Ci sapraŭdy pierasadka orhanaŭ padoryć nieŭmiručaść? Voś što kaža miedycyna pra płany Pucina i Si
Padčas vajennaha paradu ŭ Piekinie Uładzimir Pucin davodziŭ kiraŭniku Kitaja, što možna stać bieśśmiarotnym z dapamohaj transpłantacyi orhanaŭ. Si Czińpin u svaju čarhu zaŭvažyŭ, što ŭžo ŭ hetym stahodździ čałaviek moža dažyć da 150 hadoŭ. Usio vyhladała jak siabroŭskaja žartoŭnaja razmova, ale, mahčyma, jany mieli racyju?

Transpłantacyja orhanaŭ, biezumoŭna, ratuje žyćci. Naprykład, u Vialikabrytanii, jak piša BBC, za apošnija 30 hadoŭ takim čynam było vyratavana bolš za 100 000 čałaviek. Dziakujučy raźvićciu miedycyny, pierasadžanyja orhany słužać usio daŭžej. Niekatoryja pacyjenty žyvuć z donarskaj nyrkaj bolš za 50 hadoŭ.
Adnak termin słužby orhana abmiežavany. Nyrka ad žyvoha donara moža pracavać 20—25 hadoŭ, ad pamierłaha — 15—20. Dla piečani hety termin składaje kala 20 hadoŭ, dla serca — 15, a dla lohkich — amal 10 hadoŭ.
Hałoŭnyja pieraškody na šlachu da «viečnaha žyćcia»
Ideja Pucina, vierahodna, praduhledžvaje šmatrazovuju pierasadku roznych orhanaŭ. Adnak kožnaja apieracyja — heta vielizarnaja ryzyka.
Akramia taho, pacyjenty pavinny ŭsio žyćcio prymać mocnyja preparaty — imunasupresanty, jakija dušać imunitet, kab praduchilić adčužeńnie čužoha orhana. Hetyja leki majuć surjoznyja pabočnyja efiekty, takija jak pavyšany cisk i ŭraźlivaść da infiekcyj. Navat pry ich pryjomie ryzyka niepryniaćcia arhanizmam čužoha orhana zastajecca.
Budučynia transpłantałohii: orhany na zamovu
Navukoŭcy ŭžo pracujuć nad stvareńniem orhanaŭ, jakija nie buduć vyklikać adchileńnie.
Adzin z kirunkaŭ — ksienatranspłantacyja, to-bok pierasadka orhanaŭ ad hienietyčna madyfikavanych žyvioł, naprykład, śviniej.
Z dapamohaj technałohii redahavańnia hienaŭ CRISPR navukoŭcy vydalajuć śvinyja hieny i dadajuć čałaviečyja, kab zrabić orhan bolš sumiaščalnym.
Takija apieracyi (pierasadki serca i nyrki) užo pravodzilisia, ale pakul nosiać ekśpierymientalny charaktar, i pacyjenty, jakija stali pijanierami ŭ hetaj halinie, pražyli niadoŭha.
Inšy šlach — vyroščvańnie novych orhanaŭ z ułasnych stvałavych kletak čałavieka. Stvałavyja kletki zdolnyja pieratvaracca ŭ luby typ tkanki.
Choć pakul nikomu nie ŭdałosia stvaryć poŭnafunkcyjanalny orhan dla pierasadki, navukoŭcy nabližajucca da hetaj mety.
Naprykład, u 2020 hodzie ŭ Vialikabrytanii daśledčykam udałosia adnavić čałaviečy tymus (pa-inšamu — viłačkavaja załoza, orhan imunnaj sistemy) i paśpiachova pierasadzili jaho myšam. Taksama viadomyja pośpiechi ŭ vyroščvańni frahmientaŭ kišečnika, što ŭ pierśpiektyvie moža adkryć šlach da indyvidualnych transpłantacyj dzieciam ź ciažkimi chvarobami kišečnika.
Ale hetyja dasiahnieńni pryznačany dla lačeńnia chvorych, a nie dla taho, kab padtrymlivać žyćcio ludziej da 150 hadoŭ.
Dzie miaža čałaviečaha žyćcia?
Niahledziačy na hetyja dasiahnieńni, navukoŭcy zastajucca skieptyčnymi adnosna idei «bieśśmiarotnaści».
Niekatoryja ekśpierymientalnyja padychody, jak zamiena płazmy kryvi, nie dali čakanaha vyniku.
Naprykład, amierykanski pradprymalnik Brajan Džonsan marnavaŭ miljony na źnižeńnie «bijałahičnaha ŭzrostu», u tym liku atrymlivaŭ płazmu svajho 17-hadovaha syna, ale admoviŭsia ad hetaha paśla adsutnaści vynikaŭ i krytyki z boku miedyčnych orhanaŭ.
Prafiesar Nił Mabat z Edynburhskaha ŭniviersiteta miarkuje, što vierchniaja miaža čałaviečaha žyćcia, chutčej za ŭsio, składaje kala 125 hadoŭ. Rekardsmienkaj zastajecca francužanka Žanna Kalman, jakaja pražyła 122 hady.
Hałoŭnaja prablema nie ŭ asobnych orhanach, jakija možna zamianić, a ŭ ahulnym stareńni arhanizma. Z uzrostam cieła stanovicca značna mienš ustojlivym da fizičnych nahruzak. My horš reahujem na infiekcyi, a našy cieły stanoviacca bolš kvołymi, schilnymi da traŭmaŭ i mienš zdolnymi da adnaŭleńnia.
Jak tłumačyć Mabat, dla pacyjentaŭ stałaha ŭzrostu stres ad apieracyj pa pierasadcy orhanaŭ i nieabchodnaści pryjomu imunasupresantaŭ mohuć być zanadta ciažkimi.
Jon ličyć, što zamiest taho, kab zasiarodžvacca na padaŭžeńni žyćcia luboj canoj, čałaviectvu varta imknucca da pavieličeńnia kolkaści zdarovych i paŭnavartasnych hadoŭ žyćcia. Jak kaža navukoviec:
«Žyć našmat daŭžej, ale pry hetym pakutavać ad šmatlikich chvarob i pastajanna traplać u balnicu dziela čarhovaj transpłantacyi — heta nie zusim pryvabny sposab pravieści piensiju!»
Kamientary
Tolki svaje vorhany 3D-drukam.