Культура7171

Кароткая гісторыя беларускамоўнага пахавання


Калі русіфікацыя дакацілася да вясковых могілак?


Нядаўна прыйшлося наведаць вясковыя могілкі на Вілейшчыне. Невялікая вёска Баранцы недалёка ад раённага цэнтра. Як правіла, калі трапляю на пахаванні, стараюся паглядзець, на якой мове помнікі. Зразумела, што амаль усе — па-расійску. Але часам сустракаюцца і беларускамоўныя. Іх і шукаю.
Вось і цяпер убачыў такое пахаванне. Чатыры магілы. Бацька, дачка, жонка і сын. Двое апошніх адышлі, як выглядае, не па сваёй волі. Год смерці — 1918: хлопцу было 20, а маці больш — дакладны год нараджэння не запомніў. Гаспадар памёр у 1950-м. Дачка — у 1987. Апошняя нарадзілася за год да смерці маці і брата. Позняе дзіця.
Што адразу выклікала ўвагу? Год смерці супадае з абвяшчэннем незалежнасці БНР. Адразу, канечне, падумалася, што гэта магло б быць забойства праз палітычнае разнагалоссе: час жа быў палітычна нестабільны. Што зробіш, хочацца мець сваіх герояў-пакутнікаў. Толькі гэта не так. 1918 — яшчэ і год заканчэння Першай сусветнай вайны. Тут блізка і немцы стаялі працяглы час. Верагодна, гэта акурат ахвяры вайны. Альбо проста вясковая трагедыя — пажар, напрыклад.
Што б не здарылася, звяртае на сябе ўвагу беларуская мова на трох надмагіллях. Сціплыя крыжы з металічнымі бляхамі, на якіх выбіты літары і лічбы.
Выглядае, што пахаванне неаднаразова ўпарадкавалі. Але падобна, што на першых трох магілах шыльды з’явіліся акурат пасля пахавання гаспадара. Яны аднатыпныя. Хто гэта рабіў? Магчыма, дачка. А вось ужо на яе надмагіллі ўсё па-расійску. Відаць, яе дзеці пераехалі ў горад і зрусіфікаваліся. А мова з могілак, прынамсі з гэтых, так і сышла ў 1950-х.

PS: Калі пакідаў клады, усё-ткі ўбачыў па-беларуску пахаванне і нашага часу.

А Вы дзе бачылі пахаванні з надпісамі на беларускай мове?

Каментары71

Цяпер чытаюць

Сцяпан Пуціла: Мяне спрабавалі выкрасці з дапамогай пасольства Беларусі ў Варшаве15

Сцяпан Пуціла: Мяне спрабавалі выкрасці з дапамогай пасольства Беларусі ў Варшаве

Усе навіны →
Усе навіны

Чарэшні на Камароўцы патаннелі ўтрая. Чым яшчэ выгадна закупіцца?2

Паўлючэнка: Вольга Сямашка хацела атрымаць для аўдыту менавіта фонд «Разам»21

Папулярная актрыса выпусціла мыла з вадой з уласнай ванны1

Кот здольны адрозніваць свайго гаспадара ад незнаёмца па паху3

У адной з вежаў «Брамы Мінска» здаецца двухузроўневая кватэра з шыкоўнай тэрасай3

У Лунінецкім раёне паставяць помнік клубніцам: ёсць два варыянты12

Пяць гадоў таму арыштавалі Міколу Статкевіча6

У Маладзечне зрабілі пешаходную асфальтаваную дарожку, але не дацягнулі некалькі метраў да прыпынку3

Развітанне з эрай герояў. Чым парадуе «Місія невыканальная: фінальная расплата»6

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Сцяпан Пуціла: Мяне спрабавалі выкрасці з дапамогай пасольства Беларусі ў Варшаве15

Сцяпан Пуціла: Мяне спрабавалі выкрасці з дапамогай пасольства Беларусі ў Варшаве

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць