Zachadu varta pierahladzieć stratehiju adnosna Biełarusi — inakš prarasijskija nastroi buduć raści
Śviežyja danyja apytańniaŭ Chatham House pakazvajuć, što ŭ biełaruskim hramadstvie nazirajecca peŭnaje pavieličeńnie simpatyj da Rasii. Žurnalist «Našaj Nivy» Daniła Łuckievič u artykule «Zakryvajučysia ad biełarusaŭ, Zachad mižvoli šturchaje ich da Rasii» pradkazaŭ takoje raźvićcio padziej jašče ŭ kancy 2023 hoda. Aŭtar razvažaje, čamu hety prahnoz spraŭdziŭsia i što varta rabić, kab pierałamić tendencyju.

Jak źmianiajucca nastroi
U apošnim apytańni Chatham House možna ŭbačyć, što ŭ Biełarusi vyras pracent tych, chto ŭ pytańniach zamiežnaj palityki padtrymlivaje sajuz z Rasijaj. Za heta vykazalisia 44% apytanych sioleta ŭ žniŭni-listapadzie. Dla paraŭnańnia, u vieraśni 2020 hoda takich było ŭsiaho 27%. Pryčym dola tych, chto simpatyzuje Rasii ŭ pytańniach zamiežnaj palityki, pierš za ŭsio pavialičyłasia za košt skaračeńnia doli tych, chto raniej vystupaŭ za adnačasovy sajuz z RF i ES, z 41 da 22%.
Dola prychilnikaŭ Jeŭrasajuza za hety pieryjad vyrasła z 9 da 15%.
Možna i, napeŭna, varta stavicca da vynikaŭ apytańniaŭ Chatham House z peŭnaj dolaj skieptycyzmu, ale admaŭlać tendencyju — heta padmanvać siabie, tym bolš, što na anałahičnyja tendencyi ŭkazvajuć vyniki sacyjałahičnaha manitorynhu iSANS.
Dla taho kab tendencyja spyniłasia, Zachadu treba źmianić stratehiju adnosna Biełarusi — kali być dakładniej, to biełaruskaha hramadstva.
Namahacca pieraciahnuć na svoj bok Łukašenku nie maje nijakaha sensu. Aproč taho, što Łukašenka daŭno nie ŭ tym stanoviščy, kab mieć mahčymaść pravodzić choć by šmatviektarnuju palityku, jon pa svajoj sutnaści čałaviek saviecki i prarasijski, tamu aryjentacyja na Kreml dla jaho absalutna naturalnaja źjava.

Tamu Zachadu varta bolš vyrazna adździalać režym Łukašenki ad biełaruskaha hramadstva. Tym bolš, što 2020 hod vydatna pakazaŭ, što režym i hramadstva mohuć raźvivacca ŭ roznych kirunkach.
Ciapierašnija źmieny ŭ zamiežnapalityčnych simpatyjach całkam pradkazalnyja. Pra toje, što zakryvajučysia ad biełarusaŭ, Zachad mižvoli šturchaje ich da Rasii, ja pisaŭ u listapadzie 2023 hoda.
I było b vielmi i vielmi dziŭna, kali b adbyvałasia naadvarot.
Čamu tak adbyvajecca?
Kali hladzieć ahułam, to Biełaruś za apošnija hady stała maksimalna izalavanaj ad Zachadu ahułam i Jeŭrasajuza ŭ pryvatnaści.
Tak, Jeŭrasajuz robić niamała dla biełaruskaj hramadzianskaj supolnaści. ES vyłučyŭ na 2026 hod 30 miljonaŭ jeŭra na padtrymku biełaruskaha naroda (takaja ž suma była vyłučana i na 2025 hod). Hetyja hrošy pojduć na finansavuju padtrymku pravaabaroncaŭ, byłych palitźniavolenych, miedyja, inšych struktur hramadzianskaj supolnaści. Adnak hetaha niedastatkova, kab paŭpłyvać na ludziej unutry krainy.
Vyjechać ź Biełarusi ŭ ES vielmi składana, i da niadaŭniaha adkryćcia dvuch punktaŭ propusku Polščaj situacyja z vyjezdam tolki horšała (apytańnie Chatham House pravodziłasia ŭ žniŭni-listapadzie, a Babroŭniki i Kuźnicu adkryli tolki 17 listapada).
Tym nie mienš, adkryć vizu ŭsio adno ciažka i doraha, tamu bieź źmien u vizavaj palitycy dastupnaść Jeŭropy zastaniecca nizkaj.
I heta nie tolki pra turyzm, ale i ab pracy, adukacyju i mahčymaści pabačycca z svajakami, jakija nie mohuć ci prosta aścierahajucca pajechać u Biełaruś.

