Paśla ataki ŭ Mačuliščach iduć pavalnyja zatrymańni — i ludziej pavalna sprabujuć vierbavać
Za 10 sakavika vyjšła kala dziasiatka novych videa brutalnych zatrymańniaŭ ludziej abo videa ź ich dopytami — heta rekord apošnich miesiacaŭ. Ahułam lik zatrymanych, zdajecca, idzie na sotni. Raskazvajem, jak zaścierahčysia.
Paśla zahadu Łukašenki pra «žorstkuju začystku» z usioj krainy paviedamlajuć pra šmatlikija zatrymańni. Tolki za ŭčora HUBAZiK adspravazdačyŭsia pra zatrymańnie bolš jak 60 čałaviek.
Siarod ich «21 čiełoviek privlečien k administrativnoj otvietstviennosti i 5 — k uhołovnoj», — piša pres-słužba Ministerstva ŭnutranych spraŭ tak, niby śledstva i suda dla kryminalnaha pakarańnia bolš i nie treba.
Hetym razam masavyja zatrymańni pravodzić i Kamitet dziaržaŭnaj biaśpieki.
Za 10 sakavika vyjšła kala dziasiatka novych videa brutalnych zatrymańniaŭ ludziej abo videa ź ich dopytami — heta rekord apošnich miesiacaŭ. Ahułam lik zatrymanych, zdajecca, idzie na sotni.
Z roznych miascovaściaŭ paviedamlajuć pra sproby supracoŭnikaŭ Kamiteta dziaržaŭnaj biaśpieki vierbavać zatrymanych. Ich strašać vialikimi turemnymi terminami i zajaŭlajuć, što adpuścić zmohuć tolki pry ŭmovie padpiski pra sakretnaje supracoŭnictva.
Kaho zatrymlivajuć?
Viadoma pra zatrymańni šmatlikich strałkoŭ i ŭładalnikaŭ zbroi, a taksama rekanstruktaraŭ i strajkbalistaŭ. Taksama prychodziać da vałancioraŭ i dvaravych aktyvistaŭ. Šmat pieratrusaŭ prachodziła i prachodzić u Minsku i Minskim rajonie, asabliva — u Baraŭlanach i vakolicach.
U Bresckaj, Homielskaj i Hrodzienskaj abłaściach chapali ludziej, jakija žyvuć u pamiežnych rajonach, tych, chto ŭdzielničaŭ u ruchu za adnaŭleńnie kanstytucyjnaj zakonnaści ŭ 2020 hodzie, a taksama dziejačaŭ kultury.
Viadoma, što niekatoryja ludzi, da jakich dniami prychodzili, raniej zatrymlivalisia pa «pratesnych» administracyjnych spravach. Da niekatorych aktyvistaŭ, jakija źjechali za miažu, taksama prychodzili dadomu ź pieratrusami.
Častku ludziej zatrymali prosta na miažy pry vyjeździe ź Biełarusi ci pry ŭjeździe ŭ krainu.
Paviedamlałasia, što zatrymany chrosny baćka aktyvistki Karyny Malinoŭskaj, jakaja zaśviaciłasia ŭ filmach BT pra «Bajpoł».
Takim čynam, hrupy ryzyki amal takija ž, jak raniej: vy aktyŭny čałaviek, viadomy čałaviek, «zaśviacilisia» raniej na pratestach abo vam nie paščaściła być svajakom ci siabram viadomaha aktyvista.
Jak zaścierahčysia?
Padrychtujcie dom da pieratrusu. Pieraviazicie ŭ biaśpiečnaje miesca biełaruskuju simvoliku, pratesnyja ŭlotki, artefakty pratesnaha ruchu abo vašych chobi, jakija mohuć kryminalizavać (da prykładu, piratechniku abo strajkbolnaje abstalavańnie). Toje ž datyčyć litaratury, pryznanaj ekstremisckaj, — pierachavajcie jaje da lepšych časoŭ.
Padrychtujcie vašy sacyjalnyja sietki i miesiendžary da ahladu — mienavita za anłajn-aktyŭnaści siońnia aryštoŭvajuć šmat ludziej. My rabili hajdy pa tym, jak pačyścić miesiendžary, jak pačyścić Instagram, jak vyčyścić sacsietki (Facebook, «UKantakcie» i «Adnakłaśniki»), jak pačyścić ślady botaŭ u Telegram, jak vydalić łajki ŭ sacsietkach, i pa tym, jak stvarać ananimnyja akaŭnty.
Kali vy praz fejsbuk danacili ŭ fondy, jakija pryznanyja ekstremisckimi, varta viedać, što čeki hrašovych pieravodaŭ i ich metu nielha vydalić z akaŭnta. Nadziejny sposab abaranić siabie ŭ takim vypadku — vydalić fejsbuk.
