Chutka śviaty, i my ŭsio bolš źviartajem uvahu na palicy z cytrusavymi. Biezumoŭnymi favarytami źjaŭlajucca mandaryny. Praŭda, pobač ź imi lažać i klemianciny. Moža padacca, što heta adzin i toj ža frukt. Adnak heta nie tak. Raskazvajem, u čym roźnica.
Usio pačałosia z mandaryna. Jaho radzima — Paŭdniova-Uschodniaja Azija, dzie hetuju kulturu vyroščvajuć užo bolš za 4000 hadoŭ. A voś historyja klemiancina značna karaciejšaja i biare pačatak zusim na inšym kantyniencie.
Hety frukt źjaŭlajecca pryrodnym hibrydam mižziemnamorskaha mandaryna i sałodkaha apielsina. Svaju nazvu jon atrymaŭ u honar francuzskaha misijaniera Klemana Radźje. Mienavita jon u kancy XIX stahodździa znajšoŭ niezvyčajnaje dreva ŭ sadzie dziciačaha prytułku ŭ Ałžyry i pieršym pačaŭ jaho dahladać. Aficyjna nazvu «klemiancin» zamacavali za fruktam tolki ŭ 1902 hodzie.
Źniešnie adroźnić ich byvaje niaprosta, ale ŭvažlivy pakupnik zaŭvažyć roźnicu.
Klemianciny zvyčajna majuć bolš nasyčany ciomna-aranžavy koler i hładkuju, hlancavuju pavierchniu. Dziakujučy tamu, što jany čyściacca vielmi lohka, u anhłamoŭnych krainach ich časta pradajuć pad markiroŭkaj Easy-peelers («lohka čyściacca»).
Jašče adzin sakret chavajecca ŭnutry: kali miakać mandaryna zvyčajna padzielena na 9 dolek, to ŭ klemiancina ich kolkaść vahajecca ad 7 da 14.
Ale hałoŭnaje adroźnieńnie ŭ smaku. Klemianciny jak praviła bolš sakavityja i sałodkija, u ich mienš kisłaty, čym u apielsinaŭ ci mandarynaŭ. Apošnija vybirajuć tyja, chto lubić vyrazny cytrusavy vodar z charakternaj kiślinkaj.
Akramia taho, klemianciny palubilisia pakupnikam za toje, što ŭ ich amal nie byvaje kostačak. Heta nie absalutnaje praviła (časam nasieńnie sustrakajecca i ŭ ich), ale ŭ paraŭnańni sa zvyčajnymi mandarynami čyścić i jeści ich značna praściej.
Hieahrafija pastavak u Biełaruś davoli šyrokaja, pryčym u roznych krain jość svaja śpiecyjalizacyja. Hałoŭnym pastaŭščykom zastajecca Turcyja: adtul da nas jedzie asnoŭnaja masa mandarynaŭ.
Kali ž vy šukajecie mienavita sałodkija i sakavityja klemianciny, źviartajcie ŭvahu na sadavinu z Paŭnočnaj Afryki — Maroka i Jehipta. A voś z Abchazii viazuć vyklučna kłasičnyja mandaryny — tyja samyja, z charakternaj kiślinkaj i «pacham dziacinstva».
Jak zachoŭvać
Kab zachavać śviatočny nastroj i śviežaść fruktaŭ daŭžej, treba pamiatać pra pravilnaje zachoŭvańnie. Ščylnaja łupina — heta naturalnaja ŭpakoŭka, i ŭ klemiancinaŭ jana krychu taŭściejšaja, tamu jany vysychajuć pavolniej.
Adnak abodva vidy lepš za ŭsio adčuvajuć siabie ŭ prachałodzie — ad 0 da 9 hradusaŭ Celsija. Idealnaje miesca dla ich — palica ŭ chaładzilniku abo prachałodnaja kładoŭka, dzie jany mohuć pralažać da šaści tydniaŭ.
Čamu jany takija karysnyja?
Hetyja cytrusavyja ŭtrymlivajuć udvaja bolš klatčatki, čym jabłyki. Akramia hetaha jany bahatyja na vitamin S. Kab atrymać sutačnuju normu darosłamu čałavieku, dastatkova źjeści ŭsiaho 3‑4 płady.
Aranžavyja frukty ŭtrymlivajuć vitaminy V1, V2 i nijacyn, a taksama karysnyja karacinoidy, jakija važnyja dla zdaroŭja vačej i skury.
I naprykancy važnaja parada ad dyjetołahaŭ. Kali čyścicie frukt, nie śpiašajciesia zdymać biełuju sietačku ź miakaci. Hety płast, jaki navukoŭcy nazyvajuć albieda, — sapraŭdny skarb.
Mienavita ŭ im, akramia klatčatki i vitaminu S, utrymlivajucca druhasnyja raślinnyja rečyvy i antyaksidanty. Jany abaraniajuć kletki arhanizma ad svabodnych radykałaŭ i zapavolvajuć pracesy stareńnia. Tamu jeści mandaryny i klemianciny razam z «biełym» navat karyśniej.
Ciapier čytajuć
«Byŭ hałodny, jak z Aśviencima, nie jeŭ ni miasa, ni harodniny». Što viadoma pra śmierć babrujskaha žurnalista, na jakoha zaviali kryminalnuju spravu ŭ Polščy1616
Kamientary
Heta byŭ čyjści ekśpierymient pa nakrutcy? Ci sapraŭdy tłumačeńni pra klemianciny značna bolš papularnyja za pierakaz, jak Łosik "uskryvaŭsia"?