U svaju čarhu, mahčymaść na ŭłasnyja vočy pabačyć, jak «zahnivaje i zamiarzaje Zachad», pra što kaža biełaruskaja i rasijskaja prapahanda, zaŭsiody była lepšaj pryščepkaj ad upłyvu prapahandy.
Što Zachad robić nie tak?
Pry hetym, na vialiki žal, na Zachadzie niaredka prymalisia i praciahvajuć prymacca zachady ŭ dačynieńni da biełarusaŭ, jakija robiać padarunak režymam Pucina i Łukašenki.
Kali niekatoryja krainy zabaraniajuć jechać da ich na aŭto ź biełaruskimi numarami, skaračajuć aŭtobusnyja rejsy, to prapahandzie nie treba chłusić, kažučy pra toje, što nichto ŭ Jeŭropie vas nie čakaje i vy tam nikomu nie patrebnyja.
Častka sankcyj, jakija praciahvajuć źjaŭlacca, taksama ŭ pieršuju čarhu bje pa zvyčajnych ludziach, a nie pa režymu Łukašenki, bo toj dakładna nie pajedzie ŭ Jeŭrasajuz pa bytavuju chimiju ci novy noŭtbuk.
Hetyja i niekatoryja inšyja abmiežavańni składana zrazumieć biełaruskamu hramadstvu — čamu nielha nabyć pralny parašok u Polščy abo Litvie i potym, aformiŭšy taks-fry, jechać nazad.

Napeŭna, šarahovamu biełarusu składana zrazumieć, čamu jamu nielha pryhnać sabie ŭmoŭnuju BMW 5‑j sieryi 2021 hoda vypusku z ruchavikom 2 litry i zapłacić pa lhocie 2700 jeŭra myta, ale možna pryhnać BMW 5‑j sieryi 2019 hoda vypusku i zapłacić pry hetym 4800 jeŭra myta zamiest 2700.
Błakavańni rachunkaŭ biełarusaŭ u jeŭrapiejskich bankach, dadatkovyja składanaści ź lehalizacyjaj… Usie hetyja zachady bjuć nie pa łukašystach — tyja i tak rachunkaŭ u Jeŭropie nie zavodziać. Jany bjuć pa ludziach, jakija imknucca mieć zapasnuju placoŭku ŭ ES i jaŭna nie spryjajuć tamu, kab raśli simpatyi da Jeŭropy.
Sama pa sabie ideja pa zmoŭčańni stavić znak roŭnaści pamiž režymam Łukašenki i biełarusami kryŭdnaja dla mnohich, asabliva kali ŭličvać kantekst masavych pratestaŭ 2020 hoda i nastupnych represij, jakija nie spyniajucca ŭžo šosty hod zapar.

Pamiž pratestami, pra jakija kazaŭ uvieś śviet, masavaj padtrymkaj biełarusaŭ, i pačatkam paŭnamaštabnaj vajny Rasii suprać Ukrainy dzie Biełaruś nie pa voli narodu stała saŭdzielnicaj ahresii, prajšło ŭsiaho krychu bolš za hod.
I ŭ vyniku biełarusy z «kłasnych ludziej», jakich jašče ŭčora ŭsie padtrymlivali, stali niepažadanymi asobami i ŭ peŭnym sensie ŭsprymajucca jak vorahi, jakich treba pakarać za dziejańni režymu, jaki jany nie vybirali i nie padtrymlivali.
Heta taksama mahło pasłužyć peŭnym tryhieram dla častki hramadstva i navat vylikać kryŭdu. Asabliva, kali heta byli chutčej niejtrały, čym jaŭna prajeŭrapiejskija ludzi.
I adbyvajecca heta ŭsio na fonie tatalnaj začystki miedyja i vysiłkaŭ łukašenkaŭskaj i rasijskaj prapahandy.
Što možna zrabić?
Kali Jeŭrasajuz na svaich uschodnich miežach choča mieć krainu, nasielnictva jakoj pazityŭna stavicca da ES i choča mieć dobryja adnosiny sa svaimi zachodnimi susiedziami, to stratehiju adnosin varta pierahledzieć. Biełarusy pavinny adčuvać, što Zachad nie suprać ich, što jon hatovy dapamahčy im nie trapić całkam u ruki Kramla. Biełarusam na ŭłasnyja vočy karysna bačyć, jak žyvie volny śviet bieź niaźmiennych dyktataraŭ va ŭładzie.
Takaja padtrymka biełarusaŭ — u intaresach samoj Jeŭropy, bo lepš mieć pobač dyktaturu z nasielnictvam, jakoje pazityŭna hladzić na ciabie, čym dyktaturu, dzie narod azłobleny na Zachad i ščyra bačyć u im voraha i pahrozu.
A takija nastroi nie mohuć raźvivacca va ŭmovach, kali z boku Zachadu šarahovy biełarus bačyć vyklučna zabarony i abmiežavańni.
U svaju čarhu, sam fakt maksimalnaj izalacyi biełarusaŭ ad Jeŭropy — heta akurat toje, što treba Łukašenku. Jon sam nie prychoŭvaje, što vystupaje suprać taho, kab biełarusy jeździli tudy vučycca i pracavać, bo pryjazdžajuć adtul z «pramytymi mazhami».

Łukašenka začyściŭ usie niezaležnyja ŚMI i NDA ŭnutry krainy. Režym zrazumieŭ, što svabodnaje hramadstva nie zachoča žyć pry dyktatury, tamu narod treba maksimalna adarvać ad Zachadu i kaštoŭnaściej prava i svabody.
Zachadu para pierahladzieć palityku ŭ dačynieńni da prostych hramadzian Biełarusi, kab jany mahli bačyć i adčuvać pazityŭnyja sihnały.
Kamientary