Karaleva Vialikabrytanii paśmiarotna pamiłavała matematyka Ałana Tjurynha (1912—1954), jaki ŭnios značny ŭkład va ŭzłom šyfraŭ nacysckaj Hiermanii i byŭ asudžany paśla vajny za homaseksualnaść. U 1952 hodzie sud abaviazaŭ Tjurynha prajści harmanalnuju terapiju, jakaja padaŭlaje seksualnyja schilnaści.
Z-za abvinavaŭčaha prysudu jon taksama straciŭ dopusk da sakretnych materyjałaŭ i byŭ vymušany spynić daśledavańni, jakija praciahvali pracu, raspačatuju z stvareńnia ałharytmaŭ ŭzłomu šyfraŭ nacysckaj šyfravalnaj mašyny «Enihma».
U červieni 1954 h., va ŭzroście 41 hoda Tjurynh byŭ znojdzieny miortvym sa śladami atručvańnia cyjanistym kalijem. Sudovaje rasśledavańnie pryjšło da vysnovy, što pryčynaj śmierci stała samahubstva, adnak siabry i bijohrafy navukoŭca schilajucca da viersii niaščasnaha vypadku.
Seksualnyja kantakty pamiž mužčynami zastavalisia kryminalnym złačynstvam u Anhlii i Uelsie da 1967 hoda.
«Vyklučny čałaviek bliskučaha rozumu»
Pamiłavańnie zroblena na padstavie karaleŭskaj prerahatyvy pa prośbie ministra justycyi Krysa Hrejlinha.
«Doktar Ałan Tjurynh byŭ vyklučnym čałaviekam bliskučaha rozumu», — zajaviŭ ministr.
«Apošnija hady jaho žyćcia azmročylisia sudzimaściu za homaseksualnyja pavodziny, choć siońnia my b paličyli hetaje sudovaje rašeńnie niespraviadlivym i dyskryminacyjnym. Zaraz heta rašeńnie admieniena», - dadaŭ jon.
Pamiłavańnie ŭstupaje ŭ siłu 24 śniežnia.
«Tjurynh zasłuhoŭvaje taho, kab jaho pamiatali, pryznavali jaho niezvyčajny ŭkład u pieramohu ŭ vajnie i jaho navukovuju spadčynu. Pamiłavańnie karalevy budzie naležnaj daninaj pamiaci hetamu niezvyčajnamu čałavieku», — adznačyŭ Hrejlinh.
Pavodle pryznańnia mnohich, Tjurynh unios vyrašalny ŭkład va ŭzłom šyfraŭ, hienieravanych niamieckaj mašynaj «Enihma». U pieršuju čarhu heta dapamahło pierachoplivać paviedamleńni hiermanskaha padvodnaha fłotu, adsočvać pieramiaščeńni padvodnych łodak i tym samym paskoryła pieramohu sajuźnikaŭ u Druhoj suśvietnaj vajnie.
Tjurynh taksama ličycca adnym z zasnavalnikaŭ teoryi štučnaha intelektu.
Mienavita jon sfarmulavaŭ «test Tjurynha» — kali mašyna ŭ stanie padtrymlivać razmovu z čałaviekam, to jana pryznajecca, što vałodaje intelektam.
Kampanija za poŭnuju reabilitacyju Tjurynha praciahvałasia niekalki hadoŭ.
Cichanoŭski prapanavaŭ radykalna pierahledzieć stratehiju dla Biełarusi36
Cichanoŭski prapanavaŭ radykalna pierahledzieć stratehiju dla Biełarusi
Pamiatajecie ŭkrainku, jakuju rasijanie pryviazali da słupa? Tyja, chto jaje katavaŭ, za hady vajny amal usie zahinuli. A voś što robić ciapier jana2525
Kamientary