Культура7171

Кароткая гісторыя беларускамоўнага пахавання


Калі русіфікацыя дакацілася да вясковых могілак?


Нядаўна прыйшлося наведаць вясковыя могілкі на Вілейшчыне. Невялікая вёска Баранцы недалёка ад раённага цэнтра. Як правіла, калі трапляю на пахаванні, стараюся паглядзець, на якой мове помнікі. Зразумела, што амаль усе — па-расійску. Але часам сустракаюцца і беларускамоўныя. Іх і шукаю.
Вось і цяпер убачыў такое пахаванне. Чатыры магілы. Бацька, дачка, жонка і сын. Двое апошніх адышлі, як выглядае, не па сваёй волі. Год смерці — 1918: хлопцу было 20, а маці больш — дакладны год нараджэння не запомніў. Гаспадар памёр у 1950-м. Дачка — у 1987. Апошняя нарадзілася за год да смерці маці і брата. Позняе дзіця.
Што адразу выклікала ўвагу? Год смерці супадае з абвяшчэннем незалежнасці БНР. Адразу, канечне, падумалася, што гэта магло б быць забойства праз палітычнае разнагалоссе: час жа быў палітычна нестабільны. Што зробіш, хочацца мець сваіх герояў-пакутнікаў. Толькі гэта не так. 1918 — яшчэ і год заканчэння Першай сусветнай вайны. Тут блізка і немцы стаялі працяглы час. Верагодна, гэта акурат ахвяры вайны. Альбо проста вясковая трагедыя — пажар, напрыклад.
Што б не здарылася, звяртае на сябе ўвагу беларуская мова на трох надмагіллях. Сціплыя крыжы з металічнымі бляхамі, на якіх выбіты літары і лічбы.
Выглядае, што пахаванне неаднаразова ўпарадкавалі. Але падобна, што на першых трох магілах шыльды з’явіліся акурат пасля пахавання гаспадара. Яны аднатыпныя. Хто гэта рабіў? Магчыма, дачка. А вось ужо на яе надмагіллі ўсё па-расійску. Відаць, яе дзеці пераехалі ў горад і зрусіфікаваліся. А мова з могілак, прынамсі з гэтых, так і сышла ў 1950-х.

PS: Калі пакідаў клады, усё-ткі ўбачыў па-беларуску пахаванне і нашага часу.

А Вы дзе бачылі пахаванні з надпісамі на беларускай мове?

Каментары71

«Ведаеце, як каментуе ваша затрыманне апазіцыя? «Арыштаваны памагаты рэжыму». Турэмная споведзь лідара прафсаюзаў Ярашука2

«Ведаеце, як каментуе ваша затрыманне апазіцыя? «Арыштаваны памагаты рэжыму». Турэмная споведзь лідара прафсаюзаў Ярашука

Усе навіны →
Усе навіны

На аўкцыёне карціну Шагала прадалі за 3 мільёны даляраў3

79‑гадовую пенсіянерку ў Столінскім раёне шукалі 4 дні і знайшлі жывой5

У Кітаі працягваюцца жорсткія чысткі ў арміі: паляцела галава другога чалавека ў войску3

«Я думаю, Пуцін хоча завяршыць вайну». Трамп сустрэўся ў Белым доме з Зяленскім23

Філосаф Мацкевіч прапануе стварыць варыянт беларускай рускай мовы, каб зблізіць яе з беларускай131

Польскі суд адмовіўся выдаваць Германіі абвінавачанага ў падрыве «Паўночнага патока»4

Аляксандр Азараў закрывае фонд Bypol4

У «Беларуснафце» расказалі, як вырашаюць праблему чэргаў на АЗС6

У мінскай Камароўкі з'явіўся канкурэнт. Якія цэны на гэтым «сакрэтным» рынку?5

больш чытаных навін
больш лайканых навін

«Ведаеце, як каментуе ваша затрыманне апазіцыя? «Арыштаваны памагаты рэжыму». Турэмная споведзь лідара прафсаюзаў Ярашука2

«Ведаеце, як каментуе ваша затрыманне апазіцыя? «Арыштаваны памагаты рэжыму». Турэмная споведзь лідара прафсаюзаў Ярашука

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць