańni i praktyčnaje vykarystańnie stvałavych kletak mohuć značna paskorycca.
U navukovym asiarodździ adkryćcio arehonskich hienietykaŭ vyklikała chvalu cikaŭnaści i było nazvana praryvam. Ale novaje daśledavańnie taksama stavić novyja etyčnyja pytańni:
ci nie pačnucca sproby vyhadavać kłonaŭ ludziej sučasnaści i minułaha, ci nie pačnuć ludziej vyroščvać jak kłonaŭ, na fiermach?
Jašče da publikacyi vynikaŭ daśledavańnia ŭ jaho źjavilisia vorahi. Brytanskaja arhanizacyja Human Genetic Alert, jakaja vystupaje suprać kłanavańnia i takoha ŭmiašalnictva ŭ hieny čałavieka, jakoje moža pieradacca nastupnym pakaleńniam, zabiła tryvohu.
«Navukoŭcy narešcie adkryli toje, čaho tak čakali budučyja stvaralniki kłonaŭ čałavieka: nadziejny mietad kłanavańnia čałaviečych embryjonaŭ», — raskazaŭ dyrektar arhanizacyi doktar Dejvid Kinh.
«U suviazi z hetym važna, kab my damahlisia pryniaćcia mižnarodnaha zakonu, jaki zabaraniaje kłanavańnie čałavieka, pakul nie pačalisia inšyja daśledavańni padobnaha kštałtu. Publikacyja ž dadzienaha daśledavańnia źjaŭlajecca nadzvyčaj biezadkaznym krokam», —zaŭvažyŭ jon.
Kali daśledčyki ŭ inšych łabaratoryjach zmohuć uznavić ekpierymient kaleh z Arehona, u navuki źjavicca treci i patencyjna samy efiektyŭny sposab zdabyčy stvałavych kletak. Upieršyniu pra vydzialeńnie stvałavych kletak z adnadzionnaha embryjona-błastacyta zajaviła ŭ 1998 hodzie hrupa navukoŭcaŭ pad kiraŭnictvam Džejmi Tompsana ź Viskonsinskaha ŭniviersiteta. Adnak fakt hibieli błastacyta paśla vymańnia stvałavych kletak vyklikaŭ buru pratestaŭ.
U 2007 hodzie navukoviec z Kijockaha ŭniviersiteta Šyńja Jamanaka vynajšaŭ sposab atrymańnia stvałavych kletak, jaki nie patrabavaŭ embryjonaŭ ci jajcakletak. Dadaŭšy da ŭžo darosłaj kletki čatyry hieny, Jamanaka nadaŭ im ułaścivaści embryjanalnych stvałavych kletak. Za hetaje dasiahnieńnie navukoviec atrymaŭ Nobieleŭskuju premiju.
Daśledčyki z Arehona pajšli jašče dalej.
Kamientary