Biaśpieka Irana pad pytańniem: jahony ŭrad niazdolny abaranić navat sam siabie
Navat dla mnohich prychilnikaŭ Isłamskaj Respubliki Iran maštab napadaŭ Izraila, zabojstva hałoŭnych kamandziraŭ Korpusa vartavych Isłamskaj revalucyi (KVIR) i inšych vajskoŭcaŭ dy supracoŭnikaŭ słužbaŭ biaśpieki stała šokam i niečakanaściu. Kali zajavy Izraila praŭdzivyja, to Iran sutyknuŭsia z najbujniejšym avijaŭdaram u svajoj historyi, tłumačyć karespandent Piersidskaj słužby Bi-bi-si Kiejvan Chasiejni.

Navat padčas irana-irakskaj vajny ŭ 1980-ch hadach Iran nie sutykaŭsia z takoj kolkaściu avijaŭdaraŭ i zabojstvami vyšejšych vajskovych čynoŭ za niekalki hadzin. Prytym Izrail zajaŭlaje, što ataki jašče nie skončylisia.
Poŭnyja spravazdačy pra toje, kolki strat panios Iran, pakul nie apublikavali.
Zabojstva dziasiatkaŭ vysokapastaŭlenych kamandziraŭ KVIR, a taksama paśpiachovyja ataki izrailskich źniščalnikaŭ pry adsutnaści choć by jakoj-niebudź SPA — ciažki ŭdar pa aŭtarytecie, uładzie i navat lehitymnaści ŭrada, jaki, jak niečakana akazałasia, niazdolny abaranić siabie.
Hetyja ataki ŭ biesprecedentnych maštabach pakazali śvietu šmatlikija słabaści iranskich sił biaśpieki i abarony, a taksama taho, što stratehija biaśpieki Tehierana, jakaja na praciahu bolš za 40 hadoŭ hruntavałasia na taktycy asimietryčnaj vajny, straciła efiektyŭnaść jak strymalny faktar.
Ataka taksama istotna źmianiła bałans sił na Blizkim Uschodzie na karyść Izraila. Heta budzie mieć nastupstvy, jakija vychodziać za ramki irana-izrailskaha kanfliktu, i moža paŭpłyvać na toje, što ŭźniknuć novyja kaalicyi i mižnarodnyja aljansy.
Usio heta adbyvajecca ŭ toj čas, kali narodnaja niezadavolenaść u Iranie narastaje. Davier da ŭrada pachisnuŭsia jašče da ataki Izraila. Niekatoryja irancy ŭ sacyjalnych sietkach radujucca pieramoham Izraila i nazyvajuć «kamandziraŭ-pakutnikaŭ» represiŭnymi vajskovymi siłami.
Strymlivańnia niama
Heta nie pieršy vypadak, kali Izrail niepasredna napadaje na Iran. Adnak heta pieršy vypadak, kali Izrail robić heta ŭ takich maštabach. Heta vidavočnaja prykmieta taho, što ŭ Irana nie zastajecca sił, kab praduchilać takija bujnamaštabnyja ataki.
Kab vytrymać hety ŭdar i adnavić toje, što Iran straciŭ za adnu noč, krainie nieabchodnyja miery ŭ adkaz, suvymiernyja z maštabam napadaŭ Izraila.
Zhodna z prapahandaj KVIR i jaho filijałaŭ, padčas dvuch udaraŭ Irana pa Izraili ŭ 2024 hodzie ŭ ramkach apieracyi «Praŭdzivaje abiacańnie» krainie ŭdałosia ŭtrymać Izrail ad novych napadaŭ. Ataka 13 červienia 2025 hoda pakazała, što heta nie tak.
Prynamsi, tyja ŭ Izraili, chto vyrašyŭ atakavać 13 červienia, pakazali, što hatovyja spravicca ź lubym mahčymym adkazam i ličać, što Iran nie zdolny na padobnuju adpłatu. Paśla hetaj ataki jany apynulisia ŭ vyklučnym stanoviščy i sprabujuć zaćvierdzicca jak daminantnaja vajskovaja siła ŭ rehijonie.
Vajskovaja moc Izraila i toje, što ŭ krainy jość šyroki dostup da samaj sučasnaj i składanaj abarončaj zbroi i technałohij — nie navina. Klučavy momant u situacyi, jakaja skłałasia — heta toje, što ŭ ramkach abaronnaj daktryny Irana zaŭsiody śćviardžałasia, što KVIR raspracavaŭ efiektyŭnuju stratehiju, jak strymlivać Izrail i praduchilać mahčymyja ataki hetaj krainy.
Palityka-ekanamičnaja izalacyja Irana za apošnija čatyry dziesiacihodździ i vopyt vaśmihadovaj irana-irakskaj vajny stvaryli bačnaść, što ŭ krainy jość efiektyŭnaja stratehija abarony, kali Iranu nie treba zmahacca tvaram da tvaru sa značna bolš sučasnymi i navučanymi vajskovymi siłami.
Elity KVIR hetym hanarylisia, apraŭdvajučy hetym svajo isnavańnie jak vajskovaj siły i paralelnaj armii. Adnak heta ŭsio akazałasia prapahandaj.
Adnym ź pieršych nastupstvaŭ ataki 13 červienia stała toje, što prajavilisia istotnyja słabaści i abmiežavańni hetaj stratehii. Toje, što adbyłosia, pakazvaje, nakolki biezdapamožnyja i niamohłyja orhany biaśpieki i abarony Irana pierad abliččam dobra zabiaśpiečanaj i pieradavoj armii.
Kryzis biaśpieki
U krainie, jakaja za svaju 200-hadovuju historyju pieražyła niekalki źnievažalnych vajennych parazaŭ, dźvie bujnyja akupacyi i navat źmienu manarcha zamiežnymi dziaržavami, elity zaŭsiody aścierahajucca, što takija padziei paŭtoracca.
Adnym z najvažniejšych «dasiahnieńniaŭ» sučasnaha Irana, jaki ŭźnik u 1979 hodzie, było toje, što skončyłasia epocha parazaŭ, inšyja krainy pierastali naviazvać krainie svaju volu.
Padčas ruska-piersidskich vojnaŭ u XIX stahodździ Iran straciŭ častku terytoryj, a pad kiraŭnictvam klerykalnaha ŭrada ŭ XX stahodździ kraina nie dała Iraku anieksavać pravincyju Chuziestan. Padčas iranskaj apieracyi 1941 hoda zamiežnyja vojski akupavali Tehieran, što prychilniki sučasnaha ŭrada i prychilniki ideałohii šyizmu apisvajuć taksama jak słabaść śvieckaj ułady.
Adnak ciapier hety histaryčny vobraz, raskazy pra biaśpieku Irana, jaho vajskovuju moc, niezaležnaść i nacyjanalny suvierenitet sutyknulisia z surjoznymi pytańniami. Ci było ŭsio, što havaryłasia pra vajskovuju moc KVIR, jaho rakietnyja i bieśpiłotnyja prahramy, pustoj prapahandaj? Jak «bolš za 200» izrailskich źniščalnikaŭ zmahli zalacieć u Iran za adnu noč i skinuć na bolš čym 100 mišeniaŭ u Iranie «330 bombaŭ» i «roznyja bojeprypasy»?
Udar pa Iranie navat nie skončyŭsia kłasičnaj vajennaj apieracyjaj, a zabojstva iranskich kamandziraŭ vyrazna pakazała, što biaśpieka i vajskovy isteblišmient krainy ŭraźlivyja pierad «Masadam».
Izrailcianie majuć dostup da kanfidencyjnych danych Irana vielmi vysokaha ŭzroŭniu, što paćviardžałasia šmat razoŭ. Adzin ź niadaŭnich prykładaŭ — heta zabojstva ŭ Tehieranie najvažniejšaj fihury CHAMAS Ismaiła Chanii.
Ale navat heta, padobna, nie prymusiła iranskija orhany biaśpieki pryniać efiektyŭnyja miery, kab abaranić žyćciova važnuju infarmacyju. Abo kontrraźviedvalnyja i raźviedvalnyja miery, jakija raspačaŭ Iran, akazalisia niedastatkovymi.
Situacyja nastolki krytyčnaja, što ministr zamiežnych spraŭ Irana Abas Arakčy nazvaŭ jaje «abviaščeńniem vajny» z boku Izraila.
Pavodle mižnarodnaha prava i Statuta AAN, aficyjnaha «abviaščeńnia vajny» Izrailem Iranu niama, ale toje, što adbyłosia — heta nieaficyjnaje abviaščeńnie vajny.
Artykuł 2, punkt 4 Statuta AAN zabaraniaje vykarystoŭvać siłu členam AAN, i tamu krainy ŭstrymlivajucca ad taho, kab aficyjna abjaŭlać vajnu. Zamiest hetaha Izrail zajaŭlaje, što jon atakavaŭ «previentyŭna» ŭ adpaviednaści z pravam na samaabaronu, jakoje taksama zamacavana ŭ Statucie AAN.
Previentyŭnyja ŭdary niezakonnyja ŭ adpaviednaści sa Statutam AAN. Toje, što havorycca ŭ artykule 51 Statuta adnosna prava dziaržaŭ na samaabaronu, vidavočna adnosicca da situacyi, kali adna dziaržava napadaje na inšuju. Iran u apošni čas naŭprost nie napadaŭ na Izrail. Navat pohlad na palityčnyja padziei apošnich miesiacaŭ pakazvaje, što pahrozy taho, što Iran nieminuča napadzie na Izrail, nie było.
Usio heta pryvodzić da składanaha i šmathrannaha kryzisu, jaki moža praciahvacca niapeŭna doŭha pad udarami razburalnaj adpłaty.
Nietańjachu: «Nieŭzabavie vy ŭbačycie izrailskija samaloty ŭ niebie nad Tehieranam»
U vyniku ŭdaraŭ Izraila pa Iranie likvidavanyja dzieviać viadučych fizikaŭ-jadzierščykaŭ
Iran pryznaŭ hibiel jašče dvuch vysokapastaŭlenych vojenačalnikaŭ
Ajatała Chamieniei: Izrail adkaža za hetyja ataki
Izrailskaja rakieta ŭdaryła pa rezidencyi Viarchoŭnaha lidara Irana Ali Siejeda Chamieniei
Padčas izrailskaj ataki na Iran zabili kamandzira śpiecpadraździaleńnia «Kuds»
Kamientary
Usie dyktatarskija režymy mohuć demanstravać svaju siłu tolki pierad biazzzbrojnaj intelihiencyjaj ułasnaj krainy, pierad studentkami.
Toje datyčycca Siryi, Irana, Iraka, Biełarusi i KNDR, jakuju i Rasija i Kitaj trymajuć na svaich rukach. Toje datyčycca i Rasii, niahledziačy na jaje nieabmiežavanyja ludskija i syravinnyja resursy.
Zapravilisia-zahruzilis, i znoŭ rajŭli na vyznačanyja celi.
Heta budzie jašče adna "siamidziennaja vajna".