Film «Kłasnaja»: pahladzieli jaho, kab zrazumieć, jakimi «jany» chočuć bačyć «nas»
Nivodzin z synoŭ, unukaŭ i ŭnučak Alaksandra Łukašenki nie pajechaŭ pracavać u ahraharadok, nivodzin nie staŭ miechanizataram, nivodnaja nie pajšła ŭ nastaŭnicy. Jany žyvuć miž Drazdami, Dubajem, Piekinam, vialikimi scenami i estradami. Ale novy biełaruski film «Kłasnaja» nie pra takoje žyćcio, a pra sapraŭdnaje — pra toje, jakim pavinien žyć «prosty narod». I jak ža?
Ź pieršych siekund filma razumieješ, što heta pravilnaja karcina, ab pravilnych kaštoŭnaściach. Ad zasilla čyrvona-zialonych ściažkoŭ u kadry ažno mitusicca ŭ vačach.
Siužet i charaktary piersanažaŭ — nie hałoŭnaje, kali ŭ 90 chvilin treba paśpieć upichnuć i družna śpiavajučych himn dziaciej, i novastvorany Dzień narodnaha adzinstva, i parekłamavać knihu pra Łukašenku. Nu i padziakavać palityku za toje, što «my ŭ kosmas palacieli».
Hałoŭnaja hierainia «Kłasnaj» — vypusknica BDPU Taćciana Vasileŭskaja (jaje hraje Iryna Maroz).
Jana pavinna zamatyvavać abituryjentaŭ pastupać u piedahahičny instytut. Ale stop!
Adna z najlepšych vypusknic kursu, jana raźličvaje zastacca pa raźmierkavańni ŭ Minsku — u toj himnazii, dzie prachodziła praktyku. Praces raźmierkavańnia vyhladaje jak sucelny ździek. Rolu ŭ filmie dali i ministru kultury Rusłanu Čarnieckamu. Treba pryznać: u vobrazie chamavataha čynoŭnika, jaki adkryta ździekujecca ź dziaŭčyny, jakuju tolki što nazvali honaram VNU, jon vyhladaje vielmi arhanična.
Kiraŭniku kamisii pa raźmierkavańni (jaho i hraje ministr kultury) padabajecca hłumicca nad maładoj nastaŭnicaj, jakaja ledź strymlivaje ślozy ad pierśpiektyvy jechać u ahraharadok.
Čamu joj tudy treba jechać? Nichto nie tłumačyć. Hałoŭny pasył: dziaržava skazała «Treba!» — značyć, treba.
Padtrymki Taćciana nie znachodzić i va ŭłasnaj siamji. Dzie tata maładoj dziaŭčyny — niezrazumieła, zatoje jość mama i davoli maleńkaja siastra.
Maci admachvajecca ad prablem starejšaj dački i navat śmiajecca ź ich.
«Zatoje pavietram čystym budzieš dychać!» — kateharyčna zajaŭlaje žančyna, jakaja viazie dačku ŭ miesca adpracoŭki.
Hałoŭnaja hierainia jašče adnojčy pasprabuje znajści padtrymku ŭ maci ŭ składany momant — paprosić uziać kredyt, kab vypłacić hrošy za adukacyju i dazvolić dačce syści z adpracoŭki. Ale ž scenaryst vyrašyŭ, što heta dobry momant dla taho, kab adhavaryć abituryjentaŭ pastupać za miažu.
Tamu žančyna ŭ adkaz pačynaje krytykavać pakaleńnie, «jakoje tolki ciahnie z baćkoŭ hrošy». Zhadvaje jana siabroŭku Taćciany, jakaja pajechała vučycca ŭ Łondan, i ciapier maci vymušana jaje tam utrymoŭvać. Aburajecca, što na Zachadzie ŭsio «zanadta viasiołkava».
Pierypietyi siužeta nie vielmi zrazumiełyja. Čamu nastaŭnik infarmatyki adrazu ŭlublajecca ŭ Taćcianu, kali padčas ich pieršaj sustrečy dziaŭčyna kryčyć na kamiendantku internata praz toje, što jaje padsialili žyć u błok da maładoha mužčyny?
Čamu kłasnaja kiraŭnica, jakoj dastaŭsia 11 kłas, vyrašaje pačać matać niervy vypusknikam, a astatnim lohka maluje dziasiatki za adkazy na prościeńkuju viktarynu — usiamu kłasu?
Čamu tyja vypuskniki stanoviacca suprać maładoj nastaŭnicy i prahulvajuć zaniatki, kali ich hałoŭnaja meta — davučycca apošni hod i atrymać dobryja adznaki ŭ atestat?
Režysior sprabuje źlapić z byłoj kłasnaj kiraŭnicy idealnuju nastaŭnicu. Jana zmahła zrabić kłas vielmi družnym, ale była vymušana syści sa škoły praz ankałohiju. A dzieci byccam by akramia jaje nikoha bačyć nie chočuć. Ale heta ŭsio vyhladaje nastolki nienaturalna, što pavieryć u takuju dramu prosta niemahčyma. (I ŭsim by takija dramy ŭ krainie, dzie čverć krainy ŭ turmie siadzić, čverć rychtujecca, a ŭ treciaj čverci karovy abasranyja i małakavoz rakam.)
Viadoma, Taćcianie prychodzicca źviartacca pa dapamohu da svajoj papiarednicy. Dziaŭčyna ščyra raspaviadaje pra mary pracavać u Minsku i padpracoŭvać repietytarkaj, kab zarablać narmalnyja hrošy. Ale taja vyśmiejvaje maładuju kalehu. Znoŭ vyśviatlajecca, što pakaleńnie nie toje, a pracavać treba za vysokuju ideju, a nie za hrošy. (Škada, nie viedajuć hetaha Viktar, Dźmitryj i narodnaja paetka Siałuk z Baskavym i ŭłaśnikami łahistyčnych centraŭ i «Tabakierak».)
Darečy, cikava pahladzieć na toje, chto ž uvachodzić u kłas Taćciany. U jaje 11 kłasie ŭsiaho siem vučniaŭ. Ź ich dva pretendenty na załaty miedal, adzin fanat kitajskaj kultury, pryhažunia, jakaja maryć spačatku trapić na «Mis Biełaruś», a potym ačmuryć jakoha-niebudź prynca z AAE. Jość i chłopiec, jaki dumaje pra siłavyja struktury.
Chłopca, jaki choča stać zorkaj, hraje papularny rasijski błohier Kirył Małyšaŭ. U realnym žyćci jon źbiraje miljony prahladaŭ u tyktoku dy instahramie, pieraapranajučysia ŭ žančyn ź vialikimi falšyvymi hrudziami (vobraz a-la Vierka Siardziučka). I pra hetaje ampłua składana zabyć, kali bačyš Kiryła ŭ ścipłym kaściumie biełaruskaha školnika.
Dla inkluzii dadali školnika ŭ invalidnym kreśle. Jon, darečy, praz traŭmu na spabornictvach pa spartyŭnym aryjentavańni (nie na chakiei ž — na chakiei traŭm nie byvaje) šeść hadoŭ nie moh chadzić — nastaŭniki pravodziać dla jaho ŭroki doma. Ale ŭsiaho praź niekalki miesiacaŭ z novaj kłasnaj jon raptam pačynaje chadzić. Čamu? A hetamu nul tłumačeńniaŭ. Mabyć, hledačy pavinny pavieryć u čaradziejnuju siłu ci to raźmierkavańnia, ci to knihi «Naš prezident».
Vypadkova ci nie, ale režysior Kirył Chalecki pakazvaje i toje, jak sučasnaja škoła ŭmieje reahavać na niebiaśpiečnyja dla žyćcia dziaciej situacyi.
Naprykład, kali adzin z vučniaŭ Taćciany pravalvajecca zimoj pad lod, a taja jaho hieraična ratuje, nichto z nastaŭnikaŭ u škole navat nie dumaje vyklikać chutkuju dapamohu, jak toje prapisana ŭ instrukcyjach. Chłopcu ščodra vydajuć pled dy harbatu, a piedahahičny kalektyŭ zaniaty abmierkavańniem, ci treba niejak karać Taćcianu.
A jana mienavita paśla hetaha vypadku vyrašaje adrakčysia idei pieraraźmierkavacca. Čamu? Dy chto jaho viedaje.
Moža, pryčyna ŭ tancach z nastaŭnikam infarmatyki ŭ aktavaj zale la čyrvona-zialonaha ściaha. Kachany, darečy, nienaviaźliva prapahanduje pracu ŭ ahraharadku. Jon raspaviadaje, što choča zrabić niejki fakultatyŭ, a dyrektar škoły pahadziŭsia: «Dy navošta mnie kudyści pierajazdžać, kali mnie iduć nasustrač?!». Nu nasamreč, heta ž takaja redkaść — dazvolili pravodzić fakultatyŭ.
Ci zmoža «Kłasnaja» matyvavać Alaksandra Viktaraviča, Viktoryju i Valeryju Viktaraŭnu, Jarasłava Viktaraviča, Nastaśsiu, Darju i Alaksandru Dźmitryjeŭnu i Mikałaja Alaksandraviča pajści ŭ nastaŭniki i pajechać pracavać u ahraharadok — tolki da kanca žyćcia, kali łaska? Ci admovicca niechta ad vučoby ŭ Piekinie i biznesu ŭ Dubai? Nie śmiašycie. Bo navat ideałahičny film musić być zrobleny jakasna.
U Biełarusi zdymajuć novaje prapahandysckaje kino, kab padletki kinulisia pastupać va ŭniviersitet na nastaŭnikaŭ
Pakazali trejler ajčynnaj dramy «Kłasnaja»
Łakiravany sacrealizm dyktatury. Što pakazali ŭ ideałahičnaj stužcy «Kulturny kod»
Premjera kamiedyi ad «Biełaruśfilma»: u hałoŭnaj roli rasiejec, a małady režysior prapanuje vadzić školnikaŭ
Kamientary
Nijakaj vytančanaści ci dobraj ironii. Niejkaja niezrazumiełaja sproba achajać i źniavažyć amal usie, što mahčyma? Ale navošta? Film heta robić sam.
Možna ž pačytać/pahladzieć Dolina, kab navučycca pisać vodhuki na drennyja film.
Zrabić drenny vodhuk na drenny film - samaja lehkaja sprava. Ale i tut aŭtar nie zdoleŭ.