Руна сімвалізавала вядомае ў германцаў магічнае дрэва і магла служыць у якасці абярэгу. Дагэтуль на Беларусі былі знойдзеныя адзінкавыя прыклады рунічных надпісаў.
Пра гэта ў паведаміў музей-сядзіба «Стары Менск» у сваім інстаграме.
Фрагмент глінянай пасудзіны, якую ідэнтыфікавалі як амфару, з нанесенай на яе рунай, стаў першай такой знаходкай на Менцы за ўвесь час раскопак на гэтым археалагічным помніку.
На чарапку добра бачная выскрабеная руна ᛇ («эйваз») — трынаццатая руна старэйшага футарка, як называюць найбольш даўні старажытнагерманскі рунічны алфавіт.
«Гэтая руна азначае дадатковую абарону, звязаную з нейкай затрымкай. Таксама яна азначае дрэва ціс», — тлумачыцца ў відэа.
Сёння магічная сіла рун часта з'яўляецца прадметам спекуляцый эзатэрыкаў і аматараў альтэрнатыўнай гісторыі. Але рэканструяваная прагерманская назва руны *eihwaz (зорачка азначае лінгвістычную рэканструкцыю — НН) сапраўды азначае дрэва ціс, якое з даўняга часу мае магічнае і рытуальнае значэнне ў індаеўрапейскіх культурах, асабліва ў кельцкай і германскай.
Як піша вядомы спецыяліст па рунах Ральф Эліят, з аднаго боку ціс, усе часткі якога былі ядавітымі, асацыяваўся са смерцю, з іншага — гэтая вечназялёная расліна была сімвалам несмяротнасці. Трывалая драўніна цісу, з якой выраблялі ў тым ліку лукі і коп'і, мае моцнае бактэрыцыдныя ўласцівасці, забіваючы мікраарганізмы ў паветры.
Паколькі лічылася, што ціс адпуджвае нячыстыя сілы, магчыма, праз яго бактэрыцыдныя ўласцівасці, яго часта выкарыстоўвалі ў якасці расліны-абярэгу. У Германіі яшчэ ў мінулым стагоддзі была папулярная прымаўка «Vor den Eiben kann kein Zauber bleiben» («Перад цісамі не можа выстаяць ніякае чараўніцтва»).
Гэтае значэнне абярэгу магла пераняць і руна ᛇ, якая азначала «ціс». Дарэчы, руна ᛇ была доўгі час распаўсюджана ў Германіі як рамесніцкі знак, які наносілі на вырабы, а таксама як знак леснікоў і паляўнічых.
У Беларусі знойдзены адзінкавыя рэчы з рунічнымі надпісамі. У Полацку была знойдзена ігральная косць з чатырма знакамі, якія чытаюцца як пажаданне поспеху яе ўладальніку — «выгода, перавага, дабро». На гарадзішчы Маскавічы недалёка ад Браслава знойдзены абломкі касцей з малюнкамі і надпісамі — асобнымі літарамі, лігатурамі ды ідэаграмамі, — якія ўяўляюць сабой дэградзіраванае скандынаўскае бытавое пісьмо, навыкі якога былі страчаны яго носьбітамі. Магчыма, іх нанеслі славянізаваныя скандынавы, ваяры-наёмнікі з дружыны полацкага князя або купцы-скандынавы.
Калі фрагмент посуду з гарадзішча на Менцы сапраўды належыць амфары, тыпу пасудзін, вядомых з часоў Старажытнай Грэцыі і да Візантыйскай імперыі, якія прасціраліся да Паўночнага Прычарнамор'я, то гэта яшчэ адзін прыклад таго, што Беларусь была рэгіёнам, дзе перасякаліся дзе цывілізацыі: грэчаская і вікінгаў.
Гэтай тэме, гісторыі Беларусі на перасячэнні не Захаду з Усходам, а еўрапейскай Поўначы з Поўднем, прысвяціў значную частку сваёй апошняй публічнай лекцыі амерыканскі гісторык Цімаці Снайдэр.
«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬБеларусь — не ўскраіна, а цэнтр еўрапейскай гісторыі, сцвярджае гісторык Цімаці Снайдэр
Археолагі пачалі раскопкі на пляцоўцы вялікага гарадзішча старадаўняга Менска
Стаў вядомы сапраўдны год заснавання Менска. Адкрыццё было вострасюжэтным навуковым дэтэктывам
Каб пабачыць старажытны Менск, трэба ехаць у Германію? Чаму на Захадзе па-іншаму глядзяць на славянскія крэпасці
Цяпер чытаюць
Ціханоўскі расказаў, што трэба было рабіць у жніўні 2020-га58
Каментары