Afiša

Dzień Łastoŭskaha: u Minsku adbudziecca lekcyja Jazepa Januškieviča

Nahoda ŭspomnić Łastoŭskaha: jamu sto tryccać piać. Nichto z palityčnych lidaraŭ 1910-ch hadoŭ nie byŭ taki zapatrabavany ŭściaž biełaruskich 90-ch, jak Łastoŭski. Nie dali rady zrabić jamu kankurencyju ani Anton Łuckievič, ani Ivanoŭski, ani navat i Kupała. Zdajecca, tak tady bačyłasia koła baćkoŭ-zasnavalnikaŭ Biełarusi.

Łastoŭski duža pasavaŭ kalektyŭnaj ujavie, mahčyma, z pryčyny svajoj nieadnaznačnaści, pramiežkavaści. Palityk, jaki pisaŭ vieršy i mastackuju prozu; miedyjny mieniedžar, jaki składaŭ słoŭniki. Hramadoviec, klerykał i eser. Historyk, jaki falsifikavaŭ narodnyja pieśni i svavolna abychodziŭsia z faktami minuŭščyny — na karyść nacyjanalnaha naratyvu. Kryvič i biełarus. Dyrektar muzieja, akademik-samavuk.

Heta abo biespryncypovaść, abo admysłovaja suvierennaść mižčaśsia na jeŭrapiejskim niebakrai. Hibrydnaść, pra jakuju tak bahata pisaćmuć u druhoj pałovie XX stahodździa tearetyki postkałanijalnaści.

* * *

I pra Januškieviča.

Januškievič — adzin ź niezaŭvažanych kulturnych hierojaŭ biełaruskich 90-ch. Heta byŭ bazis biełaruskaha Adradžeńnia: rabotniki, jakija rabili čarnavuju štodzionnuju pracu.

Była ŭ hetym svaja iniercyja i ryzyka. Abmiežavanaść archivam, minuŭščynaj, piśmom. Hetkaja stratehija kulturnaj palityki «źnizu» chutka vyčarpałasia.

Ale jana tryvuščaja. Plon taje raboty i siońnia dastupny kožnamu, jon jak bomba ź finału bykaŭskaha «Znaka biady»: čakaje svajho času.

Januškievič vydaŭ pra Łastoŭskaha nievialikuju knižačku ŭ sieryi «Našy słavutyja ziemlaki» — jana vyjšła ŭ 1995-m. Pierš była apublikavanaja i ŭ «Połymi» (5/1994, s. 148-172).

Hetaja praca maje niedachopy, ułaścivyja ŭsioj biełaruskaj histaryjahrafii. Najpierš —paśladoŭna niekrytyčnaje staŭleńnie da abjekta apisańnia. Łastoŭski paŭstaje ŭ Januškievičavym dośledzie rycaram biez strachu i zahany. Ledź nie ŭva ŭsim jon maje racyju, a krytyčnyja śviedčańni jahonych apanientaŭ ci adkidajucca (pra Łuckieviča: «pakiniem na sumleńni aŭtara «ŭspaminaŭ»), ci relatyvizujucca.

Jość inšyja prykraści. Nie ŭmieje rastłumačyć Januškievič, čamu mnohija artykuły Vłasta byli z padzahałoŭkami «Pa Kirkoru», «Pavodle Ramanava». Papuskajecca biazdokaznaści ŭ arhumiencie («Čytaješ i razumieješ: fienomien Uładzimira Karatkieviča dla biełaruskaj litaratury byŭ zaprahramavany»).

Hałoŭnaje: raz-poraz paddajecca małaźmiastoŭnamu pafasu adradžeńnia. Niekatoryja abzacy strakaciać słovami-šałupińniem nakštałt «talent».

I ŭsio ž hetaja kniha napisanaja z dościpam. Čaho vartaja adna cytata ź Siarhieja Pałujana pra «adkryćcio našaha žyćcia». Skazanaje ŭ kancy 1900-ch hadoŭ, a jak nadzionna hučała ŭ 90-ja — i jak nadzionna ŭsio jašče hučyć, ź jakim patrabavalnym, pilnym vyklikam.

Taksama Januškievič surova padsumoŭvaje kanflikty kanca 1910-ch, jakija nie dali biełarusam dasiahnuć značnych vynikaŭ u praktyčnaj rabocie.

Jość inšyja drobiazi, ź jakich paŭstaje charošy malunak našaniŭskaj i postnašaniŭskaj epochi biełaruskaj kultury pamiž 1905 i 1930 hadami.

Tamu lekcyja abiacaje być nie całkam bieskarysnaj. 9 kastryčnika, Minsk, kniharnia «Łohvinaŭ», — u miežach prajekta «(Nie)rasstralanyja».

Kamientary

Ciapier čytajuć

Spoviedź Stryžaka: Ja maju prablemu z seksualnaj zaležnaściu23

Spoviedź Stryžaka: Ja maju prablemu z seksualnaj zaležnaściu

Usie naviny →
Usie naviny

Biełaruska raskazała, jak jechała na ciahniku z Adlera ŭ Minsk, jaki vymušany byŭ spynicca praz ataku dronaŭ9

Andreja Stryžaka časova adchilili ad kiravańnia «Bajsołam»49

Ukraina atrymaje abiacanyja Trampam Patriot nie raniej za viasnu 2026 hoda — Spiegel2

Stała viadoma, u jakija VNU sioleta jość niedabor1

Namieśnica ministra adkazała, čamu ŭ kramach pamidory horšyja, čym na rynkach1

Załacisty baravik nie spynić: ci varta ździŭlacca jamu ŭ Biełarusi?8

Spravu biełarusa, jakoha vinavaciać u dyviersii na BAMie, budzie razhladać vajskovy sud u Čycie. Jamu pahražaje pažyćciovaje1

Deputat rasijskaj Dziarždumy ŭ dzień svajoj śmierci zdoleŭ prahałasavać 11 razoŭ2

Lubimaja hazieta Pucina apublikavała artykuł pra płan napadu ES na Rasiju ŭ 2027 hodzie. Ekśpiertam vystupiŭ były kiraŭnik BT19

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Spoviedź Stryžaka: Ja maju prablemu z seksualnaj zaležnaściu23

Spoviedź Stryžaka: Ja maju prablemu z seksualnaj zaležnaściu

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić