Afiša

Dzień Łastoŭskaha: u Minsku adbudziecca lekcyja Jazepa Januškieviča

Nahoda ŭspomnić Łastoŭskaha: jamu sto tryccać piać. Nichto z palityčnych lidaraŭ 1910-ch hadoŭ nie byŭ taki zapatrabavany ŭściaž biełaruskich 90-ch, jak Łastoŭski. Nie dali rady zrabić jamu kankurencyju ani Anton Łuckievič, ani Ivanoŭski, ani navat i Kupała. Zdajecca, tak tady bačyłasia koła baćkoŭ-zasnavalnikaŭ Biełarusi.

Łastoŭski duža pasavaŭ kalektyŭnaj ujavie, mahčyma, z pryčyny svajoj nieadnaznačnaści, pramiežkavaści. Palityk, jaki pisaŭ vieršy i mastackuju prozu; miedyjny mieniedžar, jaki składaŭ słoŭniki. Hramadoviec, klerykał i eser. Historyk, jaki falsifikavaŭ narodnyja pieśni i svavolna abychodziŭsia z faktami minuŭščyny — na karyść nacyjanalnaha naratyvu. Kryvič i biełarus. Dyrektar muzieja, akademik-samavuk.

Heta abo biespryncypovaść, abo admysłovaja suvierennaść mižčaśsia na jeŭrapiejskim niebakrai. Hibrydnaść, pra jakuju tak bahata pisaćmuć u druhoj pałovie XX stahodździa tearetyki postkałanijalnaści.

* * *

I pra Januškieviča.

Januškievič — adzin ź niezaŭvažanych kulturnych hierojaŭ biełaruskich 90-ch. Heta byŭ bazis biełaruskaha Adradžeńnia: rabotniki, jakija rabili čarnavuju štodzionnuju pracu.

Była ŭ hetym svaja iniercyja i ryzyka. Abmiežavanaść archivam, minuŭščynaj, piśmom. Hetkaja stratehija kulturnaj palityki «źnizu» chutka vyčarpałasia.

Ale jana tryvuščaja. Plon taje raboty i siońnia dastupny kožnamu, jon jak bomba ź finału bykaŭskaha «Znaka biady»: čakaje svajho času.

Januškievič vydaŭ pra Łastoŭskaha nievialikuju knižačku ŭ sieryi «Našy słavutyja ziemlaki» — jana vyjšła ŭ 1995-m. Pierš była apublikavanaja i ŭ «Połymi» (5/1994, s. 148-172).

Hetaja praca maje niedachopy, ułaścivyja ŭsioj biełaruskaj histaryjahrafii. Najpierš —paśladoŭna niekrytyčnaje staŭleńnie da abjekta apisańnia. Łastoŭski paŭstaje ŭ Januškievičavym dośledzie rycaram biez strachu i zahany. Ledź nie ŭva ŭsim jon maje racyju, a krytyčnyja śviedčańni jahonych apanientaŭ ci adkidajucca (pra Łuckieviča: «pakiniem na sumleńni aŭtara «ŭspaminaŭ»), ci relatyvizujucca.

Jość inšyja prykraści. Nie ŭmieje rastłumačyć Januškievič, čamu mnohija artykuły Vłasta byli z padzahałoŭkami «Pa Kirkoru», «Pavodle Ramanava». Papuskajecca biazdokaznaści ŭ arhumiencie («Čytaješ i razumieješ: fienomien Uładzimira Karatkieviča dla biełaruskaj litaratury byŭ zaprahramavany»).

Hałoŭnaje: raz-poraz paddajecca małaźmiastoŭnamu pafasu adradžeńnia. Niekatoryja abzacy strakaciać słovami-šałupińniem nakštałt «talent».

I ŭsio ž hetaja kniha napisanaja z dościpam. Čaho vartaja adna cytata ź Siarhieja Pałujana pra «adkryćcio našaha žyćcia». Skazanaje ŭ kancy 1900-ch hadoŭ, a jak nadzionna hučała ŭ 90-ja — i jak nadzionna ŭsio jašče hučyć, ź jakim patrabavalnym, pilnym vyklikam.

Taksama Januškievič surova padsumoŭvaje kanflikty kanca 1910-ch, jakija nie dali biełarusam dasiahnuć značnych vynikaŭ u praktyčnaj rabocie.

Jość inšyja drobiazi, ź jakich paŭstaje charošy malunak našaniŭskaj i postnašaniŭskaj epochi biełaruskaj kultury pamiž 1905 i 1930 hadami.

Tamu lekcyja abiacaje być nie całkam bieskarysnaj. 9 kastryčnika, Minsk, kniharnia «Łohvinaŭ», — u miežach prajekta «(Nie)rasstralanyja».

Kamientary

Pad Minskam adbyŭsia mahutny vybuch na hazavym trubapravodzie7

Pad Minskam adbyŭsia mahutny vybuch na hazavym trubapravodzie

Usie naviny →
Usie naviny

Biełaruska aburyłasia koštam lisičak u 55 rubloŭ za kiłahram3

Siaredni zarobak «brudnymi» składaje 911 dalaraŭ4

Adnačasova dźvie avaryi pad Minskam, paciarpieli niekalki čałaviek. Ludzi kažuć pra začaravany ŭčastak trasy

«Pakul nie čuŭ, kab biełarusaŭ departavali». Amierykanski advakat pra mihracyjnuju palityku ZŠA pry Trampie2

Kupałaŭski teatr prapanoŭvaje novuju pasłuhu: ciapier tam možna pabracca šlubam13

Krutoha ajcišnika, jaki viarnuŭsia z Hruzii, asudzili pa čatyroch palityčnych artykułach10

U Amurskaj vobłaści Rasii raźbiŭsia samalot z 49 čałaviekami na borcie

Dva małyja braty atrymali mocnyja apioki pry raspalvańni łaźni

Chodzić lehienda, što Ozi Osbarn adkusiŭ hałavu žyvomu kažanu. A što ž adbyłosia nasamreč?2

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Pad Minskam adbyŭsia mahutny vybuch na hazavym trubapravodzie7

Pad Minskam adbyŭsia mahutny vybuch na hazavym trubapravodzie

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić