Гісторыя55

Гісторык знайшоў у Швецыі паштоўку, якую падпісаў больш за сто гадоў таму беларус на эсперанта

Гісторык беларускага паходжання Андрэй Катлярчук, які даўно жыве і працуе ў Швецыі, натрапіў на адным з мясцовых інтэрнэт-аўкцыёнаў на цікавы гістарычны артэфакт: паштоўку на мове эсперанта ад аматара гэтай штучнай мовы з Маладзечна Пятра Сарокі да дзяўчыны Эстэр Бекман (Ester Beckmann) са шведскага горада Скара. Паштоўка была пасланая ажно ў 1915 годзе.

Паштоўка, дасланая Пятром Сарокам у Швецыю ў 1915 годзе. У ёй напісана: «Шаноўная панна! Знайшоўшы ваш адрас у часопісе «Esperanto», я вельмі хацеў бы з вамі ліставацца. Настойліва прашу вас адказаць мне паштоўкай з відам вашага горада. Вы будзеце першым карэспандэнтам са Швецыі. Мой адрас такі: Расія, станцыя Маладзечна, тэлеграф, Пятру Сароку. 6/19/VII-15 г. Чакаю вашага ласкавага адказу».

Як вядома, стваральнік мовы эсперанта доктар Людвік Лазар Заменгоф (1859-1917) не чужы Беларусі чалавек, бо нарадзіўся ў Беластоку, які тады не быў для беларусаў ніякім замежжам і нават уваходзіў у склад Гродзенскай губерні. Нейкі час Заменгоф жыў ды працаваў і ў Гродне.

Таму невыпадкова, што і Беларусь была адным з першых цэнтраў эсперанта, і са Швецыяй у мясцовых эсперантыстаў былі непасрэдныя сувязі.

У 1927 годзе ў Менск быў запрошаны вядомы журналіст і кіраўнік суполкі эсперантыстаў Швецыі, камуніст Эйнар Адамсан (Einar Adamson). А ў 1928 годзе ён, як піша Катлярчук, выдаў на эсперанта кнігу Sub la ruĝa standardo: impresoj kaj travivaĵoj en Sovetio. Göteborg: [Svenska esperanto-byrån] з нарысам пра Менск.

Шведскі эсперантыст Эйнар Адамсан

Наша сталіца была тады адным з цэнтраў развіцця эсперанта ў СССР. Колькасць эсперантыстаў даходзіла тут да 300 чалавек, а супрацоўнік Акадэміі навук А. Міхалевіч склаў нават эсперанта-беларускі слоўнік на 15 тысяч слоў. Суполкі эсперантыстаў дзейнічалі пры БДУ і польскім педтэхнікуме (закрытым уладамі ў 1938 годзе).

У БССР аматарамі эсперанта былі Янка Маўр, Зміцер Жылуновіч і Зміцер Снежка, у Заходняй Беларусі гэтай мовай захапляліся Максім Танк і Сяргей Новік-Пяюн. 

Сталін і яго НКВД вынішчылі многіх савецкіх эсперантыстаў за нібыта сувязь з Захадам, нямала першых аматараў гэтай мовы з БССР ляжаць у Курапатах. Але гурткі эсперантыстаў адрадзіліся пасля вайны ў тым ліку і дзякуючы беларусам з былой Польшчы.

Каментары5

  • Bhagawan
    11.05.2024
    Cikava, što amerykanskaje ĈIA paśla vajny niejki čas razhladala Esperanto jak instrument varožaha űplyvu.
  • Гісторык
    11.05.2024
    Андрэй, справай займіся
  • музыкант
    11.05.2024
    Гісторык, "справай займіся": ваша справа -- пісаць каменты і даваць парады. Але нехта ж павінен быць ньюсмейкерам у рубрыцы "наша гісторыя"!

Цяпер чытаюць

«Выскачыць на вуліцу ў кароткіх спаднічках — гэта вы маглі. І ўсіх гвалтавалі там». Лукашэнка ўспомніў кіношнікам 2020-ы і заклікаў спыніцца16

«Выскачыць на вуліцу ў кароткіх спаднічках — гэта вы маглі. І ўсіх гвалтавалі там». Лукашэнка ўспомніў кіношнікам 2020-ы і заклікаў спыніцца

Усе навіны →
Усе навіны

Гайдукевіч параіў выкладваць у тыкток «не дупу»16

Беларуска падзялілася ўражаннямі ад аўтобуснага тура ў Дагестан — 32 гадзіны да першага начлега2

Ахматавец у Курскай вобласці расстраляў краму з гранатамёта. Z-каналы заклікалі пакараць яго, але позна2

Новы фільм з «дзіцём Беларусі». Як «Балерына» працягвае справу Джона Уіка7

У жанчыны ў Германіі нарадзіўся 100-ы праўнук

У Беларусі крытычна падае нараджальнасць. А як у суседніх краінах?16

Расіяне нанеслі масіраваны ўдар па Кіеве і Адэсе1

Актрыса Ганна Хітрык паведаміла, што рак вярнуўся6

Чаму ў сярэднім узросце наша талія павялічваецца? Прычына нечаканая1

больш чытаных навін
больш лайканых навін

«Выскачыць на вуліцу ў кароткіх спаднічках — гэта вы маглі. І ўсіх гвалтавалі там». Лукашэнка ўспомніў кіношнікам 2020-ы і заклікаў спыніцца16

«Выскачыць на вуліцу ў кароткіх спаднічках — гэта вы маглі. І ўсіх гвалтавалі там». Лукашэнка ўспомніў кіношнікам 2020-ы і заклікаў спыніцца

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць