Biełaruskija navukoŭcy niezvyčajnym čynam pravieryli ŭzrost nieviadomaha raniej cudatvornaha abraza
Daśledavańnie pravodzili nie mastactvaznaŭcy, a śpiecyjalisty ź Instytuta ekśpierymientalnaj bataniki NAN Biełarusi. Što heta za abraz i kolki hadoŭ jamu naličyli?
Navukoŭcy praviali datavańnie dźviuch došak, na jakija macavałasia pałatno abraza mierkavana XVII stahodździa, vykarystoŭvajučy dendrachranałahičnyja mietady. Abraz, namalavany alejem na pałatnie, naležyć da najbolš raspaŭsiudžanaha na ŭschodniesłavianskich ziemlach typu abrazoŭ Maci Božaj Adzihitryi.
Mietad dendrachranałohii vykarystoŭvajecca dla dakładnaha vyznačeńnia ŭzrostu draŭniny šlacham vyvučeńnia hadavych kołcaŭ dreva. Hadavyja kołcy ŭtvarajucca ŭ vyniku siezonnaha rostu dreŭ: letam drevy rastuć chutčej, utvarajučy śvietłyja šyrokija kołcy, a zimoj rost zapavolvajecca, stvarajučy vuzkija ciomnyja kołcy. Kožnaje kołca adpaviadaje adnamu hodu žyćcia dreva.
Šyrynia kołcaŭ adlustroŭvaje ŭmovy nadvorja ŭ roznyja hady. Paraŭnoŭvajučy ŭzory z adnaho rehijona, navukoŭcy supastaŭlajuć kołcy, kab vybudavać chranałahičnuju paśladoŭnaść, jakaja siahaje ŭ staražytnaść. Hetaja paśladoŭnaść dazvalaje dakładna datavać uzrost draŭniny ŭ archieałahičnych pomnikach, u tvorach mastactva i architektury.
U vyniku praviedzienych daśledavańniaŭ biełaruskim śpiecyjalistam atrymałasia pabudavać draŭniana-kalcavuju chranałohiju došak abraza i vielmi dakładna vyznačyć ichni ŭzrost. Pieršaje hadavoje kołca na ŭzory draŭniny było datavana 1665 hodam, a apošniaje adpaviadaje 1769 hodu.
Ale pakolki jašče nie mienš za 5 kołcaŭ musić mieć abałona (źniešnija vilhotnyja maładyja słai dreva, jakija znachodziacca pad karoj), to supracoŭniki instytuta robiać vysnovu, što dreva było śsiečana nie raniej za 1774 hod. A moža i paźniej, bo nieviadoma, ci pačynałasia abałona adrazu paśla apošniaha jadravaha kolca na došcy.
I choć sam abraz nie byŭ pakazany, my paznali jaho pa fotazdymku pryhožaj raznoj ramy, jakaja była źniataja pierad daśledavańniem. Hety abraz byŭ niadaŭna pieradadzieny minskimi krajaznaŭcami ŭ Chryścijanski sacyjalny centr u Minsku, zasnavany katalickim ordenam uršulanak. «Naša Niva» pisała pra zbor hrošaj na jaho restaŭracyju.
Abraz byŭ vyjaŭleny ŭ kaštoŭnych mietaličnych šatach, na jakich majecca nadpis 1775 hoda pra toje, što muž i žonka Symon i Bryhida z Dareŭskich-Viaryhaŭ Sinievičy achviaravali na ich srodki. Jon byŭ karanavany papskimi karonami, a ŭ katalictvie karanujucca tolki asabliva šanavanyja, cudatvornyja abrazy Maci Božaj.
Vykazvałasia mierkavańnie, što sam abraz moža być jašče bolš daŭnim, čym šaty. Ale tut źviartaje na siabie ŭvahu toj fakt, što datavańnie došak amal idealna supadaje z dataj na šatach. Zrešty, samo pałatno z žyvapisam mahło być tolki pieraniesiena ŭ hety čas sa staroj asnovy na novuju.
Rekvizity, kab achviaravać hrošy na restaŭracyjnyja pracy, možna znajści tut.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆCiapier čytajuć
«Čakaju tavar užo 13 dzion». Što pišuć klijenty ab prablemach Wildberries6
Kamientary