«Ch… vy jej daditie». Adzin z kiraŭnikoŭ PEN-Centra apublikavaŭ miemuary pra kułuary PENaŭskich litpremij
Pavieł Ancipaŭ, piśmieńnik i staršynia kantrolnaj kamisii Biełaruskaha PEN-Centra, apublikavaŭ u siabie ŭ fejsbuku miemuary pra zakuliśsie litaraturnych premij. Žanr akreśliŭ jak «taksičny raman». Raniej Ancipaŭ doŭhija hady byŭ pieršym namieśnikam staršyni arhanizacyi.
Spačatku Ancipaŭ prajšoŭsia pa premii «Debiut», jakuju jon, jak ruskamoŭny piśmieńnik, nie moh atrymać, choć jamu tady vielmi byli patrebny hrošy.
«Sprava ŭ tym, što «Debiut» uručaŭsia tolki biełaruskamoŭnym aŭtaram, ale heta było nie vidavočna, niejkaha napisanaha pałažeńnia ŭ premii na było. I byccam by — ja nie mahu pryhadać, adkul u mianie heta infarmacyja — byccam by Chadanovič pakazaŭ žury časopis «Pamiž», dzie była nadrukavana padborka maich raskazaŭ i skazaŭ: voś, maŭlaŭ, dobryja raskazy ŭ Ancipava, davajcie adznačym. A Maryjka [Martysievič] takaja: a na jakoj movie jany napisany? A na jakoj ja mahu napisać? Ach, jaki žorstki niespraviadlivy los!»
Dalej Ancipaŭ piša, jak daviedaŭsia ŭ 2011 hodzie pra premiju Hiedrojca, a ŭ jaho akurat u toj hod vyjšła knižka.
«Dyj ch** vy joj daście, dyskryminacyja, b**, dy ja ŭžo źmiryŭsia. Tut pytańnie jašče, što daście, bo pra pryz ničoha nie było skazana, tamu ja spadziavaŭsia, što daduć jakoje-niebudź h**no, jakoje mnie i tak nie patrebna. Typu mahčymaść vydać knihu, dyk ja ŭžo i biez vas jaje vydaŭ».
Knihu tuju, praŭda, Ancipaŭ vydaŭ nie biez dapamohi PENa: paetka Maryjka Martysievič patelefanała jamu i skazała, što centr moža vydzielić 120 jeŭra na makiet.
«Ja tak razumieju, hety byli vybačeńni za niadopusk mianie, a ŭśled za mnoj i ŭsich, chto piša tut pa-rusku, da penaŭskich premij. Ci prymajucca? Lepš by 500 [dalaraŭ] dali».
Ancipaŭ z dolaj cynizmu apisvaje kułuary premii Hiedrojca i, vyjaŭlajecca, nie duža viedaje pra rolu hetaha čałavieka.
«Byccam by ja heta viedaju ad Akudoviča, što sabraŭ niejak [polski] pasoł intelihiencyju i prapanavaŭ zrabić premiju dla biełaruskich piśmieńnikaŭ, typu polskaj «Niki». Intelihiencyja zaspračałasia, što za premija, dy čyjho imia, byccam by doŭha nie mahli damovicca, ale syšlisia na imieni Hiedrojca, i voś čamu. Pa-pieršaje, ni dać ni ŭziać, a palak, u toj ža čas naradziŭsia ŭ Minsku. Pa-druhoje, navodziŭ mižkulturnyja masty, praŭda pamiž Polščaj i Francyjaj, pra Biełaruś nie ŭspaminaŭ. Pa-treciaje, pisaŭ ese — mastackaj prozy nie pisaŭ, ale čym ese nie proza?»
U toj hod premiju Hiedrojca — i 10 tysiač jeŭra — uručyli litarataru-pačatkoŭcu Paŭłu Kaściukieviču. Choć siarod naminantaŭ byli viadomyja piśmieńniki — Bacharevič i Fiedarenka.
«Paśla žury i šort-listary adjechali na viłu da pasła (choć, moža, i nie na viłu, ale na zakrytaje mierapryjemstva dakładna), a Bachareviču sprabavali nabić mordu «za Kupału». <…> ja ŭsio dziviŭsia, jak tak — Kaściukievič? Heta ž zusim niejkija raskazy navička, chaj i z paraj talenavitych abzacaŭ. Ja ŭjaŭlaŭ sabie pasiedžańnie žury, jak jany arhumientujuć svoj vybar, ci nie było na pasiedžańniach zmovy? Nu kaniečnie, peŭna, była! (Ciapier ja viedaju, što tak dumajuć usie tyja, chto ŭ premijalnych spravach nie ŭdzielničaje). Ja nie moh zasnuć i napisaŭ u «ŽČ» hnieŭny post».
«Maryjka paśla adkazvała niekamu ŭ fb, što ja heta ŭsio napisaŭ z-za zajzdraści, bo sam moh pretendavać na premiju, kali b ruskamoŭnych dapuskali».
Paetka Maryja Martysievič, jakuju Ancipaŭ nie raz uzhadaŭ u svaich miemuarach, aburyłasia tamu, što čałaviek z kiraŭnictva PENa piša takija rečy i publikuje infarmacyju «dla słužbovaha karystańnia».
«Publikavać takoha rodu miemuary praz taki karotki čas nieetyčna i nieprymalna, pakul apisanyja instytucyi isnujuć i nie vidaźmianialisia. Inakš luby litaraturny składnik nivielujecca i vyhladaje jak paklopnictva», — adkazała jana Ancipavu.
Kamientavać situacyju «Našaj Nivie» dadatkova paetka nie stała.
Ciapier čytajuć
Biaspałaŭ kančatkova rassvaryŭsia ź Cichanoŭskim: Dla jaho dobry tolki adzin čałaviek — Prakopjeŭ1
Kamientary