Мяркуючы па пасажырапатоку транспарту, насельніцтва Беларусі з 2019-га скарацілася, можа, нават на 1,2 мільёна чалавек
Белстат засакрэціў многую статыстыку, але ў адкрытым доступе застаюцца даныя аб транспарце. Яны шакуюць.
Ёсць паказчыкі спажывання, якія слаба змяняюцца з гадамі. Да такіх адносяцца, прыкладам, паяданне базавых тавараў — хлеба і бульбы. Да такіх жа паказчыкаў адносіцца і спажыванне базавых паслуг — у тым ліку колькасць паездак на транспарце. Людзі ездзяць на працу і з працы, у школы і са школы, да бацькоў і ад бацькоў практычна нязменную колькасць разоў штогод.
На гэтую колькасць уплываюць толькі надзвычайныя падзеі — як пандэмія кавіду ці эканамічны абвал, калі многія людзі проста перастаюць ездзіць на працу ці ў адпачынак.
У імкненні схаваць рэальнасць Белстат пасля 2020 года засакрэціў самую розную статыстыку — пачынаючы з дэмаграфічнай і заканчваючы данымі аб экспарце нафтапрадуктаў. Сярод іншага, ад 2022 года перасталі публікаваць і звесткі пра пасажырааборот па асобных відах транспарту. Але сумарныя агульныя даныя засталіся ў адкрытым доступе.
Як бачым, у 2016—2019 гадах агульная колькасць пасажыраў, перавезеных усімі відамі транспарту: на гарадскіх, міжгародных і міждзяржаўных маршрутах, аўтобусамі, метро, чыгункай і самалётамі, трымалася практычна нязменная — 1,97-1,99 мільярда паездак.
У 2020 годзе пасажырапаток рэзка ўпаў, бо, нягледзячы на афіцыйнае ігнараванне ўладамі кавіду, многія людзі самаабмежавалі карыстанне грамадскім транспартам, каб перамагчы пандэмію. У выніку ўжо ў 2020-м пасажырапаток знізіўся да 1,64 мільярда.
Аднак і пасля сканчэння пандэміі кавіду і посткавіднага аднаўлення эканамічнай актыўнасці пасажырапаток у Беларусі застаецца нашмат меншым, чым быў у 2016—2019 гады. Так, у 2024 годзе ён склаў 1,72 мільярда паездак. Гэта амаль на 14% менш!
У 2019 годзе насельніцтва Беларусі, згодна з данымі перапісу, складала 9,4 мільёна чалавек.
Скарачэнне пасажыраабароту на 13,7% адпавядае скарачэнню насельніцтва ўнутры краіны на 1,2 мільёна чалавек проці 2019 года.
Калі браць статыстыку па пасажыра-кіламетрах, згодна са звесткамі Белстата, у 2024 годзе пасажыраабарот склаў 26,5 мільярда пасажыра-кіламетраў. У 2019 годзе ён складаў 27,6 мільярда пасажыра-кіламетраў, або на 3,9% больш.
Скарачэнне на 3,9% адпавядае скарачэнню насельніцтва на прыкладна 400 тысяч чалавек.
Цяжка сказаць, чаму існуе такая вялікая разбежка ў белстатаўскіх лічбах падзення пасажыраабароту, вылічанага ў колькасці паездак і ў іх кіламетражы. Гэта можа быць як прыкмета маніпуляцыі статыстыкай, так і вынік міжнароднай ізаляцыі Беларусі: людзі скарацілі колькасць дальніх паездак. Гэта можа быць таксама вынік масавай эміграцыі працаздольнага насельніцтва. Моладзь больш схільная вандраваць на далёкія адлегласці, пенсіянеры абмяжоўваюцца мясцовым транспартам.
Няма ніякіх відавочных іншых прычын, акрамя скарачэння насельніцтва, каб за пяць гадоў адбылося такое значнае скарачэнне пасажыраабароту. Для параўнання прывядзём аналагічныя даныя па Расіі і Еўрасаюзе.
Агульны пасажырапаток у Расіі ў 2019 годзе складаў 626,1 мільярда пасажыра-кіламетраў. У 2024 годзе ён, паводле папярэдніх даных, склаў 627,1 мільярда пасажыра-кіламетраў. Як бачым, ён нязменны — як і колькасць насельніцтва краіны, дзе выміранне кампенсуецца іміграцыяй.
Расійская чыгунка паведаміла, што ў 2024 годзе перавезла 1,28 мільярда пасажыраў. Гэта рэкордны за 17 гадоў паказчык. Для параўнання: у 2019 годзе ён складаў 1,19 мільярда.
У Еўрасаюзе пасажыраабарот аўтатранспартам у 2019 годзе складаў 4299 мільярда пасажыра-кіламетраў. У 2025 годзе, па папярэдніх ацэнках, ён складзе 4354 мільярда пасажыра-кіламетраў. Насельніцтва Еўрасаюза за гэты перыяд вырасла прыкладна на 1%.
Пасажырапаток еўрапейскіх чыгунак у 2023 годзе склаў 429 мільярда пасажыра-кіламетраў. У 2019 годзе ён складаў 411 мільярда.
Як бачым, і ў Расіі, і ў ЕС лічбы пасажыраабароту аднавіліся да перадпандэмічных і нават трохі выраслі. У Беларусі ж адбылося значнае скарачэнне.
Статыстыка Белстата паказвала, што больш за 90 тысяч чалавек склала «залішняя смяротнасць» у выніку кавіду. Беларусь па гэтым паказчыку найгоршая на свеце.
Лічылася, што прыкладна 200 тысяч чалавек эмігравалі з Беларусі ў Польшчу, Літву ды іншыя краіны ЕС у 2021-2024, ратуючыся ад палітычных рэпрэсій і эканамічных праблем.
Падзенне аб'ёму пасажыраабароту паказвае, што агульная лічба эміграцыі нашмат большая. Напэўна, значная колькасць беларусаў выехала і ў Расію, а вялікая колькасць эканамічных эмігрантаў хоць і прыязджае на радзіму, але працуе ў Еўрасаюзе.
Выглядае, што рэальную колькасць насельніцтва Беларусі мы даведаемся толькі пасля адыходу Аляксандра Лукашэнкі ад улады. Перад яго прыходам да ўлады ў 1994 годзе ў Беларусі жыло 10,2 мільёна чалавек.
«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬ
Каментары