A kali vy adkładali vydaleńnie fejsbuku, to samy čas zrabić heta zaraz — voś jak vydalić Facebook nadziejna. Hetaja instrukcyja pasuje i dla lubych inšych sacsietak, jakija vy chacieli b vydalić: źmianicie elektronnuju poštu na bolš nadziejnuju, vydalicie kantaktny numar, źmianicie parol na bolš nadziejny i niezapaminalny, a paśla vydalicie vašu staronku ŭ sacyjalnaj sietcy.
Možna taksama ŭstalavać «partyzanski telehram», jaki dazvolić chutka vyjści z vašaha asnoŭnaha telehram-akaŭnta — tut jość hajd pa «partyzanskim Telegram» ad «Kibierpartyzanaŭ».
Budźcie hatovyja da ahladu techniki. Vielmi važna pačyścić kampjutary, smartfony, fłeški i pieranasnyja vinčestary, jakija zachoŭvajucca ŭ vas doma, ad «lišniaj» infarmacyi i fajłaŭ (tut jość naš hajd pa vydaleńni fota, ale tak možna vydalić lubyja fajły). Pry ačyščeńni kampjutara pažadana karystacca biezzvarotnym vydaleńniem fajłaŭ — u hetym vam dapamohuć prahramy Eraser i CCleaner (naładźcie šmatprachodnaje zacirańnie infarmacyi ŭ naładach prahramy).
Taksama možna pieranieści ŭsie važnyja fajły na ananimnaje vobłačnaje schovišča. Schovišča budzie ananimnym, kali vy stvorycie jaho s pošty, jakaja napramuju z vami nie źviazanaja i vy nie budziecie pakidać tam vašaha imia, numara telefona i inšych vašych danych — tut jość naš hajd pa stvareńni ananimnych akaŭntaŭ. Paśla stvareńnia i zachavańnia fajłaŭ u hetym vobłaku važna vyjści sa schovišča z usich pryładaŭ i nie zachoŭvać parol dla ŭvachodu na bačnym miescy.
Źviarnicie taksama ŭvahu na toje, u jakich sacyjalnych sietkach i miesiendžarach vy «załahinieny» ŭ kampjutary i vyjdzicie z «lišnich» — časta ludzi paprostu zabyvajuć vychodzić z telehrama ci fejsbuka z kampjutaraŭ. Jašče lepš zašyfravać kampjutar — tut jość hajdy dla Windows (VeraCrypt abo BitLocker dastupnyja na Windows Professional), Linux i Mac.
Kali vy łahiniciesia ŭ sacsietki praz braŭzier, možna padčas vydaleńnia historyi ŭ CCleaner ci jaho anałahach nacisnuć ptušku, kab vydalić usie zachavanyja paroli. Tady vas aŭtamatyčna vyłahinić z usich sacyjalnych sietak i inšych siervisaŭ abo miesiendžaraŭ, u jakija vy ŭvajšli praz braŭzier. Varta pierad hetym zachavać usie važnyja paroli ŭ inšym miescy, kab nie zhubić dostupy da akaŭntaŭ.
Kali vy nie majecie sił ci viedaŭ, kab z hetym razabracca, to na niejki čas pieraniasicie techniku, jakuju vy ličycie niebiaśpiečnaj, u nadziejnaje miesca.
Taksama vy možacie padčas chval represij nie žyć doma. U vypadku, kali da vas pryjduć, heta moža dazvolić vam paźbiehnuć zatrymańnia. Źviarnicie ŭvahu na toje, što vas mohuć adsačyć pa tryanhulacyi, kali vy karystajeciesia telefonam z ustaŭlenaj u jaho ŭłasnaj sim-kartaj. Tamu vy možacie nie vykarystoŭvać sim-kartu abo pieravieści telefon u avijarežym na vašaj «kanśpiratyŭnaj» kvatery.
Kali vas sprabujuć vierbavać, to dziejničajcie pa abstavinach. Kab padrychavacca, pahladzicie videa Mikoły Dziadka pra viarboŭku i historyju vałanciorki Taćciany Žyvicy pra sprobu jaje zavierbavać.
I jakija b zachady biaśpieki vy ni prymali, zaŭždy jość imaviernaść patrapić pad katok represij, navat kali vy ličycie, što nie zrabili «ničoha takoha», i da hetaha lepš padrychtavacca zahadzia.
Sa stvareńniem hetaha tekstu nam dapamahła inicyjatyva CyberBeaver. Jany stvarajuć dapamožniki pa ličbavaj biaśpiecy dla biełarusaŭ, a taksama biaspłatna kansultujuć pa pytańniach ličbavaj biaśpieki i zaprašajuć źviartacca ŭ ichni bot.
My zabylisia pra niešta ci niečaha nie ŭličyli? Možacie palepšyć našy parady? Viedajecie bolš taho, što treba viedać inšym? Kali łaska, pišycie nam: na e-mail ([email protected] ci [email protected]), u Telegram (kantaktny akaŭnt — nn_editor, paśla historyju čata lepš vydalić) abo ŭ kamientary pad hetym artykułam.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆČytajcie jašče:
Kamientary