Hienietyka, fizičnyja praktykavańni, a taksama niaspynnaje imknieńnie da vyvučeńnia novaha mohuć dapamahčy ludziam praduchilić źnižeńnie kahnityŭnych funkcyj.
Apošnim časam u ŚMI było šmat razmoŭ z nahody pravałaŭ pamiaci ŭ prezidenta Bajdena, jakomu, miž inšym, sioleta budzie ŭžo 82. Heta aktyvizavała dyskusii nakont taho, jak u pryncypie zachavać vostry rozum u takim vieku, piša WSJ.
Niejkaj panacei dla padtrymańnia vastryni rozumu abo praduchileńnia demiencyi nie isnuje, kažuć navukoŭcy, jakija zajmajucca pytańniami stareńnia. Ale spałučeńnie hienietyki, zdarovaha ładu žyćcia i takich faktaraŭ, jak čystaje pavietra, dobraja adukacyja i praciahłaja razumovaja aktyŭnaść moža stanoŭča paŭpłyvać na vaš razumovy stan u stałyja hady.
Kali ŭ ciabie dobraja hienietyka i tvaje babuli ci dziaduli dažyli da 90 i bolš hadoŭ, to, viadoma, tvaje šancy pražyć doŭhaje i dobraje žyćcio pavialičvajucca, ale hienietyka — tolki małaja častka hałavałomki. Patrebnaja jašče i sacyjalnaja, i intelektualnaja aktyŭnaść.
Zastavajciesia na suviazi
Pa słovach ekśpiertaŭ, kahnityŭnyja zdolnaści dasiahajuć piku ŭ zdarovych darosłych, kali im ad 20 da 30 hadoŭ.
Čytajcie taksama: U kolki hadoŭ my dasiahajem maksimumu fizičnych zdolnaściaŭ, a ŭ kolki — razumovych?
Z časam mozh ściskajecca, jaho źniešni płast vytančajecca, bolš hłybokija častki pakryvajucca rubcami, a suviaź pamiž niejronami moža stać mienš efiektyŭnaj.
Uzrostavyja źmieny ŭ mozhu mohuć pryvieści da paharšeńnia pamiaci, myśleńnia i inšych kahnityŭnych navykaŭ.
Ale niekatoryja ludzi mohuć praduchilić źnižeńnie kahnityŭnych funkcyj lepš za inšych — heta ludzi, jakija majuć bolš vysoki ŭzrovień adukacyi, nie spyniajucca ŭ vyvučeńni novaha i padtrymlivajuć šmat sacyjalnych suviaziaŭ.
Pry hetym kolkaść darosłych 65 hadoŭ i starejšych, jakija pakutujuć na demiencyju, u śviecie pavialičvajecca.
Pa słovach navukoŭcaŭ, mnohija ludzi nie viedajuć, što bolš zdarovyja zvyčki mohuć źnizić ryzyku raźvićcia demiencyi. Pavodle spravazdačy za 2020 hod, apublikavanaj u miedycynskim časopisie Lancet, kala 40% vypadkaŭ zachvorvańnia va ŭsim śviecie možna adterminavać ci praduchilić z dapamohaj źmieny ładu žyćcia abo navakolnaha asiarodździa (u pryvatnaści, z dapamohaj skaračeńnia atłuścieńnia i źnižeńnia zabrudžvańnia pavietra).
Pasprabujcie taj-čy
Zamała ci zašmat snu taksama moža pryvieści da kahnityŭnych prablem.
Daśledavańni pakazvajuć, što takija zaniatki, jak joha i taj-čy — kitajskaje bajavoje mastactva, mohuć dapamahčy palepšyć kahnityŭnyja funkcyi.
Strata słychu taksama jość faktaram ryzyki raźvićcia demiencyi. Jana moža pryvieści da bolš chutkaj atrafii mozhu i zrabić ludziej bolš izalavanymi. Tamu słychavyja aparaty dapamahajuć zachavać psichičnaje zdaroŭje.
«Naš mozh padobny da myšcy. Vykarystoŭvaj jaho ci straciš», — kažuć daktary.
Daśledčyki, jakija vyvučajuć «supierstałych ludziej» (to bok starejšych za 80 hadoŭ), čyje razumovyja zdolnaści anałahičnyja zdolnaściam na dziesiacihodździ maładziejšych ludziej, kažuć, što dla padtrymańnia dobraj pracy mozhu važnyja mocnyja sacyjalnyja stasunki.
Toje ž samaje datyčyć i ludziej, jakija žyvuć daŭžej za 100 hadoŭ, — u ich jość meta i spravy, dziela jakich jany chočuć pračynacca štodzień.
Čytajcie taksama:
Navukoŭcy dakazali, što kaeficyjent intelektu źviazany z praciahłaściu žyćcia
Piać rečaŭ, jakija treba nabyć na viasnu
Ciapier čytajuć
«Ja chaču spraviadlivaści — i dla žančyn, i dla siabie». Ščyraja hutarka z Andrejem Stryžakom pra skandał z dykpikami, zaležnaści i budučyniu37
Kamientary