«A vy chacieli, kab vas sustrakali chlebam-sollu? Nie budzie!» Žychary Minska dali pytlu davieranaj asobie Łukašenki
«Dziakuju niezaležnym miedyja, što prarekłamavali sustreču. Hatovy adkazać na ŭsie vašy pytańni», — raspačaŭ čarhovy ahitacyjny zbor staršynia prałukašenkaŭskaha sajuza žurnalistaŭ Andrej Kryvašejeŭ. Adkazvać daviałosia šmat — usio, što nakipieła za hetyja hady, haradžanie, nie majučy mahčymaść vykazać Łukašenku, vylili na jaho davieranuju asobu. U aktavaj zale było horača.
Ahitacyjnaja sustreča prachodziła ŭ paniadziełak, 27 lipienia, u minskaj škole №1. Na jaje sabrałasia kala 70 čałaviek.
Padčas hetaj sustrečy Kryvašejeŭ dazvoliŭ vyviešvać bieła-čyrvony-bieły ściah i paabiacaŭ sumlennyja vybary. Ale pra ŭsio pa paradku.
«Skažycie jak davieranaja asoba sychodziačaha prezidenta»
Mnohich chvalavała tema karanavirusa.
— Ci budzie druhaja chvala? — zapytała maci školnika.
— Mahu abapiracca na mierkavańnie daktaroŭ, ź jakimi davodzicca hutaryć. Uzrovień kalektyŭnaj imunizacyi ŭ Biełarusi našmat vyšejšy, čym u krainach, jakija prymianiali žorstki łakdaŭn i karancin, — zaznačyŭ Kryvašejeŭ. — Navat testy, jakija ciapier pravodziacca, fiksujuć, što ŭ ludziej abo vysoki ŭzrovień imunitetu, abo jość antycieły.
Daktary kažuć, što hatovyja sustreć druhuju chvalu karanavirusa. Ja schilny im vieryć, pakolki pieršuju ŭ pryncypie naša sistema achovy zdaroŭja vytrymała. Pierahruzki ŭstanoŭ navat u takich ciažkich asiarodkach, jak Minsk i Viciebsk, nie było. U nas zaŭsiody byŭ rezierv aparataŭ ŠVŁ.
— To-bok vy vierycie, što karanavirus jość? — uklučyłasia ŭ razmovu inšaja žančyna.
— A chto nie vieryć?
— Jak tady staviciesia da taho, što ŭ nas pravodzicca parad na 9 Maja, ciapier budzie śviatkavańnie Dnia PDV?
— Hetak ža, jak i bolšaść ludziej u hetaj zale, jakija siadziać biez masak.
— Dyk jany pad svaju adkaznaść. Bo sami tak vyrašyli.
— Ja niejak pažartavaŭ: Biełaruś va ŭmovach pandemii stała apošniaj demakratyjaj Jeŭropy, pakolki davieryła hramadzianam samim na padstavie kompleksnaj abjektyŭnaj infarmacyi vybirać sposab baraćby z karanavirusam, — paryravaŭ žurnalist.
Z zadnich šerahaŭ praryvajucca palityčnyja pytańni.
— Skažycie jak davieranaja asoba sychodziačaha prezidenta: jakija miery jon pryniaŭ dla praviadzieńnia sumlennych, prazrystych vybaraŭ? Kab luby čałaviek moh być kandydytam, a nie pasadžanym u SIZA? Kali vy daścio prava alternatyŭnym kandydatam vystupać na dziaržaŭnych telekanałach? — emacyjnyja pytańni mužčyny sustrakajuć apładysmientami.
— Možna adkazvać? Ja razumieju vašu emacyjnaść…
— Nu 26 hod užo, nie mahu ciarpieć.
— Ci buduć sumlennyja vybary? Tak, buduć, jak zaŭsiody.
— Kali? — rahočuć u zale.
— 9 žniŭnia.
— Jakoha hoda?
— Vybary, jakija prachodziać u Respublicy Biełaruś, pryznajucca šeraham našych partnioraŭ, u tym liku misijami naziralnikaŭ SND, Šanchajskaj arhanizacyi supracoŭnictva i mnohich inšych, — adstojvaje svaju pazicyju Kryvašejeŭ. — Što tyčycca misii naziralnikaŭ BDIPČ ABSIE — heta paśladoŭny krytyk biełaruskaj vybarčaj sistemy, na što heta arhanizacyja maje poŭnaje prava. A Biełaruś jak suvierennaja dziaržava maje prava prysłuchoŭvacca da rekamiendacyj ci nie — roŭna jak usie suvierennyja dziaržavy ŭ śviecie.
Adreahavaŭ žurnalist i na słovy pra «sychodziačaha kiraŭnika krainy»:
«Hety prezident źjaŭlajecca pakul dziejnym kandydatam, i ja jak davieranaja asoba vieru, što jon budzie pieraabrany».
Što da alternatyŭnych kandydataŭ, to ŭsie jany mohuć vystupić pa TB ci apublikavać svaju prahramu ŭ dziaržaŭnych hazietach, dadaŭ Kryvašejeŭ. «Mnohija krainy, navat Złučanyja Štaty, takoha prava nie dajuć».
«Kałonki Mukavozčyka — jarkaja emacyjnaja publicystyka»
Dyskusija pra ŚMI prachodziła niervova. Ludzi na sustrečy byli aburanyja pieraśledam niezaležnych žurnalistaŭ.
— Čamu abiacali pazbavić akredytacyi «Radyjo Svaboda», VVS i astatnich? — zapytałasia dziaŭčyna ŭ čornaj mascy.
— Bo jany parušajuć biełaruskaje zakanadaŭstva, zaklikajuć da niesankcyjanavanych masavych akcyj.
— Jany ich aśviatlajuć.
— Heta vaša mierkavańnie.
— Vy vykazvalisia, što Mukavozčyku pahražajuć u internecie, ale kali žurnalistaŭ bjuć na płoščach, sadžajuć u aŭtazaki — čamu vas heta nie chvaluje?
— My vykazvajem zaniepakojenaść zatrymańniem i pieraśledam, ckavańniem i bulinham lubych žurnalistaŭ.
— Dzie vy heta kazali? — danosicca z zały.
— Voś ciapier kažu.
— Napišycie ŭ svaim fejsbuku pra heta.
Kryvašejeŭ patłumačyŭ, čamu chvalujecca za Mukavozčyka. Maŭlaŭ, čałaviek zasłužany, siabar Biełaruskaha sajuza žurnalistaŭ, jaki Kryvašejeŭ uznačalvaje, — nielha za tavaryša nie zastupicca. A pravy inšych abaraniaje Biełaruskaja asacyjacyja žurnalistaŭ (niedziaržaŭnaja arhanizacyja), i dobra, što jany nie robiać adnu i tuju ž pracu, a dapaŭniajuć adno adnaho.
Palityčny ahladalnik raspavioŭ taksama, što na naradzie pa svabodzie ŚMI Arhanizacyi pa biaśpiecy i supracoŭnićvie ŭ Jeŭropie jon ahučyŭ 100 spraŭ, u jakich jość pramyja pahrozy naniasieńnia fizičnaj i maralnaj škody žurnalistam.
— Nakont Mukavozčyka, — nie supakojvalisia ludzi. — Vy kazali pra etyku. Ja ciapier začytaju cytaty vašaha «załatoha piara». Uvaha: «česnaje słova, jašče pavystaŭlajeciesia, sam pajdu ŭ AMAP, paprašu biercy macniejšyja…»
— U kožnaha hramadzianina jość prava słužyć, — kamientuje Kryvašejeŭ pierły kalehi. Mužčyna z zały praciahvaje začytvać cytaty:
— «Chaču skazać usiamu našamu kreatyŭnamu fejsbučnamu kłasu. Vy hatovyja da taho, što ŭ vašaj siamji, u vašym domie, u vašym asiarodździ kahości nie stanie? Rychtujciesia». Jak vy prakamientujecie hetyja słovy?
— Heta jarkaja emacyjnaja publicystyka, — spakojna adkazvaje žurnalist. Iznoŭ śmiech publiki.
— A vy chacieli, kab vas sustrakali chlebam-sollu? Nie budzie! — kidaje vystupoŭcu piensijanier z kijočkam ź pieršaha šerahu.
«Vy padzialajecie pryncypy svajho kandydata? Tady piarojdziem na «ty»
Da mikrafona ŭžo staić čarha z achvotnych pahutaryć z davieranaj asobaj.
— U mianie budzie blic, — biare słova chłopiec. — Pytańnie numar adzin: vy całkam padzialajecie palityčnyja i maralnyja pryncypy kandydata, jakoha adstojvajecie?
— Ja ich całkam nie viedaju, dla hetaha treba vielmi ščylna viedać čałavieka. Ale ŭ cełym tak.
— Tady piarojdziem adrazu na «ty». Andrej, hladzi jakaja štuka.
— A jak ciabie zavuć?
— Dzima. Možna Dzimon. Voś statystyka pa karanavirusie. U Šviecyi zachvareła 79 tysiač čałaviek, pamierła 5600. Bielhija — 66 tysiač chvorych, pamierła 9800. Biełaruś — 67 tysiač chvorych, pamierła 534 čałavieki.
— Heta kaža ab efiektyŭnaści našaj sistemy, — adkazvaje Kryvašejeŭ. Aŭdytoryja rahoča. — Šviecyja, u adroźnieńnie ad nas, nie zaprašała niezaležnuju misiju Suśvietnaj arahnizacyi achovy zdaroŭja dla taho, kab pravieryć vyniki lačeńnia i ŭmovy akazańnia miedycynskaj dapamohi hramadzianam. Plus ja razmaŭlaŭ z ekśpiertami sa Šviecyi, jakija kazali, što taki ŭzrovień letalnaści byŭ zafiksany praz toje, što vielmi šmat pažyłych ludziej ź vializnym bukietam chraničnych chvarob nie atrymali svoječasovaha i poŭnaha dostupu da miedycyny.
«A ŭ nas jany prosta pamierli i nie trapili ŭ statystyku», — kažuć žančyny.
— Nastupnaje pytańnie, — praciahvaje blic Dźmitryj. — Ty ciapier adkažy jak hramadzianin: ty daviaraješ hetym ličbam?
— Tak, daviaraju.
— Pytańniaŭ niama, dziakuj.
— Dziakuj, Dzimon.
Zhadali ludzi i słovy samoha Kryvašejeva. «Usim siabram z alternatyŭnym punktam hledžańnia na pikietach ja raju bierahčy śpiny. Pamiatać dolu Nihajana i Žyźnieŭskaha», — pisaŭ žurnalist u fejsbuku. Ad kaho ž bierahčy śpiny, zapytalisia ŭ jaho ludzi.
— Ad tych, chto moža vystralić. Heta mohuć być pravakatary.
— Čyje? Nichto nie kaža pra Majdan, akramia prezidenta.
— Heta niapraŭda. Siarhiej Cichanoŭski pieršapatkova zajaŭlaŭ, što jaho metaj źjaŭlajecca Majdan.
— Siarhiej Cichanoŭski ciapier siadzić u turmie. Śviatłana Cichanoŭskaja choć raz skazała pra Majdan?
— Ja nie adsočvaju. Pa-mojmu, jana pra katlety kaža. Jana techničny kandydat, — upeŭnieny Andrej Kryvašejeŭ. — Ja napisaŭ toj kamientar, vykarystoŭvajučy svoj asabisty dośvied 11-hadovaj pracy va Ukrainie. Z akcyi 2004 hoda «Ukraina biez Kučmy» i da 2015-ha, vajny na terytoryi Ukrainy, jakaja ciahniecca daŭžej za Vialikuju Ajčynnuju.
Dyk voś ja nie chaču, kab Respublika Biełaruś paŭtaryła sumny dośvied. Majo mierkavańnie, što technałohii, jakija vykarystoŭvajucca ŭ hetuju vybarčuju kampaniju, viaduć da parušeńnia zakonaŭ i śmierci.
«Milicyja mieła prava prymianiać siłavy arsienał, jon nie byŭ praźmierny»
Na hadzińniku amal 20:00. Sustreča voś-voś pavinna zakončycca. Ale pytańniaŭ nie mienieje, i davieranaja asoba Łukašenki zastajecca, kab pasprabavać adkazać na bolšaść ź ich.
— Čamu zabaronieny bieła-čyrvona-bieły ściah? — čakaje adkazu kabieta va ŭzroście.
— Dzie jon zabaronieny? — ździŭlajecca Andrej Kryvašejeŭ.
— Značyć, ja mahu na vas spasyłacca i vyviešvać u aknie ściah? — łović jaho na słovie žančyna.
— Vyviešvajcie.
— I mnie ničoha za heta nie budzie?
— Nie viedaju.
Kali ludzi aburylisia zatrymańniami 14 lipienia, žurnalist apraŭdaŭ dziejańni siłavikoŭ: usio pa pratakole.
«Heta byli niezakonnyja akcyi, milicyja mieła prava prymianiać siłavy arsienał, ale jon, na moj pohlad, nie byŭ praźmierny. Jon byŭ našmat bolš miakkim, čym toj instrumientaryj, jakija prymianiali inšyja krainy ŭ takich vypadkach».
Z pytańniem da mikrafona vyjšaŭ Vital.
— U adnym z vystupaŭ vaš kandydat kazaŭ, što Babaryka nie moh nie viedać pra dziejańni svaich padnačalenych i, adpaviedna, źjaŭlajecca saŭdzielnikam. Siońnia vynieśli prysudy dziaržsakrataru Rady biaśpieki Uciurynu, hienieralnamu dyrektaru «Biełtelekama» Sivadziedavu i staršyni mižbankaŭskaha raźlikovaha centra Kaśpiaroviču. Im dali za chabar ad 7 da 12 hod. Jany ž pryznačany vašym kandydatam. Pa toj ža samaj łohicy, ci nie moh jon być da hetaha datyčny?
— Nie, łohika vaša kulhaje, — zapiarečyŭ palityčny ahladalnik. — Zatrymańnie z dokazami złačynstva, rasśledavańnie ŭ sudzie spraŭ dziaržaŭnych kiraŭnikoŭ vysokaha ŭzroŭniu kaža tolki pra toje, što baraćba z karupcyjaj u Respublicy Biełaruś viadziecca na dobrym uzroŭni. I ludzi, nadzielenyja davieram i ŭładaj, atrymlivajuć maksimalnyja terminy.
Ale pakiniem haračyja sprečki. Byli na sustrečy i prychilniki dziejnaj ułady. Naprykancy ŭ adras Andreja Kryvašejeva prahučaŭ navat paniehiryk ad maładoj błandzinki.
«Ja b chacieła vam padziakavać za karektnaść i vietlivaść. Adbyvajecca pastajannaja abraza ludziej. Usich, chto vykazvaje mierkavańnie, adroznaje ad inšych, ckujuć u internecie. Nie źviartajcie ŭvahu na niehatyŭ. Tych, chto nazyvaje siabie mirnymi biełarusami, — ja takimi hetych ludziej nie liču. Bo jany prapahandujuć hnieŭ. Usie vas pierabivali, nichto nie słuchaŭ! Ja ŭpeŭniena, kali b hety zbor adbyvaŭsia nie ŭ škole, byli b maciuki, źniavahi. Ludziej prosta strymlivaje faktar, što jany znachodziacca va ŭstanovie adukacyi. Tamu zdaroŭja vam i vašaj siamji», — pažadała dziaŭčyna žurnalistu i jaho žoncy, jakaja taksama pryjšła na sustreču.
Kamientary